Przepuklina rozworu przełykowego to schorzenie gastrologiczne, które może być przyczyną objawów związanych z układem oddechowym i sercowo-naczyniowym. Jak leczyć to schorzenie? Czym grozi nieleczona przepuklina rozworu przełykowego? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz w poniższym artykule.
Spis treści:
- Rozwór przełykowy: co to jest?
- Przepuklina rozworu przełykowego: czym jest to schorzenie?
- Przepuklina rozworu przełykowego: od czego?
- Jak objawia się przepuklina rozworu przełykowego?
- Przepuklina rozworu przełykowego: rozpoznanie
- Znaczenie diety przy przepuklinie rozworu przełykowego
- Przepuklina rozworu przełykowego – często zadawane pytania
- Przepuklina rozworu przełykowego: podsumowanie
Rozwór przełykowy: co to jest?
Rozwór przełykowy to jedna ze struktur anatomicznych znajdujących się w obrębie przepony, a więc największego mięśnia oddechowego. Jest to specjalny otwór w obrębie przepony, przez który przechodzi przełyk, czyli przewód mięśniowo-błoniasty, łączący gardło z żołądkiem. Warto podkreślić, że to właśnie przepona stanowi anatomiczną granicę pomiędzy klatką piersiową, a jamą brzuszną i oddziela te dwa obszary.
>> Sprawdź:
- Budowa, funkcje i najczęstsze choroby układu oddechowego człowieka
- Budowa, funkcje i najczęstsze choroby układu pokarmowego człowieka
Przepuklina rozworu przełykowego: czym jest to schorzenie?
Istotą przepukliny rozworu przełykowego jest przedostanie się fragmentu żołądka z wnętrza jamy brzusznej do klatki piersiowej poprzez wspomniany w poprzednim akapicie rozwór przełykowy przepony. W pewnych warunkach, w tym na skutek wzrostu ciśnienia wewnątrz jamy brzusznej dochodzi do przemieszczania się zawartości jamy brzusznej do klatki piersiowej, co wiąże się z pojawieniem się uporczywych objawów związanych z przepukliną.
Przepuklina rozworu przełykowego: rodzaje
Wyróżniamy kilka podstawowych typów przepukliny rozworu przełykowego przepony, a mianowicie:
- przepuklinę wślizgową – jest to najczęstsza postać przepukliny rozworu przełykowego, w tym przypadku przemieszczeniu do klatki piersiowej ulega górna część żołądka,
- przepuklinę okołoprzełykową – jej istotą jest przemieszczenie się dna żołądka,
- przepuklinę mieszaną – ma ona cechy przepukliny wślizgowej i okołoprzełykowej,
- przepuklinę pourazową – powstałą w wyniku urazu przepony.
>> Przeczytaj: Ból brzucha – skąd się bierze? Możliwe przyczyny i diagnostyka
Przepuklina rozworu przełykowego: od czego?
- Przepuklina rozworu przełykowego może rozwinąć się na skutek działania różnych czynników. Sytuacje, które predysponują do pojawienia się tego schorzenia, to między innymi:
- wzrost ciśnienia wewnątrz jamy brzusznej – na przykład na skutek podnoszenia ciężarów, zaparć, przewlekłego kaszlu, ale również otyłości, a także w przebiegu ciąży,
- uszkodzenia przepony i rozworu przełykowego – w przebiegu zabiegów chirurgicznych i urazów,
- starszy wiek – co wiąże się z pogorszeniem struktury tkanek, w tym tkanki mięśniowej,
- wrodzone nieprawidłowości w obrębie przepony,
- osłabienie mięśni oddechowych, w tym przepony – na przykład po udarze mózgu i w przebiegu niektórych zaburzeń neurologicznych.
>> Przeczytaj: Objawy raka przełyku. Przyczyny, diagnostyka i leczenie nowotworu
Stres a przepuklina rozworu przełykowego
Choć stres nie jest bezpośrednią przyczyną opisywanej w tym artykule dolegliwości, to niestety może do niej predysponować. Na skutek przewlekłego stresu dochodzi do zwiększonego napięcia w obrębie mięśni, w tym również mięśni oddechowych. To z kolei może z czasem powodować zmianę anatomii w obrębie rozworu przełykowego i tym samym predysponować do pojawienia się przepukliny. Co więcej, stres sprzyja refluksowi żołądkowo-przełykowemu, który często współistnieje z przepukliną.
Jak objawia się przepuklina rozworu przełykowego?
- Początkowo przepuklina rozworu przełykowego może przebiegać w sposób zupełnie bezobjawowy. Z czasem pojawiają się jednak objawy kliniczne, w tym przede wszystkim:
- dolegliwości bólowe w nadbrzuszu,
- uczucie pełności po posiłku,
- zgaga,
- uczucie odbijania,
- wrażenie cofania się treści żołądkowej do światła przełyku.
Warto wiedzieć, że przepuklina rozworu przełykowego może również manifestować się objawami ze strony układu oddechowego, co wynika z cofania się kwaśnej treści żołądkowej i m. in. podrażnienia strun głosowych. Symptomy, które mogą się wówczas pojawić to między innymi:
- chrypka,
- kaszel,
- uczucie duszności,
- podrażnienie gardła.
Należy dodać, że opisane powyżej objawy przepukliny rozworu przełykowego ulegają nasileniu po przyjęciu pozycji leżącej.
Przepuklina rozworu przełykowego: rozpoznanie
Diagnostyka przepukliny rozworu przełykowego powinna rozpocząć się od dokładnie przeprowadzonego wywiadu chorobowego i badania przedmiotowego. Warto zadać pacjentowi pytanie o czynniki, które zaostrzają objawy choroby. Badania i procedury, które wykonuje się w czasie diagnostyki przepukliny rozworu przełykowego to przede wszystkim:
- RTG przełyku (z kontrastem) – badanie to pozwala na zobrazowanie położenia przełyku i żołądka,
- gastroskopia – pozwala na ocenę anatomii przełyku i żołądka, pobranie wycinka błony śluzowej do badania histopatologicznego, a także na wykluczenie infekcji wywołanej przez Helicobacter pylori,
- badanie manometryczne – procedura ta pozwala na ocenę ciśnienia w obrębie przełyku.
>> To może Cię zainteresować: Choroba wrzodowa, dyspepsja, infekcja Helicobacter pylori – diagnostyka i postępowanie
Znaczenie diety przy przepuklinie rozworu przełykowego
Poza leczeniem farmakologicznym i zabiegowym, postępowanie dietetyczne odgrywa dużą rolę w terapii przepukliny rozworu przełykowego. Pacjent z tą przypadłością powinien stosować się do takich zaleceń jak:
- unikanie przyjmowania pokarmów na około trzy godziny przed położeniem się spać,
- ograniczenie spożywania tłustych i ciężkostrawnych pokarmów,
- spożywanie niewielkich posiłków, lecz częściej,
- unikanie aktywności fizycznej bezpośrednio po spożyciu posiłku,
- redukcja masy ciała w przypadku otyłości lub nadwagi,
- spanie na podwyższony wezgłowiu.
>> Przeczytaj: Żółć w żołądku: co oznacza i czy jest groźna? Objawy, przyczyny i leczenie nadmiaru żółci w żołądku
Przepuklina rozworu przełykowego – często zadawane pytania
Diagnoza przepukliny rozworu przełykowego rodzi u pacjentów wiele pytań. Odpowiedzi na niektóre z nich znajdziesz w poniższych akapitach.
Początkowo schorzenie to nie objawia się dolegliwościami bólowymi. Jednak z czasem może pojawić się ból w rzucie nadbrzusza i przełyku, związany z przemieszczaniem się żołądka do klatki piersiowej. Pojawienie się tego rodzaju dolegliwości bólowych powinno skłonić do pilnej wizyty u swojego lekarza rodzinnego.
Samoistne wyleczenie przepukliny rozworu przełykowego nie jest możliwe. Niepodjęcie odpowiedniej terapii może skutkować nasileniem dolegliwości i licznymi powikłaniami, które mogą być związane z układem oddechowym, a nawet sercowo-naczyniowym. Z tego powodu nie warto przeciągać momentu rozpoczęcia leczenia tego schorzenia.
Zaawansowana przepuklina rozworu przełykowego może wiązać się z poważnymi powikłaniami. Przemieszczająca się zawartość jamy brzusznej może bowiem uciskać na narządy znajdujące się w obrębie klatki piersiowej, w tym serce . Konsekwencją tego mogą być zaburzenia rytmu serca, a także upośledzenie jego wydolności.
Leczeniem przyczynowym przepukliny rozworu przełykowego jest leczenie operacyjne. Rodzaj zabiegu dobiera lekarz po zapoznaniu się z konkretnym przypadkiem i określeniem rodzaju przepukliny. Jedną z metod zabiegowych stosowanych w leczeniu tego rodzaju przepuklin jest fundoplikacja metodą Nissena oraz plastyka wpustu metodą Belseya.
W celu zapobiegania rozwojowi przepukliny rozworu przełykowego należy przede wszystkim utrzymywać prawidłową masę ciała. Może w tym pomóc odpowiednio zbilansowana dieta, dopasowana do zapotrzebowania kalorycznego pacjenta, a także regularna aktywność fizyczna. Warto również zapobiegać zaparciom i leczyć schorzenia objawiające się nasilonym kaszlem.
>> Zobacz: Objawy zatoru płucnego – pierwsze oznaki, przyczyny i rokowania
Przepuklina rozworu przełykowego: podsumowanie
- Przepuklina rozworu przełykowego to schorzenie wynikające z przemieszczania się części żołądka z jamy brzusznej do klatki piersiowej przez rozwór przełykowy.
- Najczęstsze objawy przepukliny rozworu przełykowego to ból w nadbrzuszu, zgaga, uczucie pełności, a także odbijanie.
- Diagnostyka przepukliny rozworu przełykowego obejmuje wywiad i badanie przedmiotowe, a także badania, w tym RTG przełyku i gastroskopię.
- W terapii przepukliny rozworu przełykowego zastosowanie znajdują leki takie jak inhibitory pompy protonowej, a także zmiana stylu życia i leczenie operacyjne.
Bibliografia
- B. Young-Tae i inni, Clinical Significance of Hiatal Hernia, Gut Liver, 2011;5(3): 267-277,
- A. Szczeklik, Choroby wewnętrzne, Medycyna Praktyczna, Kraków 2020,
- J. Szmidt, J. Kużdżał, Podstawy chirurgii, Medycyna Praktyczna, Kraków 2010.
