Ukąszenie komara zwykle kończy się swędzącym bąblem i lekkim podrażnieniem skóry. A co zrobić, jeśli obrzęk jest ogromny, utrzymuje się kilka dni, a objawom towarzyszy gorączka lub ból? Wtedy może chodzić o uczulenie na komary – silniejszą niż przeciętną reakcję organizmu na ich ślinę.
W tym artykule wyjaśniamy, jak wygląda taka reakcja, kiedy warto ją skonsultować z lekarzem i jak łagodzić jej objawy.
Spis treści:
- Alergia na komary – dlaczego komary uczulają?
- Jak na ugryzienie komara reaguje układ odpornościowy?
- Jakie reakcje mogą wystąpić przy uczuleniu na komary?
- Czym jest zespół Skeetera?
- Kto jest najbardziej narażony na uczulenie na komary?
- Czy można się przebadać?
- Alergia na komary – leczenie
- Jak się chronić przed ukąszeniami komarów?
- Uczulenie na komary – podsumowanie
Alergia na komary – dlaczego komary uczulają?
Kiedy komar nas gryzie, wprowadza ślinę zawierającą specjalne białka – dzięki nim krew nie krzepnie, a owad może spokojnie się pożywić.
U większości osób kończy się to niewielkim bąblem i krótkotrwałym swędzeniem, ale u niektórych organizm reaguje na te białka znacznie gwałtowniej – jak na alergen.
>> Może Cię zainteresować: Znajdź swój alergen – diagnostyka alergii w laboratorium
Jak na ugryzienie komara reaguje układ odpornościowy?
Reakcje po ukąszeniu komara można podzielić na trzy typy:
- Typ I (alergia IgE-zależna): szybka reakcja – pokrzywka, świąd, rzadko anafilaksja,
- Typ III: reakcja zapalna – np. zespół Skeetera,
- Typ IV: wyprysk, utrzymujący się świąd, zmiany grudkowe.
U niektórych osób z czasem dochodzi do osłabienia reakcji skórnych, co bywa określane jako tolerancja nabyta. Oznacza to, że przy częstej ekspozycji na ukąszenia organizm stopniowo reaguje słabiej.
>> Sprawdź: Bądź gotowy na wstrząs!
Jakie reakcje mogą wystąpić przy uczuleniu na komary?
- Reakcje łagodne
To klasyczny scenariusz: mały, swędzący bąbel i lekki rumień – ustępują w ciągu 24–48 godzin.
- Reakcje silniejsze (alergiczne lub zapalne)
- Duży, bolesny obrzęk (czasem o średnicy >10 cm).
- Gorączka, dreszcze.
- Zaczerwienienie i ciepło skóry.
- Pęcherze, przebarwienia lub wtórne zakażenia.
- Rzadko: objawy ogólnoustrojowe.
Typowe reakcje mogą pojawić się niemal natychmiast (w ciągu minut) lub po kilku godzinach.
Czym jest zespół Skeetera?
To nie alergia, ale intensywna reakcja zapalna na ukąszenie komara. Objawy pojawiają się zwykle po kilku godzinach – szczyt przypada na 8-12 godzinę od ukąszenia. Pojawia się:
- duży, czerwony, swędzący i ciepły obrzęk,
- objawy mogą zajmować znaczną część kończyny lub twarzy,
- u dzieci mogą utrudniać jedzenie czy poruszanie się.
Zmiany ustępują zwykle w ciągu 3-10 dni.
Kto jest najbardziej narażony na uczulenie na komary?
Silniejsze reakcje alergii na komary występują częściej u:
- dzieci i młodzieży,
- osób z alergiami (np. AZS, astma)
- osób z osłabioną odpornością,
- imigrantów i podróżników – zwłaszcza w nowych strefach klimatycznych.
Uważa się też, że niektóre osoby bardziej „przyciągają” komary – wpływ ma na to m.in. zapach skóry, skład mikrobiomu czy ilość wydzielanego dwutlenku węgla.
>> Warto przeczytać także: Jak wzmocnić układ immunologiczny u dorosłych i dzieci?
Czy można się przebadać?
Tak. Lekarz może zlecić:
- testy skórne z ekstraktami,
- oznaczenie specyficznych przeciwciał IgE w surowicy,
Nowoczesne testy oparte na białkach śliny komara są dokładniejsze niż starsze testy z ekstraktami całych owadów.
>> Przeczytaj też: IgE całkowite – o czym świadczy wynik i w jakim celu przeprowadza się badanie?
Alergia na komary – leczenie
W większości przypadków wystarczy leczenie objawowe:
- leki przeciwhistaminowe – łagodzą świąd i obrzęk,
- maści sterydowe – zmniejszają stan zapalny,
- okłady chłodzące i preparaty z mentolem/pramoksyną – przynoszą ulgę,
- w razie potrzeby – sterydy doustne lub adrenalina (bardzo rzadko)
Nie stosuje się immunoterapii przeciw alergenom komarów – choć zagraniczne badania nad szczepionkami oparte na białkach śliny trwają.
Jak się chronić przed ukąszeniami komarów?
Profilaktyka to podstawa!
- Stosuj repelenty: DEET, ikarydyna, olejek eukaliptusowy (uwaga: mogą podrażniać skórę!),
- Noś długie rękawy i nogawki wieczorami,
- Zabezpiecz okna i łóżko moskitierami,
- Usuń zbiorniki z wodą – to miejsca, gdzie komary się rozmnażają.
Uczulenie na komary – podsumowanie
- Alergia na komary to nadmierna reakcja układu odpornościowego na białka zawarte w ich ślinie.
- Może objawiać się dużymi obrzękami, lekką gorączką, a czasem objawami ogólnymi.
- Zespół Skeetera to szczególna forma zapalnej reakcji – nie jest alergią, ale może wyglądać groźnie.
- Najlepszym sposobem leczenia jest unikanie ukąszeń i łagodzenie objawów.
Jeśli po ukąszeniach pojawiają się niepokojące objawy – nie czekaj. Skonsultuj się z alergologiem i sprawdź, czy to nie uczulenie!
Źródła:
- Peng Z, Simons FER. Mosquito Allergy and Salivary Allergens. Protein Pept Lett. 2007.
- Cantillo JF, Puerta L. Mosquitoes: Important Sources of Allergens in the Tropics. Front Allergy. 2021.
- Manuyakorn W et al. Mosquito allergy in children. Asian Pac J Allergy Immunol. 2017.
- Vander Does A, Labib A, Yosipovitch G. Mosquito bite reaction update. Front Immunol. 2022.
- Verywell Health. Mosquito Allergy. https://www.verywellhealth.com/mosquito-allergy-83013 (dostęp 23.04.2025 r.)
