Zapalenie przydatków to poważna dolegliwość ginekologiczna, która dotyka wielu kobiet w wieku rozrodczym. Objawy często są niespecyficzne, przez co choroba bywa błędnie diagnozowana lub lekceważona. W artykule wyjaśnimy, czym dokładnie jest zapalenie przydatków, jakie są jego przyczyny i objawy, jak przebiega diagnostyka oraz leczenie. Przeczytaj i dowiedz się, jak dbać o zdrowie intymne i kiedy wykonać odpowiednie badania.
Spis treści:
- Zapalenie przydatków: co to za choroba?
- Zapalenie przydatków: przyczyny dolegliwości. Co wywołuje chorobę?
- Zapalenie przydatków: objawy choroby
- Jak diagnozuje się zapalenie przydatków?
- Co na zapalenie przydatków?
- Nieleczone zapalenie przydatków: powikłania
- Czy można zapobiec rozwojowi zapalenia przydatków?
- Zapalenie przydatków: podsumowanie informacji
Zapalenie przydatków: co to za choroba?
Zapalenie przydatków (inaczej: zapalenie jajników i jajowodów) to infekcja narządów miednicy mniejszej, która najczęściej rozwija się w wyniku zakażenia bakteryjnego. Zapalenie może mieć charakter ostry lub przewlekły. Ostre zapalenie objawia się nagle i intensywnie, natomiast przewlekłe rozwija się powoli, z mniej nasilonymi symptomami.
>> Warto przeczytać: Jajniki – budowa, funkcje, regulacja hormonalna
| Warto wiedzieć: Przydatki to potoczna nazwa używana w ginekologii na określenie jajników i jajowodów – dwóch parzystych struktur zlokalizowanych po obu stronach macicy. Pełnią kluczową rolę w układzie rozrodczym kobiety. |
Zapalenie przydatków: przyczyny dolegliwości. Co wywołuje chorobę?
Najczęstszą przyczyną zapalenia przydatków są infekcje bakteryjne przenoszone drogą płciową – w szczególności Chlamydia trachomatis i Neisseria gonorrhoeae (które wywołują rzeżączkę). Do zakażenia może dojść także w wyniku zabiegów ginekologicznych, poronień, porodu lub stosowania wkładki wewnątrzmacicznej. Czynnikami ryzyka są m.in.:
- częste zmiany partnerów seksualnych,
- brak stosowania prezerwatyw,
- przebyte infekcje intymne,
- osłabienie odporności.
>> Przeczytaj: Choroby przenoszone drogą płciową (choroby weneryczne) – jakie badania wykonać i jak często się badać?
Zapalenie przydatków: objawy choroby
Objawy zapalenia przydatków są często mylone z innymi schorzeniami ginekologicznymi lub przewodu pokarmowego. Najczęściej występują:
- silny ból podbrzusza (często jednostronny),
- gorączka i dreszcze,
- upławy o nieprzyjemnym zapachu,
- bolesność przy stosunku,
- nudności i wymioty,
- ogólne osłabienie.
>> Zobacz: Kłykciny kończyste – objawy, diagnostyka i leczenie
Zapalenie przydatków: gdzie boli?
Ból przy zapaleniu przydatków lokalizuje się najczęściej w dolnej części brzucha, zwykle po jednej stronie. Może promieniować do pachwiny, okolicy krzyżowej, a nawet ud. Ból brzucha nasila się podczas stosunku, wypróżnień lub nagłych ruchów.
Czy wzdęty brzuch przy zapaleniu przydatków to charakterystyczny objaw?
Tak, wiele pacjentek zgłasza uczucie wzdęcia, napięcia i ciężkości w podbrzuszu. Choć wzdęty brzuch nie jest objawem specyficznym tylko dla zapalenia przydatków, jego występowanie, zwłaszcza w połączeniu z bólem i gorączką, może wskazywać na stan zapalny narządów miednicy.
Jak diagnozuje się zapalenie przydatków?
Rozpoznanie opiera się przede wszystkim na wywiadzie lekarskim, badaniu ginekologicznym oraz badaniach obrazowych, takich jak USG przezpochwowe. W przypadku podejrzenia zapalenia przydatków lekarz ocenia także obecność bólu podczas palpacji szyjki macicy oraz napięcia powłok brzusznych.
Jakie badania laboratoryjne wykonać w diagnostyce zapalenia przydatków?
W diagnostyce zapalenia przydatków kluczową rolę odgrywają badania laboratoryjne, które pomagają zidentyfikować przyczynę infekcji oraz wykryć ewentualne choroby współistniejące. Szczególnie istotne jest oznaczenie przeciwciał Chlamydia trachomatis w klasach IgG i IgM, które pozwala na serologiczne potwierdzenie zakażenia – jednego z najczęstszych czynników wywołujących zapalenie przydatków. Warto również rozważyć wykonanie szerszego panelu badań, który może ujawnić obecność innych infekcji przenoszonych drogą płciową, często towarzyszących stanom zapalnym w obrębie miednicy mniejszej.
Czy cytologia wykrywa zapalenie przydatków?
Cytologia nie służy do diagnozowania zapalenia przydatków, ponieważ nie obejmuje oceny jajników ani jajowodów. To badanie przesiewowe, które pozwala wykrywać zmiany nowotworowe i przednowotworowe szyjki macicy. Mimo to warto regularnie wykonywać cytologię jako element profilaktyki zdrowia intymnego, zwłaszcza że niektóre objawy – takie jak ból podbrzusza czy nieprawidłowe upławy – mogą występować zarówno przy stanach zapalnych, jak i zmianach w obrębie szyjki macicy. W przypadku podejrzenia zapalenia przydatków konieczne są dodatkowe badania, szczególnie mikrobiologiczne i serologiczne, które pomogą wykryć przyczynę infekcji.
>> To może Cię zainteresować: Cytologia – badanie, które może uratować życie
Co na zapalenie przydatków?
Leczenie zapalenia przydatków opiera się na antybiotykoterapii, która powinna być wdrożona jak najszybciej po rozpoznaniu. Lekarz przepisuje antybiotyki celowane na podstawie wyników badań. W przypadku silnych dolegliwości bólowych stosuje się także leki przeciwbólowe i przeciwzapalne. W ciężkich przypadkach może być konieczna hospitalizacja.
Nieleczone zapalenie przydatków: powikłania
Brak leczenia lub niepełna terapia może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak:
- niepłodność,
- przewlekłe bóle miednicy,
- ciąża pozamaciczna,
- ropnie jajowodów,
- zrosty w jamie brzusznej.
Dlatego tak ważna jest szybka diagnoza i odpowiednie leczenie.
Czy można zapobiec rozwojowi zapalenia przydatków?
Tak. Kluczowe znaczenie ma profilaktyka, która obejmuje:
- unikanie przypadkowych kontaktów seksualnych,
- stosowanie prezerwatyw,
- regularne badania ginekologiczne,
- leczenie infekcji intymnych na wczesnym etapie.
>> Przeczytaj: Swędzenie pochwy – możliwe przyczyny, objawy i leczenie świądu okolic intymnych
Zapalenie przydatków: podsumowanie informacji
- Zapalenie przydatków to stan zapalny jajników i jajowodów, najczęściej wywołany przez infekcje bakteryjne przenoszone drogą płciową (m.in. Chlamydia trachomatis, Neisseria gonorrhoeae).
- Choroba może mieć przebieg ostry lub przewlekły, a jej objawy bywają niespecyficzne.
- Najczęstsze objawy to: ból podbrzusza, gorączka, upławy, wzdęcia, ból podczas stosunku, ogólne osłabienie.
- Diagnostyka opiera się na wywiadzie, badaniu ginekologicznym, USG i badaniach laboratoryjnych.
- Leczenie zapalenia przydatków polega głównie na antybiotykoterapii, w razie potrzeby wspomaganej lekami przeciwbólowymi i przeciwzapalnymi.
- Nieleczone zapalenie przydatków może prowadzić do groźnych powikłań, takich jak niepłodność, ciąża pozamaciczna, zrosty lub ropnie.
- Profilaktyka – m.in. stosowanie prezerwatyw, unikanie ryzykownych kontaktów seksualnych i regularne badania – pozwala zmniejszyć ryzyko zachorowania.
Bibliografia
- Baines G. et al. Early treatment vital in pelvic inflammatory disease. Practitioner. 2018
- Curry A. et al. Pelvic Inflammatory Disease: Diagnosis, Management, and Prevention. Am Fam Physician. 2019
- Hunt S. et al. Pelvic inflammatory disease and infertility. Aust J Gen Pract. 2023
