Ropowica to zakażenie szerzące się drogą ciągłości tkanek, które najczęściej wywoływane jest przez bakterie. Jakie obszary może zajmować ropowica? Jakie są najczęstsze objawy tego schorzenia? Czy ropowica dna jamy ustnej jest groźna? Przeczytaj poniższy artykuł i dowiedz się więcej na temat ropowicy.
Spis treści:
- Co to jest ropowica (flegmona)?
- Jakie są przyczyny ropowicy?
- Lokalizacje ropowicy
- Objawy ropowicy
- Jak przebiega leczenie ropowicy?
- Rokowania przy ropowicy
- Ropowica – podsumowanie
Co to jest ropowica (flegmona)?
Ropowica to ostre, ropne zakażenie dotyczące tkanek miękkich, które jest słabo odgraniczone, co oznacza, że typowo nie obserwuje się gromadzenia treści ropnej. W tej kwestii, przeciwieństwem ropowicy jest ropień, w przebiegu którego obecne jest dobrze odgraniczone i otorbione ognisko, zawierające treść ropną. Ropowica ma tendencje do rozszerzania się na sąsiadujące tkanki.
Jak wygląda ropowica?
Obraz kliniczny ropowicy zależy przede wszystkim od lokalizacji zakażenia. W większości przypadków obserwuje się takie objawy jak:
- obrzęk,
- rumień, a więc zaczerwienienie,
- nadmierne ucieplenie,
- pojawiającą się martwicę i owrzodzenia w obrębie skóry,
- dolegliwości bólowe.
Schorzeniu mogą towarzyszyć bardziej specyficzne objawy, co zostanie przedstawione w kolejnych akapitach tego artykułu.
Jakie są przyczyny ropowicy?
Ropowica należy do infekcji wywoływanych przez bakterie. Za ropowicę najczęściej odpowiadają paciorkowce i gronkowce, choć mogą to być również bakterie beztlenowe i Gram-ujemne. Niektóre gatunki bakterii produkują specjalne enzymy, które ułatwiają rozprzestrzenianie się zakażenia. Do enzymów tych zalicza się między innymi hialuronidazę i streptokinazę.
Lokalizacje ropowicy
Schorzenie to może lokalizować się w obrębie wielu obszarów organizmu człowieka. W medycynie wyróżnia się kilka szczególnych rodzajów ropowicy, w tym między innymi takie jak:
- angina Ludwiga – czyli inaczej ropowica dna jamy ustnej. Może być ona powikłaniem infekcji dotyczącej migdałków podniebiennych, czy ślinianek, ale również występować jako powikłanie po usunięciu zęba i innych zabiegach stomatologicznych,
- zastrzał – jest to zakażenie dotyczące klasycznie opuszki palca, którego przyczyną zazwyczaj jest uraz,
- zanokcica – jest to zakażenie lokalizujące się w obrębie wałów paznokciowych, często związane z urazami paznokci i otaczających tkanek poprzez ich obgryzanie.
Warto wiedzieć, że w dermatologii wyróżniamy również stan nazywany zanokcicą opryszczkowatą. W tym przypadku za objawy chorobowe odpowiada wirus opryszczki zwykłej, nie zaś bakterie. Oprócz zmian skórnych typowych dla zanokcicy, często pojawiają się również symptomy dodatkowe takie jak pieczenie, mrowienie i świąd w obrębie zmian, co jest charakterystyczne dla infekcji spowodowanych przez wirusa opryszczki.
Objawy ropowicy
Objawy kliniczne ropowicy zależą przede wszystkim od lokalizacji zakażenia. W przypadku anginy Ludwiga obserwuje się między innymi:
- gorączkę,
- bóle głowy,
- ból pojawiający się podczas połykania i mówienia,
- szczękościsk,
- niekiedy duszność,
- zaburzenia ruchomości w obrębie języka,
- ułożenie języka z przodu jamy ustnej,
- napięcie i niekiedy również zaczerwienienie skóry w okolicy podżuchwowej.
Z kolei w przebiegu zastrzału i zanokcicy odnotowuje się:
- treść ropną zlokalizowaną pod naskórkiem w obrębie opuszka palca (zastrzał),
- dolegliwości bólowe, szczególnie podczas palpacji zmienionego chorobowo miejsca,
- wyciek treści ropnej z wału paznokciowego, opuszka palca (zanokcica),
- niekiedy zmiany zabarwienia w obrębie płytki paznokciowej – szczególnie przy zanokcicy i towarzyszącym zakażeniu Pseudomonas aeruginosa.
W przypadku zastrzału i zanokcicy rzadko mamy do czynienia z objawami ogólnymi takimi jak gorączka, ból głowy, czy osłabienie.
Jak przebiega leczenie ropowicy?
Podejrzenie ropowicy wymaga pilnego kontaktu z lekarzem. W wybranych przypadkach ropowica może wymagać hospitalizacji na Oddziale Chirurgicznym i wykonania zabiegu operacyjnego z sączkowaniem zmian. Zastrzał i zanokcica również mogą wymagać nacięcia zmian i oczyszczenia z treści ropnej, choć to klasycznie wykonywane jest w warunkach ambulatoryjnych (poradnianych). W przebiegu ropowicy stosowana jest również antybiotykoterapia, często szerokospektralna. W przebiegu anginy Ludwiga konieczne bywa również zabezpieczenie dróg oddechowych.
W diagnostyce ropowicy niezwykle ważne jest przeprowadzenie dokładnego badania przedmiotowego. Badania laboratoryjne, które znajdują zastosowanie w przypadku podejrzenia ropowicy to przede wszystkim:
- morfologia krwi obwodowej,
- stężenie białka CRP,
- stężenie prokalcytoniny.
Pomocne mogą być również badania obrazowe, w tym tomografia komputerowa, badanie ultrasonograficzne i RTG klatki piersiowej. Wybór metody obrazowania zależy od lokalizacji zmian. Badanie te mają na celu ocenę rozległości zmian ropowiczych.
Rokowania przy ropowicy
Rokowanie zależy od lokalizacji zmian ropowiczych, a także od tempa postępu choroby i stanu ogólnego pacjenta. W przypadku chorób przewlekłych (takich jak cukrzyca, niewydolność nerek, niewydolność serca), a także w przypadku obniżenia odporności – rokowanie co do wyleczenia jest gorsze.
Ropowica może wiązać się z ryzykiem wystąpienia poważnych powikłań, w tym sepsy i martwiczego zapalenia śródpiersia, które związane jest nawet z 40% ryzykiem śmiertelności. Wczesna diagnostyka i włączenie odpowiedniego leczenia istotnie poprawia rokowanie, dlatego przy podejrzeniu ropowicy nie warto zwlekać – należy jak najszybciej udać się na konsultację lekarską.
Ropowica – podsumowanie
- Ropowica to ostre zakażenie dotyczące tkanek miękkich, które najczęściej spowodowane jest przez bakterie, w tym gronkowce i paciorkowce.
- Ropowica manifestuje się najczęściej jako zaczerwienienie, obrzęk i wzrost ucieplenia w danej lokalizacji. Mogą pojawić się także objawy ogólne, takie jak dreszcze, gorączka, osłabienie.
- W leczeniu ropowicy zastosowanie znajduje przede wszystkim antybiotykoterapia, a także procedury chirurgiczne takie jak nacięcie i sączkowanie.
- W przypadku podejrzenia ropowicy należy jak najszybciej udać się na konsultację lekarską, bowiem niezdiagnozowana ropowica może wiązać się z wystąpieniem poważnych powikłań, w tym zakażenia ogólnoustrojowego (sepsy).
Bibliografia
- B. Latkowski i inni, Problemy chirurgii dziecięcej, Medycyna rodzinna, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2017,
- J. Stachura i inni, Patologia znaczy słowo o chorobie, Wydawnictwo PAU, Kraków 2003,
- J. Fibak, Chirurgia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010.
- W. Noszczyk, Chirurgia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007,
- R.W. Connor i inni, Hand infections in patients with diabetes mellitus, Orthopedics 2001; 24: 1057-1060,
- Y. Avitzur, Herpetic whitlow infection in a general pediatrician–an occupational hazard, Infection, 4 (30), s. 234–6, 2002.
