Ureaplasma to nazwa rodzajowa bakterii, które bywają przyczyną stanów zapalnych układu moczowo-płciowego. Zarówno objawowe, jak i bezobjawowe zakażenie Ureaplasma może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Nieleczona infekcja może być przyczyną niepłodności, a zakażenie w trakcie ciąży stanowi zagrożenie dla rozwijającego się płodu.
Spis treści:
- Czym jest Ureaplasma?
- Jak dochodzi do zakażenia Ureaplasma?
- Ureaplasma – objawy
- Ureaplasma w ciąży – na co trzeba zwrócić uwagę?
- Ureaplasma – diagnostyka
- Ureaplasma – leczenie
- Ureaplasma – podsumowanie
Czym jest Ureaplasma?
Ureaplasma jest drobnoustrojem atypowym, należącym do rodziny Mycoplasmataceae – najmniejszych wolno żyjących bakterii. Od ludzi zazwyczaj izolowane są dwa gatunki tych mikroorganizmów:
- Ureaplasma urealyticum,
- Ureaplasma parvum.
U.urealiticum jest częstą przyczyną infekcji cewki moczowej i pochwy. U.parvum jest komensalem dróg moczowo-płciowych, ale i ten gatunek ma potencjał do nabywania cech patogennych. Rozróżnienie gatunków Ureaplasma możliwe jest jedynie technikami molekularnymi.
Unikatowość Ureaplasma i innych mykoplazm wynika z braku ściany komórkowej oraz obecności steroli w błonie cytoplazmatycznej. Specyficzna budowa i wymagania wzrostowe powodują, że rutynowe metody posiewu materiału na pożywki mikrobiologiczne nie znajdują zastosowania w diagnostyce laboratoryjnej w kierunku Ureaplasma. Brak ściany komórkowej warunkuje naturalną oporność Ureaplasma na penicyliny, cefalosporyny, wankomycynę i inne antybiotyki zaburzające syntezę ściany komórkowej.
>> Warto wiedzieć z czego składa się układ moczowy człowieka: budowa i funkcje
Jak dochodzi do zakażenia Ureaplasma?
Do zakażenia Ureaplasma dochodzi najczęściej drogą płciową, ale możliwe są również inne drogi przenoszenia bakterii.
Drogi zakażenia Ureaplasma:
- droga płciowa – w trakcie stosunku z osobą chorą lub nosicielem,
- droga wertykalna – przekazanie bakterii z matki na dziecko w trakcie ciąży lub akcji porodowej,
- droga pośrednia – poprzez używanie wspólnych ręczników i artykułów higienicznych.
>> Sprawdź też: Zakażenia układu moczowego (ZUM)
Ureaplasma – objawy
Ureaplasma jest drobnoustrojem powszechnie występującym w mikrobiomie dróg moczowo-płciowych osób dorosłych. Najczęściej ich obecność nie powoduje objawów chorobowych i bakterie pozostają w równowadze z innymi mikroorganizmami zasiedlającymi organizm człowieka.
Nadmierny rozrost Ureaplasma spowodowany różnymi czynnikami ryzyka, może prowadzić do rozwoju infekcji. Infekcja cewki moczowej u kobiet i mężczyzn oraz zapalenie pochwy u kobiet może u osób z obniżoną odpornością prowadzić do zakażeń układowych. Powikłaniami po zakażeniu mogą być:
- zapalenie układu moczowego,
- zapalenie najądrzy,
- zapalenia narządów miednicy mniejszej,
- niepłodność,
- poronienia,
- przedwczesne porody.
Czynniki ryzyka sprzyjające rozwojowi infekcji Ureaplasma:
- stosunek płciowy bez zabezpieczenia,
- częsta zmiana partnerów seksualnych,
- zaniedbania w higienie intymnej,
- zbyt częste stosowanie agresywnych środków higieny intymnej,
- zbyt częste irygacje dróg płciowych,
- dysbioza,
- choroby przewlekłe,
- antybiotykoterapia,
- zaburzenia odporności.
Objawy zakażenia Ureaplasma u kobiet:
- parcie na pęcherz,
- częste oddawanie moczu,
- pieczenie i ból podczas oddawania moczu,
- ból w podbrzuszu,
- ból i pieczenie okolic cewki moczowej,
- nietypowe upławy o nieprzyjemnym zapachu (wodniste, ropne, śluzowo-ropne),
- nietypowe krwawienia między miesiączkami i w trakcie stosunku,
- ból w trakcie stosunku.
Objawy zakażenia Ureaplasma u mężczyzn:
- zaczerwienienie i obrzęk cewki moczowej,
- częste oddawanie moczu,
- ból i pieczenie przy oddawaniu moczu,
- ból i obrzęk jąder,
- wyciek z cewki moczowej (wodnisty, śluzowy, ropny),
- ból w dole brzucha,
- zaburzenia erekcji.
Ureaplasma w ciąży – na co trzeba zwrócić uwagę?
Ciąża jest okresem, w którym układ odpornościowy kobiety jest fizjologicznie osłabiony. Sprzyja to zakażeniom i rozwojowi infekcji. Nadmierny rozrost Ureaplasma w drogach moczowo-płciowych kobiety zwiększa:
- ryzyko poronień,
- przedwczesnego porodu,
- zapalenia błon płodowych,
- zakażeń wewnątrzmacicznych.
Istnieje również ryzyko przeniesienia infekcji z matki na płód i na noworodka. Konsekwencją zakażenia płodu może być niska masa urodzeniowa, zapalenie płuc i mózgu. Infekcja wertykalna w trakcie porodu może skutkować zakażeniem bezobjawowym lub może powodować objawowe zakażenia narządowe.
Wystąpienie u kobiety ciężarnej niepokojących objawów wskazujących na stan zapalny układu moczowo-płciowego jest wskazaniem do kontaktu z lekarzem, przeprowadzenia diagnostyki i podjęcia leczenia. Diagnostyka w kierunku Ureaplasma wskazana jest również z przyczyn epidemiologicznych, jeśli rozpoznano zakażenie u partnera (niezależnie od występowania lub braku objawów klinicznych).
Wykonywanie badań u kobiet planujących ciążę i ich partnerów ma na celu wykluczenie zakażenia Ureaplasma.
Ureaplasma – diagnostyka
Objawy kliniczne pojawiające się w trakcie infekcji wywołanej przez Ureaplasma nie są specyficzne i przypominają objawy zakażenia innymi drobnoustrojami. Pewnym potwierdzeniem infekcji Ureaplasma są wyniki badań laboratoryjnych. Materiałem do badania laboratoryjnego są wymazy z cewki moczowej, kanału szyjki macicy, gardła, miejsc zmienionych, a także sperma i mocz.
Badanie laboratoryjne wymaga specjalnego przygotowania pacjenta. Informacji na temat przygotowania udziela personel medyczny, jest ona również dostępna na stronie internetowej laboratorium diagnostycznego.
Badania w kierunku Ureaplasma dostępne w laboratorium:
- Badania molekularne – badania polegające na wykrywaniu materiału genetycznego Ureaplasma. Możliwe jest oznaczenie Ureaplasma do poziomu rodzaju lub do poziomu gatunku Ureaplasma urealyticum i Ureaplasma parvum. Dostępne są również badania typu multiplex, w których w próbce pobranej od pacjenta wykrywane są jednocześnie różne drobnoustroje odpowiedzialne za zakażenia układu moczowo-płciowego.
- Badanie mikrobiologiczne – polega na posiewie materiału pobranego od pacjenta na specjalne pożywki wzrostowe. W badaniu możliwe jest przybliżone określenie liczebności drobnoustrojów oraz określenie ich lekowrażliwości.
>> Może Cię zainteresować: Mocz – jak powstaje, kiedy zrobić badanie i jak się przygotować?
Ureaplasma – leczenie
Leczenie infekcji wywoływanych przez Ureaplasma polega na podawaniu antybiotyków. Antybiotyki dobiera i przepisuje lekarz. Najczęściej stosowane są makrolidy i tetracykliny. Tetracykliny są przeciwwskazane w ciąży ze względu na ich szkodliwość wobec płodu.
Należy dokładnie przestrzegać zaleceń lekarza, nie można zmieniać dawkowania, ani przerywać kuracji. Prawidłowo zastosowana terapia jest skuteczna, skraca nosicielstwo u ozdrowieńców i zapobiega powikłaniom po infekcji. Leczenie powinno być zastosowane również wobec partnera seksualnego.
Ureaplasma – podsumowanie
- Ureaplasma jest bakterią wywołującą zakażenia układu moczowo-płciowego.
- Do zakażenia Ureaplasma dochodzi najczęściej drogą płciową.
- Najczęstszą postacią objawowego zakażenia Ureaplasma jest infekcja cewki moczowej u kobiet i mężczyzn oraz zapalenie pochwy u kobiet.
- Rozwojowi infekcji Ureaplasma sprzyja spadek odporności.
- Infekcja Ureoplasma w ciąży może skutkować poronieniem, porodem przedwczesnym, zakażeniem płodu i zakażeniem noworodka w trakcie porodu.
- Diagnostyka laboratoryjna jest pewnym potwierdzeniem wykrycia zakażenia Ureaplasma.
- Leczenie infekcji wywołanej przez Ureoplasma wymaga podania antybiotyków.
- Nieleczona infekcja Ureaplasma może skutkować niepłodnością zarówno mężczyzn, jak i kobiet.
Piśmiennictwo
- Patric R. Murray, K.S. Rozenthal, M.A.Pfaller – „Mikrobiologia” wyd.VI; Wrocław 2011
- prof. dr hab. n. med. Danuta Zwolińska „Kiedy podejrzewać i jak rozpoznać zakażenie dróg moczowych o etiologii Ureaplasma urealyticum?” https://www.mp.pl/pytania/pediatria/chapter/B25.QA.9.141.6. (dostęp 08.06.2025 r.)
- dr n. med. Magdalena Rogalska „Mykoplazma: przyczyny, objawy i leczenie mykoplazmozy” https://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/choroby/zakazenia-bakteryjne/164500,mykoplazmozy (dostęp 09.06.2025 r.)
