Choroba Meniera to przewlekłe schorzenie otolaryngologiczne, które wiąże się z pojawieniem objawów istotnie obniżających jakość życia pacjentów. Czy choroba Meniera jest dziedziczna? Na czym polega diagnostyka i leczenie tego schorzenia? Przeczytaj poniższy artykuł i dowiedz się więcej na temat choroby Meniera.
Spis treści:
- Choroba Meniera – czym jest i jak często występuje?
- Pierwsze objawy choroby Meniera. Na co zwrócić uwagę?
- Napady w chorobie Meniera a codzienne życie
- Diagnostyka choroby Meniera – jak zdiagnozować schorzenie?
- Leczenie choroby Meniera. Czy jest uleczalna?
- Życie z chorobą Meniera – profilaktyka nawrotów i wsparcie pacjenta
- Choroba Meniera – najczęstsze pytania pacjentów
- Choroba Meniera – podsumowanie
Choroba Meniera – czym jest i jak często występuje?
Choroba Meniera to schorzenie z zakresu laryngologii, które nazywane jest również wodniakiem błędnika oraz wodniakiem endolimfatycznym. Jest to zaburzenie dotyczące ucha wewnętrznego, a jego istotą jest nagromadzenie się płynu w błędniku błoniastym, a więc w strukturze będącej swego rodzaju workiem łącznotkankowym znajdującym się we wnętrzu błędnika kostnego. W konsekwencji zbierania się płynu, błędnik błoniasty ulega z czasem ścieńczeniu i pęknięciu, co prowadzi do uszkodzeń w obrębie nerwu przedsionkowego i ślimakowego.
>> Przeczytaj: Budowa i funkcje ucha. Z czego składa się ludzkie ucho?
Zapadalność na chorobę Meniera waha się w zakresie 7,5-157 przypadków na 100 tysięcy osób, a średni wiek zachorowania to 40-60 lat.
Pierwsze objawy choroby Meniera. Na co zwrócić uwagę?
Początek choroby jest zazwyczaj nagły, napadowy. Schorzenie przebiega z okresami zaostrzeń i remisji. U niektórych pacjentów napady objawów pojawiają się codziennie, u niektórych zaś zdecydowanie rzadziej, nawet kilka razy w roku. Przebieg choroby bywa trudny do przewidzenia. Do najważniejszych objawów choroby Meniera zalicza się między innymi takie symptomy jak:
- wirowe zawroty głowy,
- niedosłuch odbiorczy,
- uczucie braku równowagi,
- uczucie pełności w obrębie ucha,
- nudności, wymioty,
- nadmierne pocenie się,
- bóle głowy,
- oczopląs,
- nadwrażliwość na dźwięki,
- szumy uszne.
>> Sprawdź: Niedosłuch – rodzaje, objawy, przyczyny, leczenie
Przyczyny i czynniki ryzyka: czy choroba Meniere’a jest dziedziczna?
Nie ma jednej, konkretnej przyczyny zmian patofizjologicznych, które odpowiadają za pojawienie się choroby Meniera. Dużą rolę w rozwoju choroby odgrywają czynniki genetyczne, choć choroba może występować również sporadycznie, a więc bez dodatniego wywiadu rodzinnego. Inne czynniki mające wpływ na rozwój choroby to przede wszystkim:
- czynniki infekcyjne – w tym m. in. krętki blade – zauważono bowiem, że choroba Meniera może współtowarzyszyć kile wrodzonej i nabytej,
- krętki z rodzaju Borrelia – nawet u 15% pacjentów z chorobą Meniera odnotowuje się dodatni wynik przeciwciał w kierunku Borrelia burgdorferi,
- infekcje wirusowe – w tym wywołane przez wirusa cytomegalii, opryszczki, wirusa Epsteina-Barr,
- urazy mechaniczne – uszkadzające struktury w obrębie błędnika,
- zaburzenia immunologiczne – u chorych na chorobę Meniera zauważono podwyższone stężenie immunoglobulin IgG, a także zwiększoną liczbę komórek układu odpornościowego, w tym makrofagów, limfocytów i komórek plazmatycznych w obrębie ucha wewnętrznego.
>> To może Cię zainteresować: Borelioza – pułapki diagnostyczne i terapeutyczne. Fakty i mity na temat rozpoznawania i leczenia
Napady w chorobie Meniera a codzienne życie
Objawy choroby Meniera mogą prowadzić do obniżenia jakości życia. Pacjenci często zastanawiają się, których aktywności powinni unikać, by nie prowokować postępowania choroby. Wskazówki dotyczące codziennego funkcjonowania znajdziemy w poniższych akapitach, choć warto mieć na uwadze, że nie są to zalecenia uniwersalne dla każdego przypadku klinicznego.
W celu uzyskania profesjonalnych wskazówek odnoszących się do konkretnej sytuacji klinicznej, warto skonsultować się ze swoim lekarzem prowadzącym. Specjalista weźmie pod uwagę również inne czynniki, w tym choroby współistniejące i przyjmowane przez pacjenta leki.
Choroba Meniera a lot samolotem
Choroba Meniera nie jest bezwzględnym przeciwwskazaniem do podróży samolotem. Należy mieć jednak świadomość, że zmiany ciśnienia w kabinie samolotu mogą nasilać objawy kliniczne choroby. Warto więc zaopatrzyć się w leki, które zaleci pacjentowi jego lekarz prowadzący.
>> Zobacz: Bezpieczna podróż samolotem – praktyczne wskazówki dla osób zdrowych i z różnymi schorzeniami
Choroba Meniera a prowadzenie samochodu
Pojawiające się nagle objawy choroby Meniera mogą utrudniać bezpieczne prowadzenie pojazdów. Jednak o przeciwwskazaniach do kierowania pojazdami decyduje lekarz medycyny pracy po zapoznaniu się z dokumentacją medyczną oraz po zbadaniu pacjenta. Decyzja ta zależy od konkretnej sytuacji klinicznej i zaawansowania choroby.
Choroba Meniera a pogoda
Niektórzy pacjenci zauważają nasilenie objawów choroby Meniera wraz ze zmianami pogody, choć trzeba wiedzieć, że nie jest to regułą. Warto jednak podkreślić, że wystąpienie nagłych objawów, w tym zawrotów głowy i utraty równowagi wymaga pilnego kontaktu z lekarzem. Nagłe pojawienie się nasilonych symptomów może wymagać wezwania zespołu pogotowia ratunkowego.
>> Przeczytaj: Zatkane ucho – możliwe przyczyny i objawy. Jak odetkać zatkane ucho?
Diagnostyka choroby Meniera – jak zdiagnozować schorzenie?
Podstawą rozpoznania choroby Meniera jest dokładnie przeprowadzony wywiad chorobowy oraz wykonanie specjalnych badań audiologicznych. Warto jednak wiedzieć, że nie ma jednego badania, które z pewnością potwierdzi rozpoznanie choroby Meniera. W postawieniu diagnozy pomocne są natomiast takie badania diagnostyczne jak:
- badania słuchu, w tym audiometria impedancyjna czy słowna,
- badanie otoneurologiczne,
- wideonystagmografia,
- elektronystagmografia (badanie ENG),
- próby z substancjami odwadniającymi, na przykład z mocznikiem,
- badania obrazowe, w tym tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny.
>> Sprawdź: Ostre zapalenie ucha środkowego u dzieci – jeden z najczęstszych problemów małych dzieci
Leczenie choroby Meniera. Czy jest uleczalna?
Choroba Meniera jest schorzeniem nieuleczalnym. Niestety po każdym napadzie objawów może dochodzić do pogorszenia słuchu. Jednak z wykorzystaniem odpowiednio dobranego leczenia można zmniejszyć tempo progresji choroby oraz wydłużyć okresy remisji. W leczeniu choroby Meniera zastosowanie znajdują takie substancje jak:
- tietylperazyna, prometazyna – substancje te zmniejszają nasilenie zawrotów głowy,
- hydrochlorotiazyd, furosemid – a więc leki odwadniające, moczopędne,
- betahistyna – substancja ta zmniejsza nasilenie objawów poprzez poprawę krążenia w uchu wewnętrznym,
- podaż glikokortykosteroidów,
- gentamycyna.
Farmakoterapia i dieta
Oprócz leczenia farmakologicznego, ważnym postępowaniem jest również stosowanie się do specjalnej diety. Przeciwwskazane jest spożywanie alkoholu i kawy, a także palenie tytoniu.
W odniesieniu do diety, pacjenci z chorobą Meniera powinni wybierać pokarmy bogatobiałkowe, a także ograniczyć spożycie płynów i soli. Uznaje się, że maksymalna dobowa dawka soli u tych pacjentów to około 1500-1800 mg. Zastosowanie się do opisanych zasad oraz unikanie stresu pozwala na istotną poprawę kliniczną nawet u co trzeciego pacjenta.
Leczenie zabiegowe i nowoczesne metody
Zabiegi operacyjne stosuje się w przypadku nieskuteczności leczenia farmakologicznego. W tym przypadku zastosowanie znajdują takie procedury jak:
- zabiegi na worku endolimfatycznym,
- przecięcie nerwu przedsionkowego,
- operacje wytworzenia przetoki śródchłonki.
Leczenie operacyjne jest znacznie skuteczniejsze w profilaktyce nawrotów, w porównaniu do leczenia farmakologicznego.
>> To może Cię zainteresować: Czym jest woskowina w uchu i jaką pełni funkcję?
Życie z chorobą Meniera – profilaktyka nawrotów i wsparcie pacjenta
Pacjenci z chorobą Meniera mogą borykać się z wieloma ograniczeniami, co wynika nie tylko z uporczywych napadów zawrotów głowy, ale również z postępującej utraty słuchu. Z tego powodu chorzy obciążeni tym schorzeniem wymagają wielospecjalistycznej opieki, w tym wsparcia psychologicznego.
Choroba Meniera – najczęstsze pytania pacjentów
Schorzenie opisywane w tym artykule ciągle owiane jest tajemnicą, a jego przyczyny nie są do końca poznane. Rodzi to wśród pacjentów wiele pytań, które warto wyjaśnić.
Jak zaczyna się choroba Meniera?
Choroba Meniera zaczyna się zazwyczaj w sposób nagły, a więc napadem objawów chorobowych w postaci zawrotów głowy, zaburzeń słuchu, a także objawów wegetatywnych, w tym nudności, wymiotów i nadmiernego pocenia się. Pierwszorazowy napad wymaga pilnego kontaktu z lekarzem i wykluczenia innych przyczyn takiego stanu klinicznego pacjenta.
Czego należy unikać przy chorobie Meniera?
W przypadku choroby Meniera należy unikać przede wszystkim:
- używek (alkohol, papierosy, kawa)
- narażenia na stres,
- pokarmów bogatych w sól i diety niskobiałkowej,
- spożywania nadmiernej ilości płynów.
Postępowanie to pozwala na zmniejszenie nasilenia objawów i wydłużenie okresów remisji (czyli wyciszenia symptomów choroby).
Czy chodzenie pomaga w chorobie Meniera?
Aktywność fizyczna pacjenta powinna być w tej sytuacji dostosowana do możliwości i nasilenia objawów. Ćwiczenia w postaci spacerów czy jazdy na rowerze mogą poprawić stan chorego między innymi poprzez redukcję stresu. Jednak w przypadku napadu objawów chory powinien pozostać w domu i odpoczywać.
Gdzie boli głowa przy chorobie Meniera?
Elementem obrazu klinicznego choroby Meniera może być ból głowy. Może mieć on różny charakter, zarówno bardziej przewlekły, jak i napadowy, pulsujący. Typowo towarzyszą mu inne opisywane w tym artykule objawy choroby. Z tego powodu choroba Meniere’a wymaga różnicowania między innymi z migreną, szczególnie, że mogą jej towarzyszyć również zawroty głowy.
Czy da się wyleczyć chorobę Meniera?
Niestety, choroba Meniera jest nieuleczalna, jednak jej postępowanie i nasilenie objawów można zmniejszyć poprzez odpowiednio dobrane leczenie farmakologiczne i operacyjne, a także zmianę stylu życia. Jeżeli pojawiają się u nas objawy sugerujące chorobę Meniera to udajmy się na konsultację do lekarza otolaryngologa.
Choroba Meniera – podsumowanie
- Choroba Meniera to schorzenie przewlekłe, którego istotą jest uszkodzenie struktur w obrębie ucha wewnętrznego.
- Schorzenie to manifestuje się przede wszystkim zawrotami głowy, szumami usznymi i postępującymi zaburzeniami słuchu.
- W diagnostyce poza wywiadem chorobowym i badaniem przedmiotowym wykorzystuje się również badania audiologiczne, w tym audiometrię oraz badania obrazowe.
- W leczeniu choroby stosuje się terapię farmakologiczną, a przy braku poprawy również procedury zabiegowe.
Bibliografia
- W. Narożny i inni, Etiopatogeneza, diagnostyka i leczenie choroby Méniére’a, Forum Medycyny Rodzinnej 2007, tom 1, nr 2, 152–158,
- B. Rusinowska, Choroba Ménière’a – patogeneza, diagnostyka, niechirurgiczne metody leczenia i kontrowersje. Praca przeglądowa, Now Audiofonol, 2023; 12(2): 11–23,
- J. G. Basura i inni, Wytyczne praktyki klinicznej: Podsumowanie dotyczące choroby Ménière’a, Otolaryngology-Head and Neck Surgery 2020, Vol. 162(4) 415–434.
