Krostkowe zmiany skórne mogą być wywoływane nie tylko przez bakterie. W przestrzeni publicznej i social mediach coraz więcej mówi się o tak zwanym trądziku grzybiczym.
Przeczytaj poniższy artykuł i dowiedz się:
- Czy trądzik grzybiczy to przyjęte medycznie schorzenie?
- Czym jest zapalenie mieszków włosowych wywołane przez grzyby?
- Jak diagnozuje się grzybicze zapalenie mieszków włosowych?
- Na czym polega leczenie grzybiczego zapalenia mieszków włosowych?
Spis treści:
- Czym jest trądzik grzybiczy?
- Jak wygląda i jak rozpoznać trądzik grzybiczy?
- Objawy trądziku grzybiczego
- Przyczyny trądziku grzybiczego
- Diagnostyka trądziku grzybiczego – jakie badania wykonać?
- Trądzik grzybiczy a hormonalny – czym się różnią?
- Leczenie trądziku grzybiczego
- FAQ. Trądzik grzybiczy – często zadawane pytania
- Trądzik grzybiczy – podsumowanie
Czym jest trądzik grzybiczy?
| Ważne! Na wstępie należy wyraźnie zaznaczyć, że w świecie dermatologii zgodnie z nomenklaturą medyczną nie istnieje takie schorzenie, jak trądzik grzybiczy. Pod tym potocznym określeniem kryje się nic innego, niż zapalenie mieszków włosowych wywołane przez grzyby. Nie jest to jednak to samo, co trądzik pospolity. Sformułowanie to może wprowadzać pacjentów w błąd, ponieważ może sugerować, że trądzik pospolity spowodowany jest przez grzyby. Jednak dla uproszczenia i rozpowszechnienia tej wiedzy, artykuł ten będzie zawierał to potoczne określenie. |
Odnosząc się do grzybiczego zapalenia mieszków włosowych – jest to infekcja dotykająca mieszek włosowy i jego okolicę, za którą odpowiadają grzyby. Warto wiedzieć, że zapalenie mieszków włosowych najczęściej wywołują bakterie (typowo gronkowiec złocisty), jednak w rzadkich przypadkach może być wywoływane również przez grzyby i wirusy.
>> Przeczytaj także: Trądzik – choroba o wielu obliczach
Jak wygląda i jak rozpoznać trądzik grzybiczy?
Grzybicze zapalenie mieszków włosowych i trądzik pospolity mogą mieć wspólne objawy kliniczne i podobną lokalizację. Obszary, w których zmiany skórne pojawiają się najczęściej to twarz, klatka piersiowa, ale również plecy. Doświadczony dermatolog, w oparciu o badanie kliniczne i ewentualne wyniki badań diagnostycznych będzie jednak w stanie postawić trafną diagnozę.
Objawy trądziku grzybiczego
Warto wiedzieć, że trądzik pospolity i grzybicze zapalenie mieszków włosowych mają wiele wspólnych objawów. W obu przypadkach możemy obserwować na skórze takie wykwity chorobowe jak:
- krosty – wykwity wyniosłe ponad poziom skóry, wypełnione treścią ropną,
- grudki – wykwity rumieniowe, różniące się od otaczającej skóry spoistością.
Jednak w przypadku trądziku pospolitego obserwuje się obecność zaskórników (zarówno otwartych, jak i zamkniętych), które nie występują w przebiegu grzybiczego zapalenia mieszków włosowych. Jest to najważniejsza kliniczna różnica między tymi dwoma schorzeniami dermatologicznymi. Co więcej, grzybicze zapalenie mieszków włosowych częściej wiąże się z występowaniem świądu.
Przyczyny trądziku grzybiczego
Grzybicze zapalenie mieszków włosowych to schorzenie, za które odpowiada nadmierny wzrost drożdżaków z rodzaju Malassezia. Drobnoustroje te są obecne na skórze każdego z nas, jednak w pewnych warunkach dochodzi do ich nadmiernego namnażania się, co powoduje pojawienie się objawów dermatologicznych.
Czynniki ryzyka, które predysponują do rozwoju grzybiczego zapalenia mieszków włosowych:
- skłonność do łojotoku, nadmierna aktywność gruczołów łojowych – która stymulowana jest między innymi przez hiperandrogenizm,
- narażenie skóry na wilgotne i ciepłe środowisko,
- noszenie obcisłej odzieży – szczególnie wykonanej ze sztucznych, nieprzewiewnych materiałów,
- okluzyjne kosmetyki i błędy pielęgnacyjne.
Diagnostyka trądziku grzybiczego – jakie badania wykonać?
Podstawą rozpoznania grzybiczego zapalenia mieszków włosowych jest dokładnie przeprowadzone badanie skóry, z uwzględnieniem i rozróżnieniem obecnych na skórze wykwitów chorobowych. Choć trądzik pospolity nie wymaga wykonywania wymazów ze skóry, to w przypadku podejrzenia grzybiczego zapalenia mieszków, badanie mikrobiologiczne (zeskrobiny ze skóry) mogą potwierdzić rozpoznanie i przyspieszyć włączenie odpowiedniego leczenia.
Trądzik grzybiczy a hormonalny – czym się różnią?
Oba wymienione w powyższym nagłówku pojęcia są sformułowaniami potocznymi, często używanymi przez pacjentów. Trądzik pospolity może być elementem obrazu klinicznego wielu zaburzeń hormonalnych, w tym zespołu policystycznych jajników (PCOS). W tym przypadku zmiany trądzikowe są wywołane między innymi przez hiperandrogenizm (podwyższenie stężenia androgenów), prowadzący do zwiększonej produkcji łoju i zaburzeń procesu keratynizacji, co sprzyja z kolei powstawaniu zaskórników. Natomiast grzybicze zapalenie mieszków włosowych (potocznie trądzik grzybiczy) nie ma związku z wahaniami hormonów i wynika z nadmiernego namnażania się grzybów.
>> Warto przeczytać: Trądzik hormonalny, jak go rozpoznać i leczyć? Przyczyny i objawy
Leczenie trądziku grzybiczego
W terapii grzybiczego zapalenia mieszków włosowych konieczne jest włączenie substancji o działaniu przeciwgrzybiczym. Mogą to być leki miejscowe (na przykład ketokonazol lub klotrimazol w kremie) lub leki ogólne (w postaci tabletek lub kapsułek). W mniej rozległych przypadkach wystarczy wyłącznie zastosowanie leczenia miejscowego.
FAQ. Trądzik grzybiczy – często zadawane pytania
Pojęcie trądziku grzybiczego ciągle budzi wśród pacjentów wiele wątpliwości, co wynika między innymi ze sprzecznych informacji, dostępnych w social mediach. Poniżej odpowiedzi na najczęściej zadawane przez pacjentów pytania.
Trądzik grzybiczy to potoczne określenie na grzybicze zapalenie mieszków włosowych. Trądzik pospolity to zupełnie inne schorzenie dermatologiczne, u którego podstawy leżą m. in. zaburzenia keratynizacji ujść mieszków włosowych, a także namnażanie się bakterii Propionibacterium acne. Oprócz patogenezy, te dwie jednostki chorobowe różnią się również objawami klinicznymi. W przypadku trądziku pospolitego, podstawowym wykwitem są zaskórniki, których nie obserwujemy w przypadku grzybiczego zapalenia mieszków włosowych.
Podstawą jest wnikliwe badanie przedmiotowe skóry przeprowadzone w gabinecie dermatologicznym. Lekarz może również zlecić wykonanie badania mykologicznego.
Terapia grzybiczego zapalenia mieszków włosowych polega na stosowaniu leków przeciwgrzybiczych, zarówno miejscowych (na przykład klotrimazol w kremie), jak i doustnych (flukonazol, itrakonazol). O sposobie terapii zadecyduje lekarz prowadzący pacjenta.
Odpowiednie postępowanie pielęgnacyjne, które pacjent może zastosować w domowym zaciszu ma duże duże znaczenie w terapii, jak i profilaktyce grzybiczego zapalenia mieszków włosowych. Warto skupić się na higienie i myciu skóry z wykorzystaniem dermokosmetyków, które zawierają w swoim składzie substancje przeciwgrzybicze (między innymi oktopiroks).
Niezwykle ważne jest unikanie noszenia syntetycznych ubrań i bielizny. Najlepiej wybierać te wykonane z naturalnych materiałów.
W przypadku grzybiczego zapalenia mieszków włosowych warto zadbać również o odpowiednią dietę. Pacjent borykający się z tym problemem powinien ograniczać produkty wysokoprzetworzone i o wysokim indeksie glikemicznym.
Nie należy manipulować przy wykwitach chorobowych w przebiegu trądziku, ponieważ może się to wiązać z ryzykiem pojawienia się bliznowacenia i trwałych przebarwień.
W przypadku grzybiczego zapalenia mieszków na skórze twarzy obserwować będziemy rumieniowe, niekiedy swędzące grudki. Nie ma natomiast zaskórników. Pory to z kolei rozszerzone ujścia mieszków włosowych, które prezentują się jako małe otwory na powierzchni skóry. Są to zmiany obecne również w fizjologicznych warunkach.
Oba sformułowania użyte w tym akapicie są wyłącznie określeniami potocznymi. Pod pojęciem trądziku bakteryjnego pacjenci rozumieją najczęściej klasyczny trądzik pospolity, u którego podłoża leży między innymi namnażanie się bakterii Propionibacterium acne. Trądzik pospolity ma charakterystyczny obraz kliniczny, w którego wpisuje się obecność zaskórników otwartych i zamkniętych, a czego nie obserwujemy w przebiegu grzybiczego zapalenia mieszków włosowych.
Grzybicze zapalenie mieszków włosowych jest infekcją grzybiczą, która wynika z nadmiernego namnażania się drożdżaków z rodzaju Malassezia. Infekcja ta nie charakteryzuje się dużą zakaźnością, jednak jest możliwe przeniesienie patogenów poprzez kontakt bezpośredni lub używanie tych samych przedmiotów.
Trądzik grzybiczy – podsumowanie
- Trądzik grzybiczy to potoczne sformułowanie, pod którym dermatolodzy rozumieją grzybicze zapalenie mieszków włosowych.
- Grzybicze zapalenie mieszków włosowych wynika z nadmiernego namnażania się drożdżaków.
- Grzybicze zapalenie mieszków włosowych objawia się pojawieniem się rumieniowych grudek, którym nie towarzyszą zaskórniki, co jest najważniejszym objawem różnicującym tę jednostkę chorobową z trądzikiem pospolitym.
- W diagnostyce ważną rolę odgrywa wywiad chorobowy, badanie przedmiotowe, a także badania mikrobiologiczne, w tym badanie mykologiczne.
- Terapia grzybiczego zapalenia mieszków włosowych polega na zastosowaniu substancji o działaniu przeciwgrzybiczym.
Bibliografia
- L. Rudnicka i inni, Współczesna Dermatologia, PZWL, Warszawa 2022,
- A. Polańska, Zapalenie mieszków włosowych, Medycyna praktyczna. [dostęp online].
