Czosnek i cebula to warzywa cieszące się ogromną popularnością w kuchniach całego świata ze względu na wyrazisty smak i liczne właściwości prozdrowotne. Jednak nie wszyscy mogą korzystać z ich dobrodziejstw. U niektórych osób obecne w nich substancje powodują reakcje alergiczne, które manifestują się w różny sposób – od problemów skórnych po wstrząs anafilaktyczny. Dowiedz się, jak rozpoznać alergię na czosnek i cebulę.
Spis treści:
- Czy można mieć uczulenie na czosnek i cebulę?
- Uczulenie na czosnek – objawy
- Alergia na cebulę – jakie daje objawy?
- Alergia na czosnek i cebulę – testy diagnostyczne
- Leczenie i postępowanie przy uczuleniu na czosnek i cebulę
- Uczulenie na czosnek i cebulę – podsumowanie
Czy można mieć uczulenie na czosnek i cebulę?
Uczulenie na czosnek i cebulę jest możliwe, chociaż występuje znacznie rzadziej niż alergie na inne alergeny pokarmowe – takie jak m.in. mleko, jaja, soja, orzeszki ziemne, gluten, sezam czy skorupiaki. Reakcja alergiczna może być wynikiem zarówno spożycia tych warzyw, jak i kontaktu z nimi – bezpośredniego (np. przez skórę) lub pośredniego (np. poprzez inhalację podczas gotowania).
Reakcja alergiczna na czosnek i cebulę może być:
- natychmiastowa – zależna od przeciwciał IgE (typ I),
- opóźniona – związana z mechanizmem komórkowym (typ IV).
| Alergia na czosnek i cebulę najczęściej ma podłoże IgE-zależne, co oznacza, że organizm wytwarza przeciwciała IgE skierowane przeciwko białkom zawartym w tych warzywach. W takim przypadku objawy pojawiają się zwykle w ciągu kilku minut do dwóch godzin od spożycia. |
>> Warto wiedzieć: Alergia IgE-zależna, czyli jaka?
Najbardziej istotnym klinicznie alergenem czosnku jest liaza alliinowa. Enzym ten wykazuje silną reaktywność krzyżową z enzymami innych gatunków roślin należących do rodziny amarylkowatych. Oznacza to, że u osoby z uczuleniem na czosnek objawy alergii mogą pojawić się również po spożyciu cebuli, szalotki, pora, szczypiorku.
Ważne są także białka alergenne – profiliny i lipidowe białka transferowe. Z ich powodu cebula może wykazywać reakcje krzyżowe z trawami lub zbożami.
>> Przeczytaj także: Co ma wspólnego jabłko i brzoza, czyli zespół pyłkowo-pokarmowy
| Osoby uczulone na czosnek powinny uważać również na mieszanki przypraw. Jest on obecny m.in. w curry. |
Uczulenie na czosnek – objawy
Objawy uczulenia na czosnek mogą być zróżnicowane i zależą od indywidualnej wrażliwości organizmu, drogi narażenia oraz ilości spożytego alergenu. Dolegliwości mogą wystąpić w ciągu kilku minut od ekspozycji lub nawet po kilku godzinach.
Możliwe objawy alergii na czosnek to:
- świąd skóry,
- pokrzywka,
- kontaktowe zapalenie skóry,
- nieżyt nosa,
- duszność i świszczący oddech.
Najgroźniejszym rodzajem reakcji alergicznej na czosnek jest wstrząs anafilaktyczny, który stanowi bezpośrednie zagrożenie życia. Jego symptomy obejmują m.in. gwałtowny spadek ciśnienia tętniczego, obrzęk dróg oddechowych utrudniający oddychanie, zawroty głowy i utratę przytomności.
>> Zobacz także: Alergia pokarmowa – z czym to się je?
Alergia na cebulę – jakie daje objawy?
Podobnie jak w przypadku czosnku, alergia na cebulę może powodować różnorodne objawy, w zależności od indywidualnej wrażliwości i drogi ekspozycji. Są to głównie zmiany skórne, nieżyt nosa i trudności z oddychaniem. Opisano sporadyczne przypadki wstrząsu anafilaktycznego po cebuli. Najczęściej reakcja alergiczna występuje po spożyciu surowego warzywa, ponieważ obróbka termiczna może częściowo zmniejszać alergenność białek.
W wyniku reakcji krzyżowej między alergenami wziewnymi i pokarmowymi może rozwinąć się zespół alergii jamy ustnej (OAS). Jego objawy to głównie obrzęk, świąd i mrowienie w obrębie jamy ustnej.
>> Zobacz także: Co wygląda na alergię pokarmową, choć nią nie jest?
Alergia na czosnek i cebulę – testy diagnostyczne
Wystąpienie objawów po spożyciu czosnku lub cebuli jest wskazaniem do konsultacji z alergologiem i wykonania badań diagnostycznych. Diagnostyka obejmuje m.in. punktowe testy skórne oraz oznaczenie poziomu swoistych przeciwciał IgE we krwi.
>> Dowiedz się więcej: Diagnostyka alergii
Leczenie i postępowanie przy uczuleniu na czosnek i cebulę
Podstawą leczenia alergii na czosnek i cebulę jest ich całkowite wyeliminowanie z diety oraz unikanie kontaktu z nimi w innych postaciach. Ponieważ warzywa te są powszechnie stosowane w przemyśle spożywczym, należy dokładnie czytać etykiety produktów – szczególnie mieszanek przypraw, sosów, wędlin czy gotowych dań. W przypadku alergii kontaktowej zaleca się stosowanie rękawiczek podczas przygotowywania posiłków zawierających czosnek lub cebulę.
Przy łagodnych objawach alergii na czosnek i cebulę lekarz zwykle zleca leki przeciwhistaminowe. W cięższych reakcjach alergicznych konieczne może być zastosowanie kortykosteroidów. Osoby z grupy ryzyka wstrząsu anafilaktycznego powinny mieć w apteczce ampułkostrzykawkę z adrenaliną.
>> Zobacz także: Bądź gotowy na wstrząs!
Uczulenie na czosnek i cebulę – podsumowanie
- Uczulenie na czosnek i cebulę może być skutkiem spożycia tych warzyw (alergia pokarmowa) lub kontaktu z nimi – np. poprzez skórę (alergia kontaktowa).
- Objawy alergii na czosnek i cebulę obejmują głównie świąd skóry, pokrzywkę, nieżyt nosa, trudności w oddychaniu. U niektórych osób może dojść do wstrząsu anafilaktycznego, który wymaga natychmiastowej pomocy medycznej.
- Diagnostyka alergii na czosnek i cebulę obejmuje m.in. alergiczne testy skórne lub badania laboratoryjne z krwi w celu oznaczenia swoistych przeciwciał klasy IgE.
Opieka merytoryczna: lek. Katarzyna Banaszczyk
Bibliografia
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC11385424/ (dostęp 13.05.2025)
- K. Buczyłko, Alergia na zioła kuchenne, Alergia 2/2023, s. 27–32
- https://www.elsevier.es/en-revista-allergologia-et-immunopathologia-105-articulo-aller gic-hypersensitivity-garlic-onion-in-S0301054619300916 (dostęp 13.05.2025)
- M. Słowianek, J. Leszczyńska, Alergeny przypraw, ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość 2011, 3 (76), 15–28
- A.J. Sybilski, Alergia krzyżowa, Medycyna po Dyplomie kwiecień 2017, s. 49–58
- https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/77697,czosnek-ogrodowy (dostęp 13.05.2025)
- B. Rymarczyk, B. Rogala, Alergia pokarmowa, Lekarz POZ 5/2018, s. 396–405
