Alergia na cytrusy – jak ją rozpoznać?

Cytrusy to jedne z najczęściej spożywanych owoców na świecie, bogate w witaminy i składniki odżywcze. Niestety, dla niektórych osób mogą być źródłem reakcji alergicznych, powodując objawy skórne, oddechowe czy pokarmowe. W artykule wyjaśniamy, czym jest alergia na cytrusy, jakie są jej przyczyny, objawy i metody diagnostyki oraz jak postępować w przypadku uczulenia na te owoce. Sprawdź, czy Twoje dolegliwości mogą być związane z alergią na cytrusy.

Spis treści:

1. Czym jest uczulenie na cytrusy?
2. Przyczyny alergii na cytrusy
3. Uczulenie na cytrusy – objawy
4. Diagnostyka alergii na cytrusy
5. Jak postępować przy uczuleniu na cytrusy?
6. Alergia na cytrusy – podsumowanie

Czym jest uczulenie na cytrusy?

Alergia IgE-zależna na cytrusy to reakcja immunologiczna organizmu na określone białka obecne w owocach cytrusowych takich jak pomarańcze, cytryny, mandarynki czy grejpfruty. Może mieć charakter alergii pokarmowej, kontaktowej lub wziewnej.

Alergenami odpowiedzialnymi za reakcje uczuleniowe są m.in. profiliny (Cit s 2), niespecyficzne białka transportujące lipidy (nsLTP – Cit s 3, Cit l 3) oraz białka regulowane przez gibereliny (GRP – Cit s 7). Uczulenie na cytrusy może również wynikać z reakcji krzyżowych z alergenami pyłków roślin, innych owoców, takich jak np. brzoskwinie oraz orzechów, w szczególności nerkowców i orzeszków ziemnych.

Przyczyny alergii na cytrusy

Główną przyczyną uczulenia na cytrusy jest niewłaściwa reakcja układu immunologicznego na białka obecne w tych owocach:

• Alergeny cytrusów – białka uczulające mogą znajdować się zarówno w miąższu, skórce, jak i nasionach cytrusów. Najczęstszym alergenem pokarmowym jest Cit s 3, należący do grupy niespecyficznych białek transportujących lipidy (nsLTP), które mogą powodować silne reakcje alergiczne, nawet po spożyciu obranych owoców. Z kolei alergeny obecne w skórce, takie jak Cit s 7 (białko regulowane przez gibereliny), mogą wywoływać objawy kontaktowe.
• Reakcje krzyżowe – osoby uczulone na pyłki roślin mogą reagować na cytrusy ze względu na podobieństwo ich alergenów do alergenów traw oraz niektórych owoców i orzechów. W szczególności profiliny (np. Cit s 2) wykazują wysoką homologię z profilinami obecnymi w tymotce łąkowej, natomiast niespecyficzne białka transportujące lipidy (nsLTP – Cit s 3) są zbliżone strukturalnie do alergenów brzoskwini i orzechów nerkowca.

>> Sprawdź też: Reakcje krzyżowe w alergii na lateks

• Zawartość substancji zapachowych – cytral, limonen, cytronelol czy hydroksycytronellal, obecne w cytrusach oraz kosmetykach i perfumach, mogą powodować kontaktowe zapalenie skóry.

Uczulenie na cytrusy – objawy

Objawy alergii na cytrusy mogą obejmować reakcje ze strony różnych układów organizmu:

• Skóra: pokrzywka, świąd, zaczerwienienie, kontaktowe zapalenie skóry.
• Układ pokarmowy: bóle brzucha, nudności, biegunka, refluks żołądkowo-przełykowy.
• Układ oddechowy: katar, kichanie, duszności, kaszel, astma.
• Zespół alergii jamy ustnej (OAS): swędzenie, mrowienie, obrzęk ust, języka i gardła.
• Ciężkie reakcje: w skrajnych przypadkach mogą wystąpić ogólnoustrojowe objawy, takie jak obrzęk naczynioruchowy, spadek ciśnienia krwi, duszność czy zaburzenia świadomości.

Diagnostyka alergii na cytrusy

Aby potwierdzić alergię IgE-zależną na cytrusy, warto skonsultować się z lekarzem alergologiem i wykonać odpowiednie badania:

• testy skórne – aplikacja ekstraktu z cytrusów na skórę i ocena reakcji,
• badania sIgE – oznaczenie poziomu przeciwciał IgE specyficznych dla cytrusów we krwi,

• testy prowokacyjne – wykonywane w warunkach kontrolowanych podanie owoców i obserwacja reakcji w celu potwierdzenia alergii pokarmowej.

Czasem objawy nie wynikają z alergii IgE-zależnej. W takich przypadkach warto skonsultować się z gastrologiem lub dermatologiem.

Jak postępować przy uczuleniu na cytrusy?

Osoby z potwierdzoną alergią na cytrusy powinny:

• unikać spożywania cytrusów i przetworów zawierających ich ekstrakty,
• dokładnie czytać składy żywności i kosmetyków,
• być ostrożne przy stosowaniu olejków eterycznych z cytrusów,
• w razie silnych reakcji alergicznych zawsze mieć przy sobie leki przeciwhistaminowe, a w przypadkach zagrożenia życia – autostrzykawkę z adrenaliną.

Alergia na cytrusy – podsumowanie

Alergia na cytrusy może objawiać się różnorodnymi dolegliwościami, od łagodnych reakcji skórnych po ciężkie objawy układowe. Wczesna diagnostyka i unikanie kontaktu z alergenem są kluczowe w kontrolowaniu tej dolegliwości. Jeśli podejrzewasz uczulenie na cytrusy, warto skonsultować się z alergologiem i wykonać odpowiednie testy. Sprawdź dostępne badania i dowiedz się więcej o swoim zdrowiu!

>> Przeczytaj też: Co wygląda na alergię pokarmową, choć nią nie jest?

Bibliografia

1. Karczewska, J., Ukleja-Sokołowska, N., & Bartuzi, Z. (2018). Alergia na cytrusy. Alergia Astma Immunologia-przegląd kliniczny, 23(4), 215-220.
2. Buczyłko K.: Alergia na cytrusy. Alergia, 2024, 2; 37-41
3. Iorio, R. A., Del Duca, S., Calamelli, E., Pula, C., Lodolini, M., Scamardella, F., … & Ricci, G. (2013). Citrus allergy from pollen to clinical symptoms. PLoS One, 8(1), e53680.