17-OH progesteron Kod ICD: (L79)

17α-hydroksyprogesteron - zwany również 17-hydroksyprogesteronem - jest steroidem produkowanym w nadnerczach oraz w niewielkich ilościach w gonadach (jądrach, jajnikach) i łożysku. Związek ten jest prekursorem 11-deoksykortyzolu, z którego pod wpływem 11β-hydroksylazy powstaje kortyzol, jest również metabolitem progesteronu.

Stężenie 17-OHP w fazie folikularnej < 1,7–2,0 ng/ml (5,1–6,0 nmol/l) z dużym prawdopodobieństwem wyklucza rozpoznanie nieklasycznej formy wrodzonego przerostu nadnerczy. Stężenie 17-OHP ≥ 1,7–2,0 ng/ml (5,1–6,0 nmol/l) jest wskazaniem do wykonania testu stymulacji z syntetycznym ACTH.

Stężenie 17-OHP może być podwyższone w innych zaburzeniach steroidogenezy (syntezy hormonów steroidowych), takich jak:

• wrodzony przerost nadnerczy z niedoboru 11β-hydroksylazy,
• wrodzony przerost nadnerczy z niedoboru 3β-HSD typu 2,
• niedobór 17,20-liazy,
• zespół oporności na glikokortykosteroidy,
• wrodzony przerost nadnerczy z powodu niedoboru P-450 oksydoreduktazy (kofaktora aktywności 21α-hydroksylazy, 17α-hydroksylazy i aromatazy),
• w guzach nadnerczy (rak nadnercza!) i w chorobie Cushinga.

Badanie 17α-hydroksyprogesteronu - kto i kiedy powinien wykonać?

Badanie 17-OH progesteron wskazane jest w diagnozowaniu chorób nadnerczy: wrodzonego przerostu nadnerczy (WPN) z niedoboru 21α-hydroksylazy, postaci klasycznej (bez utraty soli) oraz postaci nieklasycznej.

Jest to badanie przesiewowe w przedwczesnym dojrzewaniu płciowym oraz zaburzeniach rozwoju zewnętrznych narządów płciowych. Ponadto w diagnostyce hirsutyzmu (pojawienia się cech męskich) u kobiet, w zespole PCOS.

U kobiet oznaczenie stężenia 17-OHP należy wykonać w godzinach porannych w fazie folikularnej cyklu miesiączkowego, między 2-5 dniem cyklu. Oznaczenie w pierwszych dniach cyklu pozwala na wykluczenie jajnikowej produkcji tego hormonu.

Badanie 17-OH progesteronu u kobiet może być w diagnostyce przyczyn poronień.

Dodatkowe przygotowanie