Cynk w surowicy (K15)

Cynk jest mikropierwiastkiem niezbędnym, występującym we wszystkich komórkach i płynach ustrojowych organizmu. Bierze udział w kluczowych dla organizmu procesach, dlatego nazywany jest pierwiastkiem XXI w. Jest m.in.:

• kofaktorem ponad 80 enzymów,
• odgrywa istotną rolę w ekspresji genów,
• ma właściwości antyoksydacyjne i immunomodulujące – wpływa na odporność komórkową i humoralną,
• wpływa na syntezę, funkcje i wzajemne zależności różnych hormonów: insulina, ACTH, testosteron,
• jako składnik enzymu dehydrogenazy alkoholowej katalizuje przemianę witaminy A do formy aktywnej, co warunkuje widzenie w ciemności,
• odgrywa rolę ochronną w zatruciu metalami ciężkimi, zwłaszcza ołowiem.

W związku z tym, iż cynk ma tak szerokie znaczenie w organizmie, niedobory cynku mogą objawiać się w różny sposób. Może to być:

• łamliwość paznokci, białe plamki na płytce paznokci,
• wypadanie włosów,
• utrudnione gojenie się ran, zwiększona podatność na infekcje.

Niewielki niedobór cynku u mężczyzn może powodować oligospermię, zmniejszenie poziomu testosteronu.

Znaczne niedobory cynku prowadzą do zaburzeń wzrostu, zaburzenia funkcji układu nerwowego – depresji, zahamowania apetytu, osłabienia funkcji poznawczych.

Szkodliwy dla zdrowia może być również nadmiar cynku w organizmie, który gromadzi się w wątrobie i nerkach, powoduje także niedokrwistość. Nadmierne spożycie cynku obniża przyswajalność takich pierwiastków jak miedź, fosfor, żelazo, wapń. Przyjmowanie wysokich dawek cynku powoduje również podrażnienie śluzówki przewodu pokarmowego, nudności i wymioty.

Badania wskazują, iż blisko 70% kobiet powyżej 60 r.ż., ze względu na źle zbilansowaną dietę, ma za wysoki poziom cynku.

Cynk w surowicy – kto i kiedy powinien wykonać badanie cynku?

Wskazaniem do badania cynku są objawy mogące wskazywać na jego nieprawidłowy poziom:

• osłabienie włosów i paznokci, trudne gojenie się ran, zwiększona podatność na infekcje, problemy skórne (trądzik młodzieńczy, trądzik różowaty), zaburzenia widzenia w zmierzchowego. Ponadto marskość wątroby, żywienie pozajelitowe, acrodermatitis enteropathica (zespół Brandta, zespół Danbolta-Clossa) u niemowląt.

Niedobory cynku mogą występować u osób na diecie wegańskiej lub wegetariańskiej – dieta z dużą zawartością fitynianów zmniejsza wchłanianie cynku w przewodzie pokarmowym oraz u osób z dietą niskobiałkową.

Badanie poziomu cynku wskazane jest również u mężczyzn mających problemy z płodnością oraz obniżonym poziomem testosteronu.

Ze względu na to, iż nadmiar cynku może być szkodliwy dla organizmu, jego suplementacja również wymaga kontroli stężenia we krwi.