Ciąża to wyjątkowy czas w życiu każdej kobiety, w którym to wszelkie objawy mogą wzbudzać istotny niepokój. Co to są tak właściwie upławy? O czym mogą świadczyć upławy pojawiające się w trakcie ciąży? Jakie upławy w ciąży powinny szczególnie niepokoić? Co robić w przypadku wystąpienia upławów w ciąży? Na te i inne pytania odpowiedzi znajdziesz w poniższym artykule.
Spis treści:
- Upławy w ciąży: czy mogą występować?
- Kiedy upławy w ciąży powinny wzbudzić czujność?
- Rodzaje i kolory upławów w ciąży
- Upławy w ciąży: leczenie i profilaktyka
- Podsumowanie: czy upławy w ciąży są niebezpieczne?
Upławy w ciąży: czy mogą występować?
Upławy to nieprawidłowa wydzielina z pochwy, która cechuje się zmienioną konsystencją, barwą lub zapachem, w stosunku do wydzieliny fizjologicznej. Upławy mogą towarzyszyć wielu schorzeniom dotyczącym układu rozrodczego, w tym chorobom infekcyjnym, zapalnym, ale i nowotworowym.
Upławom mogą również towarzyszyć objawy dodatkowe, w tym świąd, pieczenie, a także dolegliwości bólowe związane z oddawaniem moczu. Okres ciąży może wiązać się z dodatkowymi przyczynami położniczymi, które mogą objawiać się upławami, o czym więcej można przeczytać w kolejnych akapitach tego artykułu.
Prawidłowy wygląd wydzieliny z pochwy u kobiet w ciąży
Wydzielina pochwowa produkowana jest przez gruczoły znajdujące się w obrębie błony śluzowej macicy, jajowodów i pochwy. Jej rolą jest między innymi ochrona błony śluzowej narządów rozrodczych. Wydzielina ta odgrywa również istotną funkcję w utrzymywaniu płodności.
Prawidłowa wydzielina z pochwy jest przezroczysta lub biaława i nie ma charakterystycznego zapachu. Należy jednak wiedzieć, że wydzielina pochwowa może się zmieniać w zależności od fazy cyklu miesiączkowego. W okresie okołoowulacyjnym przyjmuje przezroczystą barwę, zaś po owulacji ma bardziej mleczny charakter i większą gęstość.
>> Sprawdź: Równowaga hormonalna u kobiet
Kiedy upławy w ciąży powinny wzbudzić czujność?
Upławy w ciąży mogą być wariantem normy, jednak w wielu sytuacjach klinicznych wymagają pilnego kontaktu z lekarzem. Konsultacja lekarska jest konieczna między innymi w takich przypadkach jak:
- pojawienie się upławów z domieszką krwi,
- występowanie brunatnych upławów,
- wystąpienie upławów o zmienionym zabarwieniu – szczególnie żółte i zielone upławy,
- pojawienie się objawów dodatkowych – w tym bólów brzucha, gorączki, osłabienia, objawów infekcyjnych czy pieczenia podczas oddawania moczu,
- bardzo obfite, wodniste upławy – bowiem mogą one zostać pomylone z sączeniem się wód płodowych,
- obecność towarzyszącego przykrego zapachu,
- pojawienie się dodatkowo skurczów i odczucia parcia – takie objawy mogą świadczyć o poronieniu i porodzie przedwczesnym.
>> Przeczytaj: Badania po poronieniach – jakie warto wykonać?
Rodzaje i kolory upławów w ciąży
W przebiegu ciąży można zaobserwować różnego rodzaju upławy. Ich wygląd zależy przede wszystkim od przyczyny, a także od rodzaju drobnoustrojów, powodujących wymienione dolegliwości. Upławy będą wyglądać inaczej w przypadku infekcji bakteryjnej, a inaczej w sytuacji infekcji grzybiczej. Poniżej dokładna charakterystyka upławów, jakie mogą pojawić się u kobiety ciężarnej.
Wodniste upławy w ciąży
Wodniste upławy w ciąży mogą być stanem fizjologicznym, bowiem pod wpływem zmian hormonalnych może dojść do zwiększonej produkcji śluzu przez gruczoły zlokalizowane w błonie śluzowej dróg rodnych. Należy jednak skontrolować te objawy u lekarza ginekologa, by odróżnić je od sączącego się płynu owodniowego. Sączenie płynu owodniowego może świadczyć na przykład o przedwczesnym pęknięciu błon płodowych.
Serowate, białe upławy w ciąży
Białawe, gęste upławy przypominające swoim wyglądem twaróg towarzyszą najczęściej infekcji grzybiczej spowodowanej przez grzyby z rodzaju Candida spp, szczególnie przez gatunekCandida albicans. Upławy w przebiegu kandydozy pochwy są najczęściej bezwonne i towarzyszą im objawy dodatkowe takie jak:
- świąd sromu,
- pieczenie – szczególnie przy oddawaniu moczu,
- ból podczas stosunków płciowych (dyspareunia),
- obrzęk warg sromowych.
>> Przeczytaj: Objawy, przyczyny i leczenie grzybicy pochwy
Żółte upławy w ciąży
Upławy o żółtym zabarwieniu mogą towarzyszyć takim dolegliwościom jak:
- infekcje bakteryjne (inaczej bakteryjne waginozy) – ich istotą jest zaburzenie prawidłowej równowagi dotyczącej mikrobiomu pochwy. Bakteriami, które w warunkach prawidłowych dominują w obrębie pochwy są pałeczki kwasu mlekowego (Lactobacillus). To właśnie one utrzymują równowagę w obrębie mikrobiomu, chroniąc przed namnażaniem się chorobotwórczych gatunków bakterii i tym samym rozwojem infekcji. Gatunki bakterii, które najczęściej odpowiadają za bakteryjną waginozę pochwy to przede wszystkim Gardnerella vaginalis, Mobiluncus curtisii i bakterie z rodzaju Prevotella spp.
- rzęsistkowica – jest to infekcja przenoszona drogą płciową wywoływana przez rzęsistka pochwowego Trichomonas vaginalis, który należy do pierwotniaków. W tej sytuacji upławy przyjmują zazwyczaj zielono-żółtą barwę i są pieniste. Rzęsistkowicy towarzyszą również objawy dodatkowe takie jak świąd sromu, pieczenie i obrzęk w obrębie śluzówek. Chorobie może towarzyszyć zaczerwienienie szyjki macicy z niewielkimi wybroczynami, co nazywane jest szyjką truskawkową.
>> To może Cię zainteresować: Choroby przenoszone drogą płciową (choroby weneryczne) – jakie badania wykonać i jak często się badać?
Zielone upławy w ciąży
W jakich sytuacjach klinicznych występują zielone upławy? Należy w tym miejscu wymienić przede wszystkim takie schorzenia jak:
- rzeżączka – jest to choroba przenoszona drogą płciową, za którą odpowiada bakteria Neisseria gonorrhoeae, czyli dwoinka rzeżączki. W tym przypadku obserwuje się obecność żółto-zielonych upławów oraz pieczenie podczas oddawania moczu, ból w podbrzuszu czy ból podczas stosunku. Nieleczona rzeżączka może prowadzić do groźnych powikłań, w tym do ropnego zapalenia szyjki macicy i zapalenia narządów miednicy mniejszej.
- chlamydioza – za schorzenie to również odpowiadają bakterie (tym razem najczęściej gatunek Chlamydia trachomatis); objawy choroby mogą przypominać rzeżączkę, jednak w tym przypadku upławy mają typowo bardziej mętny charakter.
Czerwone i różowe upławy w ciąży
Czerwone i różowe zabarwienie upławów świadczy zazwyczaj o domieszce krwi w wydzielinie pochwowej. Tego rodzaju objawy mogą pojawić między innymi się na skutek:
- drobnych urazów mechanicznych w obrębie śluzówek narządów rodnych – na przykład po badaniu ginekologicznym czy dopochwowym badania ultrasonograficznym (USG),
- implantacji zarodka – jest to tak zwane plamienie implantacyjne, pojawiające się na skutek zagnieżdżania się zarodka w obrębie błony śluzowej macicy. Tego rodzaju plamienie pojawia się około 7-12 dni po zapłodnieniu i trwa krótko, typowo około 1-2 dni,
- nadżerki w obrębie szyjki macicy – istotą tego stanu jest przemieszczenie się komórek kanału szyjki macicy (nabłonka walcowatego) na tarczę szyjki macicy, gdzie w prawidłowych warunkach występuje nabłonek płaski,
- infekcji intymnej (m. in. chlamydioza, rzęsistkowica) – wówczas zielonym lub żółtym upławom może towarzyszyć niekiedy obecność domieszki krwi,
- ciąży pozamaciczna – w tej sytuacji dochodzi do zagnieżdżenia się zarodka poza jamą macicy, na przykład w obrębie jamy brzusznej, szyjki macicy czy w obrębie blizny po cięciu cesarskim. Inne objawy mogące towarzyszyć ciąży pozamacicznej to ból podbrzusza, a niekiedy również omdlenia i spadek ciśnienia tętniczego.
Należy podkreślić, że krwiste upławy w ciąży mogą świadczyć o poronieniu, dlatego tego rodzaju dolegliwości warto jak najszybciej skonsultować z lekarzem ginekologiem.
Brązowe upławy w ciąży
Brązowe upławy to również upławy z domieszką krwi, jednak w tym przypadku krew ulega procesowi utlenienia, co powoduje zmianę jej zabarwienia. Brązowe upławy w ciąży mogą być związane z takimi stanami klinicznymi jak na przykład:
- implantacja zarodka,
- drobne uszkodzenia mechaniczne,
- infekcje intymne i choroby przenoszone drogą płciową,
- ciąża pozamaciczna,
- zaburzenia hormonalne,
- nowotwory w obrębie narządów rodnych,
- polipy zlokalizowane w obrębie szyjki macicy i/lub endometrium.
>> To może Cię zainteresować: Kalendarz badań w ciąży. Kiedy i jakie badania należy wykonać?
Upławy w ciąży: leczenie i profilaktyka
Leczenie upławów występujących w okresie ciąży powinno być uzależnione od przyczyny dolegliwości. W diagnostyce tego rodzaju symptomów wykorzystuje się takie procedury i metody diagnostyczne jak:
- wymaz z pochwy i badanie mikroskopowe – niekiedy konieczne bywa również wykonanie wymazu z szyjki macicy, cewki moczowej, gardła lub też odbytu,
- badania wykonywane metodą PCR – ich celem jest identyfikacja materiału genetycznego drobnoustroju,
- badania laboratoryjne – takie jak na przykład badanie ogólne moczu i ocena jego osadu, oznaczenie stężenie białka CRP we krwi czy też morfologia krwi obwodowej,
- badanie ginekologiczne i USG dopochwowe.
Leczenie powinno być prowadzone przez lekarza ginekologa. W przypadku przyczyn infekcyjnych konieczne jest włączenie odpowiedniej terapii przeciwdrobnoustrojowej, w tym z zastosowaniem antybiotyków czy też leków przeciwgrzybiczych.
Podsumowanie: czy upławy w ciąży są niebezpieczne?
- Upławy pojawiające się w ciąży mogą być objawem fizjologicznym, który towarzyszy zmianom gospodarki hormonalnej w organizmie, jednak w wielu przypadkach są związane ze schorzeniami natury ginekologicznej i położniczej.
- Zmiana zabarwienia upławów na zieloną lub żółto-zieloną może świadczyć o infekcji spowodowanej przez bakterie lub pierwotniaki, w tym Trichomonas vaginalis.
- Białe i serowate upławy towarzyszą najczęściej infekcji wywołanej przez drożdżaki z rodzaju Candida.
- Krwiste i brązowe upławy mogą towarzyszyć drobnych urazom mechanicznym, ale również ciąży pozamacicznej i poronieniu.
- Pojawienie się upławów w ciąży powinno skłonić do pilnej konsultacji ginekologicznej, podczas której lekarz przeprowadzi dokładne badanie, a także zleci odpowiednie badania, które pozwolą na włączenie leczenia przyczynowego.
Bibliografia
- A. Szczeklik, Piotr Gajewski, Interna Szczeklika, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2020/2021,
- S. K. Stadnicka i inni, Poronienie i ciąża obumarła w aspekcie prawa – udział położnej w opiece nad pacjentką w sytuacji utraty ciąży, Journal of Education, Health and Sport. 2016;6(9):379-390,
- G. Bręborowicz, Sytuacje kliniczne w położnictwie, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2015,
- J. Pundir i inni, Ginekologia – algorytmy oparte na dowodach naukowych, Wydawnictwo Medipage, Warszawa 2019.
