Wirus Marburg odpowiada za rzadką, ale bardzo niebezpieczną chorobę marburską – gorączkę krwotoczną o wysokiej śmiertelności. Schorzenie występuje głównie w Afryce, ale stanowi poważne zagrożenie również w innych częściach świata w związku z globalizacją i międzynarodowym ruchem turystycznym. Niestety, do tej pory nie wynaleziono skutecznego leczenia. Dowiedz się, co to jest wirus Marburg, jak się przenosi, jakie powoduje objawy i jak go rozpoznać.
Spis treści:
- Wirus Marburg – co to jest?
- Jak się przenosi wirus Marburg?
- Wirus Marburg – gdzie występuje?
- Jakie są objawy wirusa Marburg?
- Jak leczyć chorobę marburską?
- Wirus Marburg – podsumowanie
- Wirus Marburg – często zadawane pytania
Wirus Marburg – co to jest?
Wirus Marburg należy do rodziny Filoviridae – tej samej, co wirus Ebola. Mają one podobne cechy morfologiczne i wywołują podobne objawy chorobowe. Różnią się natomiast cechami biologicznymi i antygenowymi. Pod mikroskopem elektronowym wirus Marburg przyjmuje charakterystyczne nitkowate, poskręcane kształty. Jego materiałem genetycznym jest jednoniciowe RNA.
Wirus Marburg powoduje chorobę Marburg – dawniej znaną jako gorączka krwotoczna Marburg. Ma ona bardzo poważny i gwałtowny przebieg. Atakuje wiele narządów, prowadząc do rozległych uszkodzeń wątroby, śledziony, nerek i układu krwionośnego. Wirus Marburg szybko się replikuje, powodując masywne uszkodzenia śródbłonka naczyń krwionośnych, co prowadzi do krwotoków wewnętrznych.
| Wirus Marburg został wykryty w 1967 roku w Niemczech u pracowników laboratorium medycznego produkującego szczepionki. Chorzy pracowali wcześniej z tkankami pobranymi od małp zielonych przywiezionych z Ugandy. Łącznie zostało zakażonych 31 osób, z czego 7 zmarło. |
Jak się przenosi wirus Marburg?
Wirus Marburg przenosi się głównie z człowieka na człowieka poprzez bezpośredni kontakt z krwią, wydzielinami płynami ustrojowymi (w tym śliną, moczem, kałem, wymiocinami, nasieniem) lub tkankami. Zagrożenie stanowią również skażony sprzęt medyczny oraz powierzchnie i przedmioty zanieczyszczone materiałem biologicznym. Co ważne – patogen nie przenosi się drogą kropelkową.
Obecnie nie jest znany rezerwuar wirusa Marburg. Podejrzewa się, że jest to nietoperz owocożerny – rudawka nilowa. Zwierzę zamieszkuje jaskinie w Afryce. Możliwe również, że infekcja przenosi się na człowieka z niektórych gatunków małp, gryzoni czy antylopy.
Wirus Marburg – gdzie występuje?
Naturalne ogniska wirusa Marburg zlokalizowane są głównie w Afryce Subsaharyjskiej. Przypadki odnotowano m.in. w Ugandzie, Kenii, Demokratycznej Republice Konga, Sudanie, Zimbabwe, Angoli. W 2024 roku po raz pierwszy ogłoszono epidemię choroby Marburga w Rwandzie, a w 2025 roku potwierdzono zakażenie u osoby powracającej z Tanzanii.
>> Zobacz także: Najczęstsze choroby odzwierzęce i ich objawy
Wirus Marburg w Polsce
W Polsce nie odnotowano dotąd przypadków choroby marburskiej. Jednak ze względu na globalizację i zwiększoną mobilność ludzi istnieje teoretyczne ryzyko zawleczenia wirusa. Dlatego osoby podróżujące do krajów endemicznych powinny zachować szczególną ostrożność i unikać kontaktu z dzikimi zwierzętami oraz chorymi.
Jakie są objawy wirusa Marburg?
Okres od zakażenia do momentu pojawienia się objawów choroby Marburga wynosi2–21 dni (najczęściej 5-10 dni)– średnio jest to 7 dni. Początkowe symptomy są bardzo niespecyficzne
i łatwo je pomylić z innymi chorobami. Wśród pierwszych dolegliwości wymienia się wysoką gorączkę, dreszcze, uczucie ogólnego rozbicia i osłabienia, silne bóle mięśni i stawów oraz bóle głowy.
Po 5 dniach od pojawienia się powyższych dolegliwości rozwijają się inne objawy wirusa Marburg. Są to:
- plamisto-grudkowa wysypka na tułowiu,
- nieżyt górnych dróg oddechowych,
- zawroty głowy,
- bóle brzucha,
- nudności i wymioty,
- uporczywa biegunka,
- szybko postępujący spadek masy ciała,
- wyczerpanie organizmu,
- uszkodzenie wątroby i trzustki,
- objawy neurologiczne.
Zgon z powodu choroby Marburga może nastąpić w wyniku niewydolności wielonarządowej, wstrząsu hipowolemicznego lub masywnych krwotoków. Śmierć następuje najczęściej między 8. a 9. dniem od pojawienia się objawów. Osoby, które przeżyją fazę ostrą, często wracają do zdrowia bardzo powoli, z licznymi powikłaniami.
| Powikłania infekcji wirusem Marburg to m.in. przewlekłe zapalenie wątroby, silne bóle mięśni i stawów, osłabienie fizyczne, problemy ze wzrokiem, zaburzenia psychiczne. |
Jak leczyć chorobę marburską?
Rozpoznanie choroby marburskiej opiera się na szczegółowym wywiadzie medycznym oraz badaniach laboratoryjnych. Zastosowanie mają testy ELISA oraz badania molekularne metodą RT-PCR.
Obecnie nie istnieje żadne swoiste leczenie przeciwwirusowe zatwierdzone do terapii zakażenia wirusem Marburg. Postępowanie opiera się na intensywnej opiece wspomagającej, której celem jest podtrzymanie funkcji życiowych pacjenta.
Prowadzone są badania nad zastosowaniem przeciwciał monoklonalnych oraz leków przeciwwirusowych działających na poziomie komórkowym. Równolegle trwają prace nad szczepionkami.
>> Zobacz także: Szczepionki – profilaktyka zakażeń
Wirus Marburg – podsumowanie
- Wirus Marburg to jeden z najbardziej niebezpiecznych patogenów. Wywołuje gorączkę krwotoczną, która cechuje się wysokim ryzykiem zgonu. Śmiertelność szacuje się na około 50%.
- Patogen przenosi się z człowieka na człowieka poprzez bezpośredni kontakt z krwią i płynami ustrojowymi.
- Wirus Marburg Występuje głównie w Afryce, ale może być zawleczony do innych regionów.
- Objawy wirusa Marburg są niespecyficzne, a choroba może szybko przejść w fazę ciężką z krwotokami i niewydolnością narządową.
- Obecnie nie ma leku na chorobę Marburg. W razie zachorowania stosuje się leczenie objawowe. Trwają intensywne badania nad szczepionkami i terapiami przeciwwirusowymi.
Wirus Marburg – często zadawane pytania
Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące wirusa Marburg i choroby marburskiej.
Możliwe jest wyzdrowienie z choroby Marburg, ale proces zdrowienia jest powolny i obciążony powikłaniami.
Śmiertelność waha się od 24 % do 88 % w zależności od ogniska; średnio wynosi około 50 %.
Możliwe jest przeżycie infekcji wirusem Marburg. Szansę na to zwiększa szybka diagnoza i dostęp do profesjonalnej opieki medycznej. Wiele zależy też od indywidualnej odporności organizmu. Osoby, które przejdą ostrą fazę choroby, mogą powoli wracać do zdrowia, ale często towarzyszą im długofalowe powikłania.
Opieka merytoryczna: lek. Katarzyna Ciepłucha
Bibliografia
- M. Smreczak, J.F. Żmudziński, Nietoperze jako rezerwuar wirusów groźnych dla człowieka i zwierząt, Medycyna Weterynaryjna 2016, 72, s. 284–290
- https://www.gov.pl/web/gis/informacja-dla-osob-podrozujacych-nt-goraczki-krwotocznej-marburg-w-tanzanii (dostęp 04.06.2025)
- K. Korzeniewski, Wirusowe gorączki krwotoczne, Forum Medycyny Rodzinnej 2012, t. 6, nr 5, s. 205–221
- https://www.mp.pl/interna/table/B01.XI.G.4-1. (dostęp 04.06.2025)
- https://www.mp.pl/medycynapodrozy/artykuly-wytyczne/364041,epidemia-goraczki-marburg-w-rwandzie-i-jej-znaczenie-dla-krajow-ue (dostęp 04.06.2025)
- https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/marburg-virus-disease (dostęp 04.06.2025)
