Dieta przy Hashimoto. Przykładowy jadłospis i przepisy, produkty zakazane

Dieta jest najważniejszym elementem terapii w przypadku AZT – autoimmunologicznego zapalenia tarczycy typu Hashimoto. Zapalenia Hashimoto nie można wyleczyć, ale z pomocą diety można wpłynąć na spowolnienie lub zahamowanie procesów zapalnych w gruczole tarczowym. Należy podkreślić, że w profilaktyce chorób tarczycy niezwykle ważna jest normalizacja masy ciała i zmiana stylu życia.

Z niniejszego artykułu dowiemy się jakie są najważniejsze zasady diety w chorobie Hashimoto. Co wolno jeść przy Hashimoto, a jakie produkty są zakazane?

Spis treści:

1. Jaką stosować dietę w Hashimoto? Zasady diety
2. Dieta przy Hashimoto – produkty dozwolone
3. Produkty zakazane w diecie przy Hashimoto
4. Przykładowy jadłospis diety w Hashimoto
5. Podsumowanie

 
Jaką stosować dietę w Hashimoto? Zasady diety

Dieta w zapaleniu Hashimoto powinna być dobrze zbilansowana i dostarczać organizmowi wszystkich niezbędnych składników odżywczych. Duże znaczenie mają witaminy i minerały, które wspierają pracę tarczycy i produkcję hormonów tarczycy (jod, selen, żelazo, cynk i witamina D).

Ważne jest także, aby dieta była bogata w pełnowartościowe białko, tłuszcze roślinne, węglowodany złożone. W diecie należy ograniczyć spożywanie cukrów prostych, wielonasyconych kwasów tłuszczowych oraz żywności wysoko przetworzonej.
 
>> Dowiedz się więcej: Objawy niedoczynności tarczycy – maski Hashimoto
 
Zasady diety i prawidłowego stylu życia przy AZT Hashimoto:

• powinna obejmować dążenie do uzyskania BMI w przedziale 18,5-25 kg/m2.
• tempo utraty masy ciała powinno być dostosowane do możliwości i stanu zdrowia indywidualnego pacjenta, zalecany spadek wagi powinien wahać się pomiędzy 0,5-1 kg/tydzień.
• u osób z prawidłową masą ciała zmiany nawyków żywieniowych powinny opierać się na zasadach prawidłowego żywienia osób zdrowych, bilansowanie posiłków w oparciu o Talerz Zdrowego Żywienia, zaleca się:
  • spożywanie 4-5 posiłków w ciągu doby,
  • w regularnych odstępach czasu co 3-4 godziny, zapobiega to obniżaniu tempa przemiany materii, zwłaszcza przy współwystępującej niedoczynności tarczycy.
  • pierwszy posiłek warto zjeść w ciągu 1 godzin od wstania z łóżka, ostatni na około 3 godziny przed snem. Natomiast osoby przyjmujące lek lewotyroksynę powinny zachować przerwę między przyjęciem leku na czczo, a śniadaniem w przedziale 30-45 minut. Należy pamiętać, że na ograniczenie wchłaniania leku wpływają: kawa, sok grejpfrutowy oraz produkty sojowe.
• właściwa podaż błonnika pokarmowego wspiera proces redukcji masy ciała, korzystnie wpływa na perystaltykę jelit. Dieta powinna zawierać pełnoziarniste produkty zbożowe, płatki/otręby – np. owsiane, żytnie, orzechy i nasiona chia czy babka płesznik.
• białko jest kluczowym makroskładnikiem diety wspierającym funkcjonowanie hormonów tarczycy zbyt mała podaż białka w diecie wpływa hamująco na ich wydzielanie, szczególnie na TSH lub na zmniejszenie stężenia FT3
• białko sprzyja redukcji masy ciała, powoduje najwyższą termogenezę (proces związany z okresowym wzrostem natężenia przemiany materii) oraz zwiększa uczucie sytości po jedzeniu.
  • w AZT typu Hashimoto istotne jest spożywanie produktów białkowych pochodzenia zwierzęcego:
    • chudego mięsa drobiu i cielęciny
    • ryb morskich oraz owoców morza
    • jaj
    • mleka i przetworów mlecznych bogactwo aminokwasów
    • spożywanie bogatych w tyrozynę produktów roślinnych – sojowych. Produkty roślinne to źródła białka, które mogą stanowić cenne uzupełnienie diety.
    • Ważne – spożywanie pełnowartościowego białka może również przyczynić się do zahamowania procesu wypadania włosów, co jest częstym objawem choroby. W uzasadnionych przypadkach u pacjentów zaleca się zwiększenie jego udziału nawet do 25% energii z diety.
• tłuszcze – WNKT – wielonienasycone kwasy tłuszczowe n-3 (omega-3), wpływają na regulację:
  • procesów zapalnych w gruczole tarczowym
  • mogą zwiększać syntezę hormonów tarczycy
  • łagodzić objawy skórne choroby Hashimoto
• z codziennej diety chorego na zapalenie Hashimoto eliminujemy produkty bogate w NKT:
  • tłuste mięsa,
  • pełnotłusty nabiał, masło
• zamieniamy je na produkty bogate w kwasy tłuszczowe omega 3:
  • tłuste ryby – łososia, halibut, makrela, śledzie,
  • orzechy, nasiona i pestki dyni czy słonecznika,
  • awokado, olej rzepakowy czy oliwa z oliwek
• witaminy – szczególnie zalecane w prawidłowym funkcjonowaniu tarczycy sąwitaminy A, C, D i E.Przykłady produktów będących źródłem witamin A, C, D i E zostały przedstawione w poniższej tabeli.

• składniki mineralne – jod, selen, żelazo i cynk są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania tarczycy;
  • przykłady produktów będących źródłem selenu, jodu, cynku i żelaza zostały przedstawione w poniższej tabeli.

Niektóre badania wykazują, że u chorych z autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy typu Hashimoto istnieje większe ryzyko wystąpienia choroby trzewnej. Odpowiednie modyfikacje diety wprowadza się dopiero po zdiagnozowaniu nietolerancji czy alergii na gluten lub celiakii.

Wprowadzenie diety bezglutenowej w zapaleniu Hashimoto tylko profilaktycznie jest bezzasadne. Nie powinno się także ograniczać w diecie spożycia nabiału czy laktozy bez konkretnych wskazań. Nie ma jednoznacznych dowodów naukowych na korzyści płynące z wprowadzania diety bezmlecznej u wszystkich pacjentów z zapaleniem Hashimoto.

>> Przeczytaj też: Objawy choroby Hashimoto – skórne, kardiologiczne, psychiczne,  neurologiczne. Nietypowe objawy Hashimoto

Dieta przy Hashimoto – produkty dozwolone

Zalecane produkty żywieniowe u chorych z zapaleniem Hashimoto:

• warzywa zielone bogate w antyoksydanty:
  • jarmuż, szpinak,
  • natka pietruszki
  • papryka czerwona
  • marchew
  • dynia
  • brokuł, brukselka w ograniczonych ilościach

• owoce – owoce jagodowe:
  • maliny, jagody, borówki, jeżyny, poziomki,
  • jabłka, kiwi, porzeczki, pomarańcze, ananas,
  • awokado – bogate w zdrowe tłuszcze
• pełnoziarniste produkty zbożowe:
  • pieczywo razowe, pełnoziarniste
  • brązowy ryż, komosa ryżowa,
• chude mięso:
  • drób – kurczak, indyk
  • cielęcina
• ryby morskie:
  • łosoś,
  • halibut,
  • śledzie,
  • makrela
• jaja
• rośliny strączkowe:
  • soczewica, ciecierzyca, fasola
• zdrowe tłuszcze roślinne:
  • oliwa z oliwek, olej rzepakowy,
  • awokado
  • orzechy
• nabiał o obniżonej zawartości tłuszczu
• napoje:
  • woda
  • owocowa i zielona herbata
  • napary ziołowe
  • kawa w małych ilościach

Produkty zakazane w diecie przy Hashimoto

Produkty zakazane w diecie, u chorych na Hashimoto:

• żywność wysokoprzetworzona:
  • żywność typu fast-food
  • dania typu instant
  • gotowe do spożycia sosy i dressingi
  • słodycze – ciasta, ciastka, lody, desery mleczne, słodzone płatki śniadaniowe
  • słone przekąski – paluszki, krakersy
• przetwory mięsne jak parówki, kiełbasy, bekon
• słodkie napoje niegazowane, napoje gazowane, energetyki
• warzywa kapustne: kalafior, brokuł, brukselka stosowane w diecie nadmiarze ze względu na związki wolotwórcze
• przetwory mięsne jak parówki, kiełbasy, bekon
• alkohol
• kofeina
• tłuszcze trans i nasycone kwasy tłuszczowe (pochodzenia zwierzęcego)

Wolotwórcze działanie żywności – właściwości goitrogenne inaczej wolotwórcze, mogą wykazywać:

• izoflawonoidy zawarte w nasionach soi;
• tioglikozydy zawarte w warzywach kapustnych – kapuście, kalarepie, brokułach, kalafiorze;
• siarkocyjanki, rodanki i glikozydy cyjanowe – zawarte głównie w orzechach arachidowych.

Dlatego w warunkach niedoboru jodu przy jednoczesnym dużym spożyciu substancji goitrogennych z pożywieniem może dojść do tworzenia się wola. A to sprzyja rozwojowi chorób tarczycy. Należy wówczas zadbać o takie skomponowanie diety, aby kontrolować ilość i jakość spożycia warzyw krzyżowych oraz soi.

Maksymalne spożycie produktów wolotwórczych w diecie to 3-4 porcje tygodniowo w formie ugotowanej lub przygotowanej na parze. Codzienny jadłospis powinien być bogaty w produkty spożywcze zawierające jod – mięso białych ryb morskich (dorsz, mintaj, makrela, flądra), owoce morza, algi, zboża czy drożdże.

Przykładowy jadłospis diety w Hashimoto

• I śniadanie

Sałatka z tuńczyka ze słoiczka w oliwie, jajka, sałata dowolny rodzaj, ogórek kiszony. Wszystko rozdrabniamy i mieszamy z jogurtem naturalnym 2%. Podajemy z pieczywem pełnoziarnistym.

• II śniadanie

Płatki owsiane z owocami jagody i maliny (mogą być z mrożonki). Do tego mleko roślinne migdałowe. Uprażone pestki dyni i nasiona babki płesznik (jajowatej).

• Obiad

Gulasz drobiowy (indyk/kurczak) z mieszanką warzywną (marchew, cukinia, pietruszka).

Podane z kaszą jaglaną ugotowaną al dente.

• Podwieczorek

Carpaccio z pieczonego buraka.

• Kolacja

Wrap posmarowany pastą z hummusu, do tego chuda wędlina drobiowa, garść rukoli, papryka czerwona pokrojona w słupki i posiekana natka z pietruszki.

Podsumowanie

W zapaleniu Hashimoto dieta odgrywa kluczową rolę w łagodzeniu objawów i wspomaganiu leczenia. Jadłospis powinien opierać się na pełnowartościowych, jak najmniej przetworzonych produktach, z ograniczeniem żywności przetworzonej oraz powodującej powstawanie wola.

Regularna aktywność fizyczna, dbałość o higienę snu i radzenie sobie ze stresem powinny towarzyszyć nam każdego dnia. Edukacja żywieniowa w profilaktyce chorób tarczycy powinna odgrywać kluczową rolę.

Nieprawidłowe nawyki żywieniowe, takie jak stosowanie bardzo niskokalorycznych diet czy niedobory białka i kluczowych dla funkcjonowania tarczycy witamin i składników mineralnych, mogą przyczynić się do wywołania lub pogłębienia procesu chorobowego.

Zmiana sposobu żywienia jest więc niezbędnym elementem poprawy lub zachowania zdrowia na wiele lat.

Bibliografia

1. Lachowicz K., Stachoń M., Pałkowska-Goździk E., Lange E.: Fizjologiczne aspekty postępowania dietetycznego w chorobie Hashimoto. Kosmos 2019, 68(2), 201-214.
2. Jarosz M., Rychlik E., Stoś K., Charzewska J. (red.): Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie. NIZP-PZH, Warszawa, 2020
3. Ihnatowicz P., Drywień M., Wątor P., Wojsiat J.: The importance of nutritional factors and dietary management of Hashimoto’s thyroiditis. Annals of Agricultural and Environmental Medicine 2020; 27(2): 184-193.
4. Jurczak R.: Istotne składniki odżywcze w diecie osób z chorobą Hashimoto. Acta Salutem Scientiae 2019, 1, 27-41.
5. Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej. “AZT typu Hashimoto – profilaktyka żywieniowa i wsparcie dietą w chorobie”, część 2, Autor mgr Anna Krzemińska.