Objawy nowotworów kobiecych – raka macicy, raka jajnika – bywają niespecyficzne i łatwe do zbagatelizowania, co niestety opóźnia prawidłową diagnozę. Tymczasem wczesne rozpoznanie odgrywa kluczową rolę w skuteczności leczenia i rokowaniach. Zrozumienie subtelnych sygnałów wysyłanych przez organizm jest niezwykle ważne, aby można było w porę zareagować na niepokojące zmiany. W tym artykule omówimy najczęstsze objawy, na które należy zwracać uwagę.
Spis treści:
- Objawy raka jajnika
- Co wskazuje na raka jajnika?
- Objawy nowotworów macicy
- Różnice między objawami nowotworów ginekologicznych – co świadczy o raku jajnika, a co o raku macicy?
- Objawy nowotworów ginekologicznych: FAQ – często zadawane pytania
Objawy raka jajnika
Rak jajnika jest tym nowotworem kobiecym, który zazwyczaj wykrywany jest późno, ponieważ jego objawy są niespecyficzne. Około 60% kobiet z rakiem jajnika w momencie diagnozy ma już chorobę z przerzutami, ponieważ wczesne stadium choroby jest zazwyczaj bezobjawowe. Późne stadia raka jajnika często dają objawy, ale są one zazwyczaj niespecyficzne i nie są rozpoznawane jako symptomy nowotworu.
Na raka jajnika może zachorować kobieta w każdym wieku, również bardzo młoda. Przed 20 r.ż choroba występuje z częstotliwością 0,7 na 100 tys., do 49 r.ż – zachoruje już 6,6 kobiet na 100 tys., przed 65 r.ż – 27/100 tys., po 65 r.ż – ok. 50/100 tys., a po 75 – 56/100 tys.
U osób młodych najczęstszym objawem raka jajnika jest ból brzucha, może również występować:
- przedwczesne dojrzewanie płciowe,
- nieregularne miesiączki,
- hirsutyzm.
W późniejszym wieku rak jajnika może dawać objawy:
- ze strony przewodu pokarmowego: ból brzucha, wczesne uczucie sytości, uczucie pełności w jamie brzusznej, powiększenie obwodu brzucha, nudności, wymioty, zaparcia, biegunka;
- ze strony układu moczowo-płciowego: bóle w podbrzuszu, ból w miednicy, nieprawidłowe krwawienie z narządów rodnych, bóle w okolicy narządów płciowych, objawy ze strony układu moczowego;
- inne objawy: ból pleców, zmęczenie.
| Warto wiedzieć: Kobiety, które odczuwały problemy ze strony przewodu pokarmowego, miały diagnozę raka jajnika w późniejszym stadium w porównaniu z pacjentkami z objawami ginekologicznymi. |
Rak jajnika w późniejszym stadium może powodować powiększenie pachwinowych węzłów chłonnych lub wyczuwalny guz w okolicy przydatków, w miednicy lub w jamie brzusznej. Zaawansowane stadium choroby może objawiać się niedrożnością jelit lub moczowodów oraz dusznością, co świadczy o rozsiewie procesu nowotworowego.
Rak jajników może również objawiać się zespołami paranowotworowymi, do których należą:
- rogowacenie łojotokowe – objaw Lesera-Trélata – nagły wysiew licznych brodawek starczych, często występujących ze świądem;
- zespół Trousseau – niewyjaśnione, samoistne, nawracające lub wędrujące zdarzenia zakrzepowo-zatorowe.
>> Zobacz: CRP a rak. Jakie nowotwory korelują z podwyższonym CRP?
Wczesne objawy raka jajnika
Wiele kobiet nie odczuwa żadnych objawów raka jajnika i bywa on wykrywany przypadkowo. Z tego powodu kobiety, które w rodzinie mają krewnych z
- obustronnym rakiem piersi,
- rakiem piersi, który wystąpił przed 50. rokiem życia,
- rakiem piersi u mężczyzn,
- rakiem jelita grubego,
- rakiem endometrium,
- rakiem prostaty,
- rakiem jajnika – dwoje lub więcej krewnych pierwszego lub drugiego stopnia.
powinny być szczególnie wyczulone na sygnały swojego ciała i wykonywać badania.
>> Jednym z badań pozwalających oszacować ryzyko raka jajnika jest Test ROMA. Badanie jest dostępne w ALAB laboratoria:
Jeśli objawy są obecne, to we wczesnym stadium najczęściej występują niespecyficzne objawy raka jajnika, rzadko kojarzone z tą chorobą i są to:
- bóle brzucha
- dolegliwości żołądkowo-jelitowe.
Są to objawy szczególnie obecne u kobiet po menopauzie, ale jeśli nie mają one podłoża gastrycznego, powinny niepokoić w każdy wieku.
>> To może Cię zainteresować: Wodobrzusze przy raku jajnika, trzustki i innych narządów – przyczyny, objawy, leczenie
Co wskazuje na raka jajnika?
Badania wskazują, iż występowanie jednego z sześciu objawów
- ból brzucha,
- ból w miednicy,
- powiększenie obwodu brzucha,
- wzdęcia,
- trudności w jedzeniu,
- wczesne uczucie sytości
przez 12 dni w miesiącu lub dłużej, w ciągu ostatniego roku, cechuje czułość 56,7% dla raka jajnika we wczesnym stadium i 79,5% czułości dla raka jajnika w stadium zaawansowanym. Oznacza to, iż we wczesnym stadium raka wymienione objawy identyfikują ok. 57% pacjentek. W pozostałych przypadkach objawy nie występują lub mają inny charakter.
Natomiast specyficzność testu w przypadku powyższych objawów wynosi aż 90% u kobiet w wieku 50+ i 87% u kobiet poniżej 50 roku życia, co oznacza iż powyższe kryteria dobrze identyfikują pacjentki do dalszej diagnostyki w kierunku raka jajnika.
| Pamiętaj: Ból brzucha, wzdęcia, zaparcia, ból pleców, objawy ze strony układu moczowego mogą być objawami raka jajnika. |
>> Badania laboratoryjne mogą być pomocne w określeniu predyspozycji genetycznych do nowotworów kobiecych. Pakiet takich badań znajdziesz w ALAB laboratoria:
Objawy nowotworów macicy
Nowotwór macicy może umiejscawiać się w trzonie macicy lub dotyczyć szyjki macicy. Objawy obydwu nowotworów na pewnym etapie rozwoju choroby mogą być podobne.
Objawy raka szyjki macicy
Objawy raka szyjki macicy to najczęściej nieprawidłowa wydzielina z pochwy i/lub nietypowe krwawienia.
Mogą to być:
- plamienia lub krwawienia pomiędzy miesiączkami,
- pojawienie się krwawień u kobiet po menopauzie,
- plamienia lub krwawienia po współżyciu lub po badaniu ginekologicznym,
- dłuższe i bardziej obfite miesiączki,
- obfite upławy,
- bóle podbrzusza (mogą się nasilać w czasie współżycia).
Objawem raka szyjki macicy może być również dodatni wynik testu HPV.
Jak szybko rozwija się rak szyjki macicy?
Przyczyną raka szyjki macicy jest zakażenie wirusem HPV. Większość zakażeń tym wirusem organizm kobiety zwalcza samoistnie, jednak część z nich zapoczątkowuje proces nowotworzenia. Tempo wzrostu raka szyjki macicy jest powolne, nowotwór może rozwijać się latami. Jest to również okres, w którym nie występują żadne objawy, choroba rozwija się w sposób utajony. Jest to czas, w którym choroba jest w pełni do wyleczenia, dlatego tak ważna w tym przypadku jest profilaktyka, czyli regularna cytologia.
| Pamiętaj: Rak szyjki macicy może rozwijać się przez wiele lat nie dając żadnych objawów. Jedynym sposobem wczesnego jego wykrycia jest regularna cytologia. |
Chorobę poprzedza infekcja wirusem HPV, dlatego od niedawna w profilaktyce tego nowotworu, jako pierwszy etap diagnostyczny rekomenduje się wykrywanie wirusa brodawczaka ludzkiego.
>> Taki pakiet badań jest dostępny w ALAB laboratoria:
Jakie są pierwsze objawy raka szyjki macicy?
Jeszcze raz należy podkreślić, iż rak szyjki macicy na początkowym etapie choroby nie powoduje żadnych dolegliwości; jedynym objawem choroby mogą być dodatnie testy – pozytywny wynik HPV oraz nieprawidłowa cytologia.
Pierwszymi objawami nowotworu, które mogą być oznaką wieloletniego rozwoju choroby mogą być:
- plamienia,
- uporczywe upławy.
- dolegliwości bólowe w podbrzuszu nasilające się w czasie stosunku.
Jakie upławy występują przy raku szyjki macicy?
W przypadku raka szyjki macicy upławy i wydzielina są wodniste lub podbarwione krwią. Mogą mieć nieprzyjemny zapach. Krew w upławach jest przyczyną występowania plamień.
Jakie są plamienia przy raku szyjki macicy?
Przy raku szyjki macicy możliwe są:
- plamienia po współżyciu,
- plamienia pomiędzy miesiączkami,
- plamienia u kobiet po menopauzie.
>> Zobacz: Żółta wydzielina z pochwy (żółte upławy): możliwe przyczyny i leczenie
Objawy raka trzonu macicy
Rak trzonu macicy najczęściej manifestuje się nieregularnymi i obfitymi upławami (często z domieszką ropy lub krwi), plamieniami oraz krwawieniami. U kobiet przed menopauzą objawy te pojawiają się nieregularnie. Natomiast u kobiet po menopauzie szczególnie niepokojące są krwawienia występujące w terminie 6 miesięcy do nawet kilku lat po ustaniu miesiączki. Takie krwawienia mogą wskazywać zarówno na raka trzonu macicy, jak i na patologiczny rozrost błony śluzowej macicy (endometrium).
W zaawansowanym stadium raka trzonu macicy mogą pojawić się bóle w podbrzuszu i okolicy krzyżowej – powiększający się guz może dawać objawy związane z uciskiem na sąsiednie narządy.
>> Przeczytaj: Zapalenie jajników – objawy, przyczyny, diagnostyka i leczenie
Jakie są wczesne objawy raka trzonu macicy?
Wczesne objawy raka endometrium są raczej niespecyficzne, jednak występują stosunkowo często. Aż 90% kobiet obserwuje nieprawidłową wydzielinę z pochwy, a 80% niepokojące krwawienia. Pacjentki mogą również odczuwać ucisk lub pełność w miednicy.
Różnice między objawami nowotworów ginekologicznych – co świadczy o raku jajnika, a co o raku macicy?
Objawy nowotworów ginekologicznych – zarówno w przypadku raka jajnika jak i raka szyjki macicy – mogą być nieobecne w początkowych etapach choroby. Jeśli występują, w przypadku raka jajnika dominują dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego (bóle brzucha, wzdęcia, powiększenie obwodu brzucha, wczesne uczucie sytości po posiłku), natomiast w przypadku nowotworów macicy na plan pierwszy wysuwają się plamienia, upławy, nieprawidłowe krwawienia, wydzielina z pochwy. Może występować ból w podbrzuszu.
Objawy nowotworów ginekologicznych: FAQ – często zadawane pytania
Rak jajników często nie daje na początku żadnych objawów. Jeśli występują są to bóle brzucha, wzdęcia, zaparcia, bóle pleców lub objawy ze strony układu moczowego.
Nowotwór jajnika powoduje bóle brzucha lub ból pleców.
Stawianie diagnozy wymaga badań, takich jak USG (dopochwowe, jamy brzusznej), testów laboratoryjnych. Ostateczna diagnoza stawiana jest na podstawie badania histopatologicznego materiału tkankowego. Materiał ten pobiera się zazwyczaj podczas zabiegu chirurgicznego (np. laparoskopii lub otwartej operacji), podczas którego usuwa się guz lub jego fragmenty.
Badania z krwi pomocne w wykrywaniu raka jajnika to markery nowotworowe CA-125 i HE4. Największą wartość diagnostyczną obydwa markery mają w połączeniu w test ROMA.
Tak, na badaniu USG widać raka jajnika jest to często pierwsze badanie obrazowe wykorzystywane w diagnostyce i wstępnej ocenie podejrzanych zmian w jajnikach. USG nie różnicuje zmian złośliwych i niezłośliwych.
Nie, cytologia jest badaniem, które wykrywa tylko raka szyjki macicy.
CRP może być podwyższone w raku jajnika, ale nie jest to specyficzny dla tego nowotworu marker.
Dolegliwości bólowe nie są specyficzne dla raka szyjki macicy. Pacjentka może odczuwać ból w podbrzuszu, nasilający się w czasie współżycia.
Badaniem w kierunku raka szyjki macicy jest cytologia płynna.
Nie ma badań z krwi potwierdzających raka szyjki macicy.
Piśmiennictwo:
- Roett MA, Evans P. Ovarian cancer: an overview. Am Fam Physician. 2009 Sep 15;80(6):609-16. PMID: 19817326.
- Doubeni CA, Doubeni AR., Myers AE, Diagnosis and Management of Ovarian Cancer, Am Fam Physician. 2016;93(11):937-944
- https://wrzesien.ptgo.pl/te-objawy-ktore-moga-swiadczyc-ze-chorujesz-na-raka-jajnika/ (dostęp 04.07.2025)
- https://ginekologiawpolsce.pl/nowotworor-szyjki-macicy-mozna-go-uniknac/ (dostęp 04.07.2025)
