Zapalenie płuc: objawy, przyczyny, leczenie

Kaszel, gorączka i ból w klatce piersiowej to typowe objawy zapalenia płuc. Jakie są jego przyczyny, jak je rozpoznać i skutecznie leczyć? Sprawdź, na co zwrócić uwagę, kiedy konieczna jest konsultacja lekarska oraz jak uniknąć groźnych powikłań. Wczesne rozpoznanie choroby i wdrożenie właściwego leczenia znacznie zwiększają szanse na szybki powrót do zdrowia.

Spis treści:

1. Co to jest zapalenie płuc?
2. Ile rozwija się zapalenie płuc?
3. Przyczyny zapalenia płuc
4. Czy zapalenie płuc jest zaraźliwe?
5. Jakie są objawy zapalenia płuc?
6. Jak leczyć zapalenie płuc?
7. Czy zapalenie płuc samo przejdzie?
8. Nieleczone zapalenie płuc – do czego może doprowadzić?
9. Zapalenie płuc – podsumowanie

Co to jest zapalenie płuc?

Zapalenie płuc to stan zapalny, który obejmuje tkankę płucną – pęcherzyki oraz tkankę śródmiąższową. W praktyce klinicznej wyróżnia się dwa główne typy choroby: pozaszpitalne zapalenie płuc, rozwijające się u osób przebywających poza placówkami medycznymi, oraz szpitalne zapalenie płuc, które pojawia się ≥ 48 h po przyjęciu do szpitala. Choroba może dotknąć osoby w każdym wieku, jednak szczególnie narażeni są pacjenci starsi, dzieci oraz osoby z obniżoną odpornością. Zapalenie płuc może mieć różny przebieg, od łagodnego do bardzo ciężkiego, a jego objawy oraz leczenie zależą od przyczyny – infekcji bakteryjnej, wirusowej lub grzybiczej.

>> Zobacz również: Zapalenie płuc u dziecka – przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie

Ile rozwija się zapalenie płuc?

Okres rozwoju zapalenia płuc od momentu zakażenia jest zależny od rodzaju patogenu. W przypadku infekcji bakteryjnych objawy mogą pojawić się w ciągu 1–3 dni. Przy zakażeniach wirusowych objawy pojawiają się wolniej i mogą narastać stopniowo przez około tydzień, co często utrudnia szybką diagnozę.

Przyczyny zapalenia płuc

Zapalenie płuc może mieć różne przyczyny:

• Bakteryjne zapalenie płuc – najczęstsza postać choroby, spowodowana m.in. przez Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae oraz Mycoplasma pneumoniae.
• Wirusowe zapalenie płuc – wywoływane najczęściej przez wirusa grypy oraz SARS-CoV-2 (COVID‑19).
• Grzybicze zapalenie płuc – rzadsze, głównie u osób z obniżoną odpornością.
• Aspiracyjne zapalenie płuc – wynikające z przedostania się treści pokarmowej lub żołądkowej do dróg oddechowych, często u osób starszych lub po udarach.

Infekcje wirusowe mogą także prowadzić do wtórnego, bakteryjnego zapalenia płuc, co pogarsza przebieg choroby.

>> Przeczytaj również: Bakterie atypowe: wpływ przewlekłego kaszlu na układ oddechowy

Czy zapalenie płuc jest zaraźliwe?

Zapalenie płuc może być chorobą zakaźną, szczególnie w przypadku etiologii wirusowej lub bakteryjnej. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową podczas kaszlu, kichania czy bliskiego kontaktu z osobą chorą. Dlatego ważne jest stosowanie zasad higieny oraz unikanie kontaktu z osobami zakażonymi.

Jakie są objawy zapalenia płuc?

Typowe objawy zapalenia płuc obejmują:

• kaszel, który może być suchy lub z odkrztuszaniem ropnej czy śluzowej wydzieliny,
• gorączkę, często wysoką, przekraczającą 38°C, dreszcze, intensywne poty,
• duszność, trudności w oddychaniu, uczucie braku powietrza,
• ból w klatce piersiowej nasilający się przy głębokim oddychaniu lub kaszlu,
• osłabienie, znaczne zmęczenie oraz obniżony apetyt,
• bóle mięśni i stawów,
• zaburzenia świadomości u osób starszych lub z osłabioną odpornością.

Jak leczyć zapalenie płuc?

Leczenie zapalenia płuc zależy przede wszystkim od przyczyny choroby i ogólnego stanu zdrowia pacjenta.

W przypadku bakteryjnego zapalenia płuc:

• Konieczna jest antybiotykoterapia, dobierana indywidualnie przez lekarza.
• W łagodnych, niepowikłanych przypadkach pozaszpitalnego zapalenia płuc zwykle wystarcza 5–7 dni antybiotykoterapii, natomiast w cięższych lub powikłanych – 7–14 dni.

W przypadku wirusowego zapalenia płuc:

• Stosuje się leki łagodzące objawy, takie jak środki przeciwgorączkowe i przeciwzapalne.
• Zalecany jest odpoczynek, unikanie wysiłku fizycznego oraz odpowiednie nawodnienie organizmu.
• W niektórych sytuacjach dostępne są również leki przeciwwirusowe, które mogą przyspieszyć zdrowienie.

Przy ciężkim przebiegu choroby może być potrzebne:

• Leczenie szpitalne.
• Tlenoterapia.
• Dodatkowe leczenie wspomagające.

Ważne jest również przestrzeganie zaleceń lekarza dotyczących odpoczynku i stosowanie diety bogatej w witaminy oraz składniki odżywcze, które wzmacniają odporność i pomagają szybciej wrócić do zdrowia.

>> Przeczytaj również: Legionelloza – ciężkie, atypowe zapalenie płuc

Czy zapalenie płuc samo przejdzie?

Łagodne, wirusowe zapalenia płuc mogą ustąpić samoistnie, jednak w większości przypadków konieczna jest opieka medyczna. Szczególnie niebezpieczne są bakteryjne zapalenia płuc, które bez leczenia antybiotykiem mogą prowadzić do poważnych i zagrażających życiu powikłań.

Nieleczone zapalenie płuc – do czego może doprowadzić?

Brak odpowiedniego leczenia zapalenia płuc może prowadzić do licznych powikłań, takich jak:

• ropień płuca – nagromadzenie ropy w obrębie tkanki płucnej,
• zapalenie opłucnej – zbieranie się płynu w jamie opłucnej,
• sepsa – groźne, ogólnoustrojowe zakażenie,
• niewydolność oddechowa, która może wymagać leczenia na oddziale intensywnej terapii,
• przewlekłe uszkodzenia tkanki płucnej.

W skrajnych przypadkach choroba może skończyć się śmiercią pacjenta, szczególnie przy osłabionym organizmie.

FAQ. Zapalenie płuc – często zadawane pytania

Poniżej odpowiedzi na inne często zadawanie pytania dotyczące zapalenia płuc.

Zapalenie płuc – podsumowanie

• Zapalenie płuc to poważna choroba, która wymaga konsultacji medycznej i leczenia.
• Typowe objawy to kaszel, wysoka gorączka, duszność oraz ból w klatce piersiowej.
• Leczenie bakteryjnego zapalenia płuc opiera się na antybiotykoterapii dobranej przez lekarza.
• Wczesne rozpoznanie i leczenie zapobiega powikłaniom takim jak ropień płuca, sepsa czy niewydolność oddechowa.
• Profilaktyka oraz regularne badania pomagają uniknąć poważnych konsekwencji choroby.

Bibliografia

1. T. Przybyłowski, J. Kuś, „Pozaszpitalne zapalenie płuc (PZP)”, Interna Szczeklika, mp.pl.
2. F. Mejza, „Zapalenie płuc: przyczyny, objawy i leczenie”, mp.pl.
3. T. Przybyłowski, J. Kuś, „Szpitalne zapalenie płuc (SZP)”, Interna Szczeklika, mp.pl.
4. Metlay JP, Waterer GW, Long AC, et al. „Diagnosis and Treatment of Community‑Acquired Pneumonia in Adults: 2019 Update of the ATS/IDSA Guidelines”, Am J Respir Crit Care Med. 2019;200: e45‑e67.