Ukłucie przez kleszcza może prowadzić nie tylko do typowej boreliozy, ale również do jej groźniejszej formy – neuroboreliozy. Jakie objawy powinny wzbudzić niepokój? Na czym polega diagnostyka i czy chorobę można skutecznie wyleczyć? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w poniższym artykule.
Spis treści:
- Co to jest neuroborelioza?
- Przyczyny neuroboreliozy
- Objawy neuroboreliozy
- Diagnostyka neuroboreliozy
- Leczenie neuroboreliozy
- Neuroborelioza – często zadawane pytania
- Jakie są objawy psychiczne neuroboreliozy?
- Czym się różni neuroborelioza od boreliozy?
- Czy neuroborelioza da się wyleczyć?
- Czy neuroboreliozę leczy się w szpitalu?
- Ile trwa neuroborelioza?
- Jakie są objawy neuroboreliozy po latach od ugryzienia?
- Czy neuroborelioza wyjdzie z krwi?
- Ile kosztuje badanie na neuroboreliozę?
- Jak potwierdzić neuroboreliozę?
- Jakie zmiany w mózgu powoduje neuroborelioza?
- Jakie są pierwsze objawy neuroboreliozy?
- Czy można pić kawę przy boreliozie?
- Jaki antybiotyk na neuroboreliozę?
- Jaki lekarz leczy neuroboreliozę?
- Neuroborelioza – podsumowanie
Co to jest neuroborelioza?
Neuroborelioza to neurologiczna postać boreliozy z Lyme, choroby zakaźnej wywoływanej przez bakterie z rodzaju Borrelia, przenoszone przez ukłucie zakażonego kleszcza. Zakażenie obejmuje układ nerwowy – zarówno ośrodkowy (mózg, rdzeń kręgowy), jak i obwodowy. W Europie najczęściej odpowiada za to Borrelia garinii, choć chorobę mogą wywołać też inne gatunki z grupy Borrelia burgdorferi sensu lato.
Przyczyny neuroboreliozy
Neuroborelioza rozwija się wskutek zakażenia bakteriami Borrelia, które przenoszone są przez ukłucie zakażonego kleszcza. Nie zawsze pacjent zauważa moment ukłucia – szczególnie jeśli miało ono miejsce w trudno dostępnych miejscach. Charakterystyczny rumień wędrujący występuje tylko u części chorych, co opóźnia rozpoznanie. Po zakażeniu bakterie mogą przedostać się do krwiobiegu i skolonizować tkanki układu nerwowego, prowadząc do stanu zapalnego.
| Zapamiętaj! Zalecenia profilaktyczne obejmują m.in. stosowanie repelentów, noszenie jasnej odzieży z długimi rękawami podczas spacerów po lasach lub łąkach oraz dokładne sprawdzanie ciała po powrocie z terenów zielonych. |
>> Przeczytaj również: Rumień wędrujący – jak rozpoznać objaw po ugryzieniu kleszcza?
Objawy neuroboreliozy
Objawy neuroboreliozy zwykle pojawiają się po kilku tygodniach od zakażenia, choć mogą też pojawić się po wielu miesiącach. W przebiegu choroby wyróżnia się: wczesną neuroboreliozę (występuje do 6 miesięcy od zakażenia i stanowi ok. 95% przypadków) oraz późną neuroboreliozę (z objawami rozwijającymi się po 6 miesiącach od zakażenia).
Najczęstsze objawy neuroboreliozy to:
- bóle korzeniowe (intensywne, palące lub strzelające bóle, nasilające się nocą, często mylone z rwą kulszową),
- porażenie nerwu twarzowego (asymetria twarzy, opadanie kącika ust, utrudnione zamykanie powieki),
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych (sztywność karku, bóle głowy, światłowstręt, nudności),
- parestezje, czyli uczucie mrowienia, drętwienia, pieczenia skóry,
- osłabienie siły mięśniowej, zaburzenia czucia,
- problemy z pamięcią, trudności z koncentracją, zmiany nastroju.
W przewlekłej neuroboreliozie mogą występować: przewlekłe zmęczenie, objawy depresyjne i stany lękowe, neuropatie czuciowo-ruchowe, zaburzenia równowagi i koordynacji, zaburzenia funkcji pęcherza moczowego i jelit.
U dzieci często występuje porażenie nerwu twarzowego lub ból karku bez gorączki.
Diagnostyka neuroboreliozy
Rozpoznanie neuroboreliozy wymaga połączenia objawów klinicznych z wynikami badań laboratoryjnych i obrazowych.
Podstawowe badania diagnostyczne:
- punkcja lędźwiowa i analiza płynu mózgowo-rdzeniowego (PMR): ocenia się m.in. liczbę komórek (pleocytoza limfocytarna), stężenie białka i glukozy,
- testy serologiczne (ELISA i Western Blot): wykrywają obecność przeciwciał IgM i IgG przeciwko krętkom Borrelia we krwi i PMR,
- wskaźnik wewnątrzpłynowej syntezy przeciwciał – sprawdza lokalną produkcję przeciwciał (wskazuje na aktywne zakażenie),
- rezonans magnetyczny głowy lub rdzenia kręgowego – wykorzystywany w trudniejszych diagnostycznie przypadkach.
>> Przeczytaj również: Badania w kierunku boreliozy – które i na jakim etapie wykonać?
Leczenie neuroboreliozy
Leczenie polega na stosowaniu antybiotyków, które eliminują krętki z układu nerwowego. Wybór preparatu zależy od postaci choroby oraz wieku pacjenta.
Najczęściej stosowane antybiotyki to doksycyklina (szczególnie skuteczna w neuroboreliozie o łagodnym przebiegu, np. porażenie nerwu twarzowego) oraz ceftriakson (preferowany w przypadku zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i innych objawów ze strony ośrodkowego układu nerwowego).
U kobiet w ciąży i dzieci < 8 r.ż. doksycyklina jest przeciwwskazana. Stosuje się wówczas β-laktamy (np. ceftriakson, amoksycylina).
Neuroborelioza – często zadawane pytania
Jakie są objawy psychiczne neuroboreliozy?
Najczęściej obserwuje się depresję, stany lękowe, drażliwość emocjonalną, a także trudności z zapamiętywaniem i koncentracją. Rzadziej występują objawy psychotyczne.
Czym się różni neuroborelioza od boreliozy?
Neuroborelioza to postać boreliozy, w której zakażenie obejmuje struktury układu nerwowego, podczas gdy klasyczna borelioza może manifestować się m.in. zmianami skórnymi czy stawowymi.
Czy neuroborelioza da się wyleczyć?
Tak. Skuteczność leczenia antybiotykami jest bardzo wysoka, zwłaszcza gdy terapia rozpocznie się wcześnie.
Czy neuroboreliozę leczy się w szpitalu?
W większości przypadków leczenie można prowadzić ambulatoryjnie. Hospitalizacja jest konieczna w przypadku ciężkich objawów neurologicznych.
Ile trwa neuroborelioza?
Objawy ustępują zwykle w ciągu kilku tygodni lub miesięcy. W postaciach przewlekłych leczenie i rekonwalescencja trwają dłużej.
Jakie są objawy neuroboreliozy po latach od ugryzienia?
Po latach mogą wystąpić neuropatie, przewlekłe bóle, zaburzenia poznawcze i emocjonalne; warto również przeczytać o boreliozie stawowej.
Czy neuroborelioza wyjdzie z krwi?
Nie zawsze. Najlepszym testem jest badanie PMR i oznaczenie specyficznych przeciwciał.
Ile kosztuje badanie na neuroboreliozę?
Koszt badań zależy od laboratorium i zakresu pakietu. Zazwyczaj mieści się w przedziale 150–500 zł.
Jak potwierdzić neuroboreliozę?
Na podstawie objawów, wyników PMR oraz obecności swoistych przeciwciał produkowanych lokalnie w układzie nerwowym.
Jakie zmiany w mózgu powoduje neuroborelioza?
Zmiany zapalne, ogniska demielinizacyjne oraz zanik kory mózgowej, szczególnie w przypadku późnej postaci.
Jakie są pierwsze objawy neuroboreliozy?
Bóle korzeniowe oraz porażenie nerwu twarzowego to najczęstsze pierwsze objawy.
Czy można pić kawę przy boreliozie?
Tak – jeśli nie nasilają się po niej objawy neurologiczne (np. drżenia, bezsenność).
Jaki antybiotyk na neuroboreliozę?
Doksycyklina lub ceftriakson. U dzieci i kobiet w ciąży stosuje się ceftriakson lub amoksycylinę.
Jaki lekarz leczy neuroboreliozę?
Neurolog lub specjalista chorób zakaźnych.
Neuroborelioza – podsumowanie
- Neuroborelioza to zakażenie układu nerwowego przez krętki Borrelia.
- Objawy obejmują m.in. bóle nerwowe, niedowłady i zaburzenia poznawcze.
- Diagnoza wymaga badania PMR i testów serologicznych.
- Leczenie antybiotykami jest skuteczne – ważna jest wczesna diagnoza.
Bibliografia
- Zajkowska J., Drozdowski W. Neuroborelioza – trudności diagnostyczne. PoDyPlomie.pl
- Wiercińska M. Neuroborelioza – objawy, diagnostyka i leczenie. mp.pl
- Smoleńska Ż., Matyjasek A., Zdrojewski Z. Borelioza — najnowsze rekomendacje w diagnostyce i leczeniu. Forum Reumatol. 2016, 2(2): 58–64
