Bilirubina całkowita (I89)

Bilirubina jest końcowym produktem rozpadu hemu, związku, z którego zbudowana jest hemoglobina (białko - barwnik krwinek czerwonych - erytrocytów), który odgrywa zasadniczą rolę w przenoszeniu tlen z płuc do tkanek organizmu oraz zwracaniu dwutlenek węgla z tkanek do płuc. Bilirubina jest barwnikiem o żółto-pomarańczowym kolorze, który eliminowany jest z organizmu przez sprawnie funkcjonująca wątrobę. Bilirubina uwolniona ze zniszczonych erytrocytów jest słabo rozpuszczalna w wodzie, ale tworząc połączenie z albuminą, może jako tzw. bilirubina wolna krążyć we krwi. Po wychwyceniu przez komórki wątroby bilirubina ulega sprzężeniu z kwasem glukuronowym, tworząc frakcję rozpuszczalnej w wodzie tzw. bilirubiny związanej.

Badanie bilirubiny całkowitej obejmuje pomiar obu frakcji tj. bilirubiny wolnej (inaczej: pośredniej/niesprzężonej) i bilirubiny związanej (inaczej: bezpośredniej/sprzężonej).

Gdy dochodzi do wzrostu bilirubiny całkowitej w surowicy, obserwuje się żółtaczkę (zabarwienie na żółtawy kolor białej części gałek ocznych, skóry oraz błon śluzowych w zależności od stopnia nasilenia zmian). Do zwiększenia stężenia bilirubiny we krwi może dochodzić w niedrożności przewodów żółciowych, w zaburzeniach funkcji metabolicznych wątroby uniemożliwiających sprawne jej eliminowanie z fizjologicznego rozpadu krwinek czerwonych lub na skutek nadmiernego rozpadu erytrocytów w przebiegu niedokrwistości hemolitycznej.

Dla zróżnicowania przyczyny powstałej żółtaczki jednocześnie z oznaczeniem bilirubiny całkowitej w surowicy wykonuje się badanie także frakcji bilirubiny bezpośredniej i wylicza stężenie bilirubiny pośredniej.

Niskie stężenia bilirubiny całkowitej nie są niepokojące i nie świadczą o rozwoju stanów patologicznych w organizmie pacjenta.

Bilirubina całkowita - kto i kiedy powinien wykonać badanie bilirubiny?

Badanie bilirubiny całkowitej w surowicy jest wskazane w przypadku wystąpienia żółtaczki, w sytuacji, gdy lekarz podejrzewa uszkodzenie wątroby lub w objawach wskazujących na choroby wątroby, niedrożność przewodów żółciowych, a także w diagnostyce niedokrwistości hemolitycznych.

Pacjent, który zaobserwuje zażółcenie powłok skórnych, oddawanie ciemnego moczu o barwie ciemno-bursztynowej, ma przewlekłe choroby wątroby, lub zapalenie wirusowe wątroby, podejrzewa zatrucie lekami, ma bóle i wzdęcia brzucha lub wykryte u niego zostały w badaniach kontrolnych nieprawidłowe parametry morfologii krwi wskazujące na możliwość niedokrwistości, lub podwyższone stężenie enzymów charakterystycznych dla wątroby może wykonać badanie bilirubiny całkowitej w surowicy.

U noworodków z żółtaczką badanie stężenia bilirubiny jest standardowym postępowaniem monitorującym stan pacjenta.