Biohacking – czym jest? Jak może wpłynąć na zdrowie i długość życia?

Od wieków ludzie byli zafascynowani nieśmiertelnością. Postęp medycyny pozwolił na znaczące wydłużenie średniej długości życia w XXI wieku. Jednak wraz z wiekiem pojawiają się niepożądane, fizjologiczne skutki starzenia się, a także choroby przewlekłe, takie jak choroby układu krążenia, cukrzyca, nowotwory czy niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby, a także choroby neurodegeneracyjne. Jak żyć długo i zdrowo?

Spis treści:

1. Co to jest biohacking?
2. Jakie są najważniejsze zasady biohackingu?
3. Jaka jest rola diety w biohackingu?
4. Na czym polega biohacking mózgu?
5. Jaka jest rola badań laboratoryjnych w biohackingu?
6. Biohacking a medycyna longevity
7. Czy biohacking jest niebezpieczny?
8. Podsumowanie

Co to jest biohacking?

W ostatnich latach modnym zjawiskiem społecznym stał się biohacking, czyli modyfikowanie stylu życia – aktywności fizycznej, diety, radzenia sobie ze stresem itp. – w celu optymalizacji funkcjonowania ciała i umysłu. Biohacking obejmuje różnorodne praktyki, wykorzystując wiedzę naukową i popularnonaukową, a także innowacje technologiczne.

Stereotypowy biohaker może praktykować zanurzanie w zimnej wodzie i korzystać z sauny na podczerwień w celu zwiększenia odporności na stres. Może również medytować w celu poprawy jasności umysłu, nosić okulary blokujące niebieskie światło, dbać o higienę snu oraz spożywać samodzielnie przyrządzony koktajl w celu poprawy samopoczucia.

Inni biohakerzy czerpią inspiracje z religijno-duchowych i historycznych źródeł, np. powtarzając mantry pochodzące z hinduskich, buddyjskich, kabalistycznych czy dżinijskich pism świętych oraz podkreślając swoją tożsamość za pomocą symbolicznych tatuaży.

Wspólną cechą wszystkich biohakerów jest eksperymentowanie z różnymi technikami i technologiami wspierającymi działania samodoskonalące, przeciwdziałając starzeniu się organizmu.

Jakie są najważniejsze zasady biohackingu?

Biohacking opisywany jest jako podejście DIY („zrób to sam”), co oznacza dostosowanie zdobytej wiedzy oraz wykorzystanie nowoczesnej technologii do indywidualnych potrzeb swojego organizmu.

Praktyki stosowane przez biohakerów mogą obejmować zarówno medytację, jak i najnowocześniejsze technologie, suplementy i substancje nootropowe (wpływające na funkcje poznawcze).

Działania biohakerów są bardzo różnorodne i charakteryzuje je samodzielność wyboru, a także sprawczość w zarządzaniu własnym dobrostanem. Nie wszyscy biohakerzy skupią się na tym samym celu – jednych bardziej interesuje doświadczanie szczęścia w danym momencie, a innych wydłużenie życia w zdrowiu.

Nie ma jednej, prostej listy zasad biohackingu.  Najważniejsze idee to aktywne, samodzielne i eksperymentalne dążenie do optymalizacji własnego ciała i umysłu. Zmiana stylu życia oparta jest na doniesieniach naukowych i medialnych, a także na dostępnej, nowoczesnej technologii.

Jaka jest rola diety w biohackingu?

Dieta jest istotnym filarem biohackingu. Odgrywa fundamentalną rolę poprzez modulowanie procesów biochemicznych pozwalających na długie życie w zdrowiu. Odpowiednio dobrany, prawidłowy sposób żywienia zmniejsza ryzyko rozwoju chorób przewlekłych związanych z wiekiem.

Jednym z głównym filarów diety w biohackingu jest ograniczenie kalorii. Konkretne strategie dietetyczne, które są atrakcyjne dla osób zajmujących się biohackingiem, to między innymi:

• diety paleo,
• dieta ketogeniczna,
• post przerywany (IF ang. intermittent fasting).

Celem stosowania określonych diet jest zawsze poprawa ogólnego zdrowia i wydajności organizmu. Powyżej wymienione diety funkcjonują w literaturze dotyczącej biohackingu jako skuteczne interwencje żywieniowe, wpływające na metabolizm glukozy i lipidów, a także redukcję stresu oksydacyjnego.

Dzięki temu znacząco przyczyniają się do poprawy stanu zdrowia i potencjalnego wydłużenia życia. Biohakerzy stale eksperymentują i modyfikują sposób żywienia w celu znalezienia najbardziej optymalnego modelu żywieniowego. Często stosują również różnego rodzaju suplementy i substancje nootropowe.

>> Zobacz także: Wpływ diety na tempo starzenia się organizmu. Czym jest dieta anti-aging?

Na czym polega biohacking mózgu?

Biohacking mózgu, często nazywany neurohackingiem, opiera się na stosowaniu różnorodnych działań mających na celu optymalizację funkcji poznawczych (np. koncentracja i pamięć) i ogólnego zdrowia psychicznego.

W praktyce biohacking mózgu łączy wiele różnych metod, w tym najnowocześniejsze technologie. Wśród działań mających poprawić funkcje mózgu wyróżnia się:

• medytację,
• dążenie do optymalnej higieny snu – często z wykorzystaniem narzędzi takich jak okulary blokujące niebieskie światło,
• regularne ćwiczenia fizyczne,
• przyjmowanie suplementów i substancji nootropowych, czyli tak zwanych „smart drugs”, mających na celu bezpośrednie wspieranie funkcji mózgu i poprawę ogólnego samopoczucia.

>> Przeczytaj również: Adaptogeny – czym są i jak działają na organizm?

Również dieta odgrywa ważną rolę w biohackingu mózgu. Specyficzne strategie żywieniowe, w tym dieta ketogeniczna czy post przerywany, są wykorzystywane do zapewnienia mózgowi optymalnego „paliwa” i składników odżywczych. Wpływają na metabolizm glukozy i insuliny, co jest kluczowe dla zdrowia i długowieczności komórek nerwowych.

Całość tego podejścia charakteryzuje się eksperymentowaniem, gdzie biohakerzy testują różne interwencje, aby znaleźć najbardziej efektywne rozwiązania dla swoich indywidualnych potrzeb. Tym samym biohacking mózgu wpisuje się w szerszą filozofię, która zakłada, że ludzkie zdolności umysłowe nie są statyczne, lecz mogą być aktywnie zmieniane i ulepszane.

Jaka jest rola badań laboratoryjnych w biohackingu?

Aby biohacking był efektywny i rzeczywiście prowadził do pożądanych zmian, niezbędne jest obiektywne monitorowanie wpływu wprowadzanych modyfikacji stylu życia. Dlatego też badania laboratoryjne odgrywają ważną rolę, dostarczając konkretnych informacji na temat stanu fizjologicznego organizmu przed i po wprowadzeniu zmian.

Do niezbędnych badań laboratoryjnych, dla osób rozpoczynających swoją przygodę z biohackingiem, a także dla tych, którzy chcą monitorować jego efekty należą m.in.:

• morfologia krwi,
• glukoza,
• insulina,
• hemoglobina glikowana (HbA1c),
• CRP,
• lipidogram,
• witamina D,
• enzymy wątrobowe – ALT, AST,
• hormony np. testosteron.

Sprawdź Pakiet Wiek biologiczny dostępny w ALAB Laboratoria:

Prawidłowe wyniki badań biochemicznych są kluczowe do monitorowania stanu zdrowia. Ponadto, są niezastąpione w dostarczaniu wiedzy o organizmie, umożliwiając biohakerom podejmowanie świadomych decyzji opartych na dowodach, a nie na ogólnych zaleceniach czy popularnych trendach.

Biohacking a medycyna longevity

Biohacking i medycyna longevity, choć różnią się podejściem, mają wspólny cel: maksymalizację długości życia w zdrowiu. Oba nurty skupiają się nie tylko na wydłużaniu życia, ale przede wszystkim na utrzymaniu wysokiej jego jakości – zmniejszając ryzyko chorób i dolegliwości fizycznych oraz psychicznych.

>> Sprawdź też: Długowieczność – jak obniżyć swój wiek biologiczny?

Wspólnym mianownikiem dla obu dziedzin są podobne strategie i interwencje. Zarówno biohacking, jak i medycyna longevity, podkreślają znaczenie diety w utrzymaniu zdrowia.

Najczęściej wymienianymi modelami żywienia są diety o obniżonej zawartości kalorii (CR, ang. caloric restriction), a także post przerywany. Uważa się, że takie sposób żywienia wpływa na metabolizm glukozy i insuliny oraz redukcję stresu oksydacyjnego, co ma przyczynić się do poprawy stanu zdrowia i działać przeciwstarzeniowo. Istotna jest również suplementacja, gdzie w biohackingu obserwuje się przyjmowanie substancji nootropowych, a w medycynie longevity stosuje się tzw. „mimetyki ograniczenia kalorii” – preperaty naśladujące efekty ograniczenia spożycia energii wraz z dietą.

Ponadto, oba podejścia łączy także głęboka filozofia „projektu” ludzkiego ciała i wiara w nieograniczone możliwości jego modyfikacji. W biohackingu zakłada się, że ciało człowieka można bez końca ulepszać, modyfikować, co jest ideą w pełni zbieżną z dążeniem medycyny longevity do przesuwania granic ludzkiego zdrowia i długości życia.

Z drugiej strony, medycyna longevity opiera się na najnowszych odkryciach naukowych, badaniach klinicznych i opiece medycznej, promując działania o udowodnionej skuteczności. Biohacking zaś często manifestuje się jako indywidualne i eksperymentalne podejście DIY, które może funkcjonować niezależnie od profesjonalnej opieki medycznej.

Czy biohacking jest niebezpieczny?

Głównym źródłem potencjalnego zagrożenia biohackingujest idea DIY oraz nacisk na samodzielne eksperymentowanie z własnym ciałem. Ponadto podejście to jest promowane, jako możliwe do realizacji bez  wsparcia medycznego – co może stwarzać realne zagrożenia dla zdrowia, a nawet życia. Indywidualne, niekontrolowane interwencje mogą prowadzić do:

• niewłaściwego stosowania zaleceń,
• podejmowania działań w oparciu o ideologie czy osobiste przekonania, a nie dowody medyczne,
• zażywania substancji o wątpliwej jakości i źródle pochodzenia,
• ignorowania pojawiających się objawów mogących świadczyć o pogorszenia stanu zdrowia.

Potencjalne niebezpieczeństwo wzrasta wraz z radykalizacją i intensyfikacją praktyk, zwłaszcza przy stosowaniu metod, które nie mają potwierdzonej skuteczności w badaniach naukowych. Należy z dystansem podchodzić do rad i promowanych praktyk przez tzw. influencerów, gdyż mogą okazać się nieskuteczne, a wręcz szkodliwe dla zdrowia, a w skrajnych przypadkach dla życia.

Podsumowanie

Fascynacja długowiecznością, obecna w ludzkości od wieków, znajduje dziś swoje odzwierciedlenie w pragnieniu długiego i zdrowego życia. Współczesny postęp medycyny, choć znacząco wydłużył średnią długość życia, nie wyeliminował problemu chorób przewlekłych i fizjologicznych skutków starzenia.

W odpowiedzi na to wyzwanie, coraz większą popularność zyskuje biohacking – świadome i aktywne modyfikowanie stylu życia w celu optymalizacji funkcjonowania ciała i umysłu. To podejście typu „zrób to sam” (DIY), które łączy wiedzę naukową i popularnonaukową z innowacjami technologicznymi.

Obejmuje ono szeroki zakres praktyk – od zanurzania w zimnej wodzie i medytacji, przez dbałość o higienę snu i stosowanie okularów blokujących niebieskie światło, po skrupulatnie dobraną dietę i suplementację.

Niestety, podejście „zrób to sam” w biohackingu niesie ze sobą również pewne ryzyko, dlatego też  należy pamiętać o monitorowaniu stanu zdrowia za pomocą badań laboratoryjnych. To one dostarczają rzetelnych danych na temat stanu fizjologicznego organizmu, umożliwiając podejmowanie świadomych i opartych na dowodach decyzji.

Piśmiennictwo

1. ManeroA., Viviana RiveraV.,  FuQ. i in. Emerging Medical Technologies and Their Use in Bionic Repair and Human Augmentation. Bioengineering (Basel), 2024, 11(7), 695
2. Cooper I.D., Kyriakidou Y., Petagine L. i in. Bio-Hacking Better Health—Leveraging Metabolic Biochemistry to Maximise Healthspan. Antioxidants (Basel), 2023, 11, 12(9), 1749
3. Lorrimar W. What are 'biohackers’ hacking? Identifying motivations and meaning-making frameworks. Med Humanit, 2025, 01326,
4. AbeltinoA., BianchettiG., SerantoniC. i in. Digital Biohacking Approach to Dietary Interventions: A Comprehensive Strategy for Healthy and Sustainable Weight Loss. Nutrients, 2024, 16(13), 2021.