Androstendion

Androstendion – więcej informacji

Androstendion jest androgenem o słabym działaniu biologicznym, który powstaje głównie w warstwie siatkowatej kory nadnerczy, a także w jajnikach i jądrach. U kobiet około 50% androstendionu pochodzi z nadnerczy, a pozostałe 50% z jajników. U mężczyzn, androstendion jest prekursorem testosteronu, natomiast u kobiet pełni rolę prekursora estrogenów. W tkankach obwodowych androstendion może być konwertowany do silniejszych androgenów, np. testosteronu, lub do estrogenów.

Stężenie androstendionu wykazuje rytm dobowy, z najwyższymi poziomami w godzinach porannych. U kobiet jego stężenie zmienia się również w zależności od fazy cyklu miesiączkowego, osiągając najwyższe wartości w okresie okołoowulacyjnym. Poziom tego hormonu jest zmienny w zależności od wieku i płci, zazwyczaj osiągając szczyt między 25. a 30. rokiem życia, a następnie stopniowo maleje.

Androstendion – kto i kiedy powinien wykonać badanie?

Oznaczenie stężenia androstendionu jest kluczowe w diagnostyce zespołów hiperandrogenizacji. Badanie to jest szczególnie wskazane w następujących przypadkach:

• U kobiet: z objawami nadmiernego owłosienia (hirsutyzm), trądzikiem, zaburzeniami cyklu miesiączkowego (rzadkie miesiączki, brak miesiączki) lub niepłodnością.
• U chłopców: w przypadku przedwczesnego pokwitania.
• U dziewcząt: z objawami wirylizacji (rozwój cech męskich).
• W monitorowaniu leczenia: u pacjentów z wrodzonym przerostem nadnerczy, zwłaszcza w niedoborze 21α-hydroksylazy.

Androstendion – normy

Normy stężenia androstendionu są zależne od wieku i płci pacjenta. Najwyższe stężenie obserwuje się zazwyczaj między 25. a 30. rokiem życia, po czym stopniowo ulega ono zmniejszeniu. Dokładne wartości referencyjne są ustalane przez laboratorium wykonujące badanie i powinny być interpretowane przez lekarza w kontekście stanu klinicznego pacjenta oraz innych wyników badań. Ważne jest, aby porównywać uzyskany wynik z zakresem referencyjnym podanym na wydruku laboratoryjnym.

Androstendion – możliwe przyczyny odchyleń od normy

Zaburzenia poziomu androstendionu mogą wskazywać na różne stany chorobowe:

Podwyższone stężenie androstendionu może występować w:

• Niektórych przypadkach raka kory nadnerczy (silny wzrost).
• Chorobie Cushinga (nieznacznie podwyższone).
• Hiperandrogenizmie pochodzenia jajnikowego, np. w guzach wirylizujących jajników lub zespole policystycznych jajników (PCOS).
• Wrodzonym przeroście nadnerczy (CAH) z niedoboru 21α-hydroksylazy, 11β-hydroksylazy oraz niekiedy w niedoborze 3β-HSD typu 2.
• Zespole oporności na glikokortykosteroidy.
• Po intensywnym wysiłku fizycznym.

Obniżone stężenie androstendionu może występować w:

• Wrodzonym przeroście nadnerczy (CAH) z niedoboru 17α-hydroksylazy lub desmolazy cholesterolowej.

Androstendion – przygotowanie do badania

W celu uzyskania wiarygodnego wyniku badania stężenia androstendionu, należy pamiętać o kilku zasadach:

• Unikaj wysiłku fizycznego: Przed pobraniem krwi należy unikać intensywnego wysiłku fizycznego.
• Termin u kobiet: Kobiety powinny wykonać badanie na początku cyklu miesiączkowego (między 2. a 5. dniem cyklu) lub zgodnie z indywidualnymi zaleceniami lekarza.
• Pora dnia: Ze względu na dobowe wahania stężenia, badanie zazwyczaj wykonuje się w godzinach porannych.

Androstendion – co może wpłynąć na wynik?

Na wynik badania stężenia androstendionu mogą wpływać różne czynniki, w tym:

• Leki: Stosowanie spironolaktonu i testolaktonu może fałszywie zawyżyć wynik. Zawsze poinformuj lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach.
• Wysiłek fizyczny: Intensywny wysiłek fizyczny przed badaniem może podnieść poziom androstendionu.
• Rytm dobowy: Stężenie androstendionu jest najwyższe w godzinach porannych, dlatego zaleca się pobieranie krwi o tej samej porze.
• Faza cyklu miesiączkowego: U kobiet stężenie androstendionu jest najwyższe w okresie okołoowulacyjnym.

Dodatkowe przygotowanie