Bostonka u dzieci – objawy, przyczyny, przebieg choroby i leczenie

Bostonka, znana również jako choroba dłoni, stóp i jamy ustnej (HFMD), to częsta infekcja wirusowa występująca głównie u dzieci. I choć z pewnością słyszałeś/aś co nieco o tej chorobie, to z pewnością przyda się usystematyzowanie wiedzy. Jakie zatem są objawy? Co wywołuje bostonkę? Jaki jest naturalny przebieg oraz metody leczenia? Jak długo trwa choroba? Czy jest zaraźliwa? Poniższe kompendium praktycznej wiedzy z pewnością będzie cennym orężem w walce o zdrowie Twojego malucha.

Spis treści:

1. Jakie są objawy bostonki u dzieci?
   • Jak wygląda bostonka u 3-miesięcznego dziecka?
   • Jak wygląda bostonka u rocznego dziecka?
2. Ile trwa bostonka u dzieci?
3. Czy bostonka u dzieci jest zaraźliwa?
4. Ile razy można zachorować na bostonkę?
5. Jak leczyć bostonkę u dzieci?
6. Bostonka u dzieci – często zadawane pytania
   • Co podać dziecku na bostonkę?
   • Czy można kąpać dziecko z bostonką?
   • Kiedy po bostonce do przedszkola?
   • Ile dziecko powinno być w domu przy bostonce?
7. Podsumowanie

Jakie są objawy bostonki u dzieci?

Bostonka najczęściej objawia się charakterystycznymi zmianami skórnymi oraz ogólnoustrojowo. Najczęstsze dolegliwości to:

• gorączka – zwykle utrzymuje się 1-3 dni, ale może trwać nawet dłużej,
• charakterystyczna wysypka – pęcherzyki lub czerwone plamki na dłoniach, stopach i w jamie ustnej (może pojawić się także na pośladkach i w okolicy narządów płciowych),
• ból gardła i trudności w przełykaniu,
• osłabienie, brak apetytu, rozdrażnienie,
• u niektórych dzieci występują również biegunka i/lub wymioty.

Warto wiedzieć: Bardzo niewiele chorób zakaźnych wywołuje wysypkę na dłoniowej powierzchni rąk i podeszwowej powierzchni stóp; zawsze oglądaj te okolice, gdy zauważysz grudkową wysypkę u swojego dziecka.

Jak wygląda bostonka u 3-miesięcznego dziecka?

U niemowląt bostonka może mieć cięższy przebieg ze względu na niedojrzały układ odpornościowy. Objawy obejmują:

• wysoką gorączkę (nawet powyżej 39°C),
• rozległe pęcherze w jamie ustnej utrudniające picie mleka,
• wysypka na dłoniach i stopach, a także na tułowiu,
• płaczliwość na zmianę z apatią,
• znaczne osłabienie, wiotkość.

Ze względu na ryzyko odwodnienia, niemowlęta wymagają szczególnej obserwacji i konsultacji z lekarzem, optymalnie specjalistą pediatrii.

Pamiętaj: Każde dziecko poniżej 4. miesiąca życia z wysoką gorączką jest „potencjalnie niestabilne”, czyli istnieje duża szansa na to, że przyczyną gorączki jest bardzo poważna, zagrażająca życiu choroba. W takich przypadkach nie lekceważ objawów, udaj się pilnie do szpitala.

Jak wygląda bostonka u rocznego dziecka?

U rocznych dzieci choroba często ma łagodniejszy przebieg, ale nadal może być uciążliwa. Typowe objawy to:

• gorączka (zwykle do 38-39°C),
• bolesne owrzodzenia w jamie ustnej,
• drobne pęcherze na dłoniach i stopach,
• utrata apetytu (w tym spowodowana bólem przy przełykaniu).

>> Przeczytaj: 40 stopni gorączki u dziecka – co robić?

Ile trwa bostonka u dzieci?

Przebieg choroby zwykle trwa 7-10 dni, przy czym:

• gorączka utrzymuje się zazwyczaj 1-3 dni,
• wysypka rzadko pozostawia blizny i zwykle znika w ciągu 7-10 dni,
• owrzodzenia w jamie ustnej goją się najdłużej – nawet do 10 dni.

U niektórych dzieci objawy mogą utrzymywać się dłużej, zwłaszcza jeśli doszło do nadkażenia bakteryjnego. Właśnie w przypadku wystąpienia tego powikłania może dochodzić do powstawania blizn w miejscu zmian skórnych – ta zasada dotyczy wielu dermatoz.

Czy bostonka u dzieci jest zaraźliwa?

Tak, pamiętaj, że bostonka jest wysoce zaraźliwa. Wirus przenosi się przez kontakt z wydzielinami (ślina, kichanie, kał), dotykanie zakażonych przedmiotów (zabawki, naczynia), bliski kontakt fizyczny (przytulanie, całowanie).

Największa zaraźliwość występuje w pierwszym tygodniu choroby, ale wirus może być wydalany nawet kilka tygodni po ustąpieniu objawów.

>> To może Cię zainteresować: Czyste piaskownice – zadbajmy o bezpieczeństwo dzieci

Ile razy można zachorować na bostonkę?

Możliwe są nawroty choroby, ponieważ wywołują ją różne szczepy enterowirusów (głównie Coxsackie A16 i Enterovirus 71). Przechorowanie jednego rodzaju wirusa nie daje odporności na inne, dlatego dziecko może zachorować ponownie.

Jak leczyć bostonkę u dzieci?

Leczenie bostonki jest objawowe, ponieważ nie ma leku przeciwwirusowego skierowanego przeciwko jej przyczynie. Zalecane postępowanie obejmuje:

• nawadnianie – podawanie chłodnych płynów (woda, herbatki),
• leki przeciwgorączkowe (paracetamol, ibuprofen),
• żele łagodzące ból jamy ustnej (np. z lidokainą),
• lekkostrawną dietę (unikanie kwaśnych i ostrych potraw).

W przypadku dowodów na nadkażenie bakteryjne, lekarz może zalecić antybiotykoterapię.

Warto wiedzieć: Popularne (niestety) preparaty z izoprynozyną, przedstawiane jako „przeciwwirusowe”, nie posiadają istotnych, wiarygodnych dowodów na skuteczność w leczeniu infekcji wirusowych.

Bostonka u dzieci – często zadawane pytania

Co podać dziecku na bostonkę?

Leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe (paracetamol, ibuprofen), płyny (woda, elektrolity), miękkie pokarmy (kaszki, jogurty). „Cudowne preparaty” przeciwwirusowe i inne podobnego typu farmaceutyki dostępne bez recepty i szeroko reklamowane to oszukiwanie rodziców.

Czy można kąpać dziecko z bostonką?

Tak, ale należy unikać moczenia pęcherzy, aby nie doszło do nadkażenia. Lepiej stosować krótkie prysznice zamiast długich kąpieli.

Kiedy po bostonce do przedszkola?

Dziecko może wrócić do przedszkola, gdy ustąpi gorączka, a pęcherze przyschną (zwykle po 7-10 dniach).

Ile dziecko powinno być w domu przy bostonce?

Zaleca się izolację przez min. 7 dni lub do czasu, gdy zmiany skórne przestaną być sączące.

Podsumowanie

Bostonka to powszechna choroba wieku dziecięcego, która zwykle ma łagodny przebieg. Kluczowe jest nawadnianie, kontrola gorączki i zapobieganie rozprzestrzenianiu się wirusa. W razie wątpliwości zawsze warto skonsultować się z pediatrą, szczególnie, jeśli bostonka wystąpiła u dziecka poniżej 1. roku życia.

---

Źródła

1. Zhu P, Ji W, Li D, Li Z, Chen Y, Dai B, Han S, Chen S, Jin Y, Duan G. Current status of hand-foot-and-mouth disease. J Biomed Sci. 2023 Feb 24;30(1):15. doi: 10.1186/s12929-023-00908-4. PMID: 36829162; PMCID: PMC9951172., https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9951172 (dostęp: 16.06.2025).
2. Yi Z, Pei S, Suo W, Wang X, Huang Z, Yi A, Wang B, He Z, Wang R, Li Y, Fan W, Huang X. Epidemiological characteristics, routine laboratory diagnosis, clinical signs and risk factors for hand, -foot -and -mouth disease: A systematic review and meta-analysis. PLoS One. 2022 Apr 28;17(4):e0267716. doi: 10.1371/journal.pone.0267716. PMID: 35482791; PMCID: PMC9049560., https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9049560 (dostęp: 16.06.2025).
3. Saguil A, Kane SF, Lauters R, Mercado MG. Hand-Foot-and-Mouth Disease: Rapid Evidence Review. Am Fam Physician. 2019 Oct 1;100(7):408-414. PMID: 31573162., https://www.aafp.org/pubs/afp/issues/2019/1001/p408.html (dostęp: 16.06.2025).
4. Huang CY, Su SB, Chen KT. A review of enterovirus-associated hand-foot and mouth disease: preventive strategies and the need for a global enterovirus surveillance network. Pathog Glob Health. 2024 Oct-Dec;118(7-8):538-548. doi: 10.1080/20477724.2024.2400424. Epub 2024 Sep 4. PMID: 39229797; PMCID: PMC11892072., https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC11892072 (dostęp: 16.06.2025).