Aminotransferaza asparaginianowa (AST) (I19)

Aminotransferaza asparaginianowa (AST) jest jednym z grupy enzymów katalizujących reakcję przemiany wewnętrznej aminokwasów i α-ketokwasów przez przenoszenie grup aminowych. Enzym ten występuje w cytoplazmie i mitochondriach komórek wątrobowych, w komórkach mięśniowych, trzustkowych, kanalików nerkowych i erytrocytach. Zróżnicowane występowanie tego enzymu czyni go narządowo niespecyficznym, wskazującym na intensywność procesów przemiany białek. Badanie to wykonuje się głównie u pacjentów z podejrzeniem choroby wątroby. Kiedy tkanka wątroby dotknięta jest przez proces chorobowy lub uraz wówczas komórki ulegają rozpadowi, AST zostaje uwolniona do krążenia, a jej aktywność w surowicy krwi wzrasta. Nawet niewielkie zmiany dotyczące błony komórkowej hepatocytów powodują istotny wzrost aktywności enzymu.

Do najczęstszych przyczyn znacznego wzrostu aktywności AST zalicza się czynniki: wirusowe, niedokrwienne, toksyczne (np. zatrucie paracetamolem), autoimmunologiczne i wczesną fazę ostrej niedrożności dróg żółciowych. Podwyższoną aktywność enzymu zaobserwowano w chorobach wątroby (zapalenie wątroby – niezależnie od etiologii), martwicy mięśnia sercowego (zawał, zapalenie mięśnia sercowego, operacje kardiochirurgiczne), uszkodzeniu mięśni szkieletowych (urazy, dystrofia mięśniowa, rabdomioliza w przebiegu zatruć i stosowania niektórych leków np. statyn), mononukleozie zakaźnej, hemolizie, hipoksji, zapaleniu trzustki, uszkodzeniu mózgu, nadczynności nadnerczy. Nasilenie aktywności aminotransferaz najczęściej odzwierciedla stopień uszkodzenia wątroby, nie ma to jednak znaczenia prognostycznego.

AST ma przede wszystkim znaczenie w diagnostyce laboratoryjnej chorób wątroby, takich jak wirusowe i toksyczne uszkodzenie wątroby, żółtaczka zastoinowa, marskość, przerzuty nowotworowe.

Aminotransferaza asparaginianowa - kto i kiedy powinien wykonać badanie AST?

Wskazaniem do wykonania badania AST (aminotransferazy asparaginianowej) są objawy, które mogą wskazywać na chorobę wątroby. Należą do nich osłabienie, brak apetytu, żółtaczka, nudności, bóle brzucha, wymioty, ciemny mocz, odbarwiony stolec, świąd skóry.

Lekarz może zlecić oznaczenie poziomu aminotransferazy asparaginianowej (AST) (samodzielnie lub z innymi badaniami) także osobom, które:

• przyjmują leki mogące uszkodzić wątrobę,
• nadużywają alkoholu,
• wskazały na przypadki chorób wątroby wśród bliskich,
• są szczególnie narażone na ryzyko zakażenia wirusem zapalenia wątroby,
• mają nadwagę i/lub cukrzycy.

Badanie AST (aminotransferazy asparaginianowej) wykonuje się też, by wykluczyć choroby wątroby u osób, które mają mało nasilone, niespecyficzne objawy. U osób ze zdiagnozowaną chorobą wątroby okresowe oznaczanie poziomu AST pozwala na monitorowanie skuteczności leczenia.

Badanie AST (aminotransferazy asparaginianowej) często jest zlecane razem z badaniem ALT (aminotransferazy alaninowej) – oba testy są szczególnie istotne w diagnostyce chorób i uszkodzeń wątroby, zalicza się je do tzw. panelu wątrobowego.