Estradiol (E2)

Estradiol (E2) – więcej informacji

Estradiol (17-β-estradiol) jest najważniejszym i najsilniejszym estrogenem w ludzkim organizmie. U kobiet produkowany jest głównie przez jajniki (komórki ziarniste dojrzewających pęcherzyków Graffa), a w mniejszych ilościach także przez nadnercza, jądra (u mężczyzn) i tkanki obwodowe (np. tłuszczową, mózg). Podczas ciąży jego głównym źródłem jest łożysko. We krwi transportowany jest w połączeniu z białkiem wiążącym hormony płciowe (SHBG) oraz albuminą.

Estradiol oddziałuje na organizm poprzez swoiste receptory zlokalizowane w wielu narządach, takich jak macica, jajniki, gruczoły piersiowe, podwzgórze i przysadka mózgowa. Jest niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania układu rozrodczego i ogólnego stanu zdrowia, zarówno u kobiet, jak i mężczyzn.

Funkcje estradiolu u kobiet:

• Regulacja cyklu miesiączkowego i płodność: Estradiol odpowiada za proliferację błony śluzowej macicy (endometrium), przygotowując ją na przyjęcie zapłodnionej komórki jajowej. Jego poziom dynamicznie zmienia się w ciągu cyklu, osiągając szczyt przed owulacją i ponownie w fazie lutealnej. Jest kluczowy dla wystąpienia owulacji i prawidłowego przebiegu ciąży.
• Rozwój cech płciowych: Wpływa na rozwój narządów płciowych oraz drugorzędowych cech płciowych u dziewcząt (np. kształtowanie sylwetki, rozwój piersi).
• Zdrowie kości: Odgrywa fundamentalną rolę w utrzymaniu odpowiedniej gęstości mineralnej kości, chroniąc przed osteoporozą, zwłaszcza u młodych kobiet i w okresie pomenopauzalnym.
• Metabolizm i profil lipidowy: Wpływa na biosyntezę tłuszczów i białek, zmniejsza stężenie glukozy na czczo. Korzystnie modyfikuje profil lipidowy, obniżając poziom cholesterolu LDL i podwyższając HDL, co zmniejsza ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.
• Skóra i samopoczucie: Zwiększa przepuszczalność błon komórkowych, poprawiając nawodnienie i elastyczność skóry oraz stan błon śluzowych. Wpływa także na stan psychiczny, emocjonalny i libido.

Funkcje estradiolu u mężczyzn:

Chociaż kojarzony głównie z kobietami, estradiol jest obecny i niezbędny również w organizmie mężczyzn. Wytwarzany jest głównie w tkance tłuszczowej, mózgu, nadnerczach, wątrobie i jądrach. Odpowiada m.in. za ruchliwość plemników (co wpływa na płodność), utrzymanie libido oraz prawidłową przemianę kostną. Właściwy poziom estradiolu u mężczyzn może zmniejszać ryzyko chorób sercowo-naczyniowych i łagodzić objawy andropauzy.

Estradiol (E2) – kto i kiedy powinien wykonać badanie?

Badanie stężenia estradiolu jest ważnym elementem diagnostyki hormonalnej i powinno być wykonane w przypadku występowania następujących wskazań:

U kobiet:

• Zaburzenia miesiączkowania (skąpe, obfite, nieregularne miesiączki lub ich brak).
• Trudności z zajściem w ciążę lub utrzymaniem ciąży (niepłodność).
• Monitorowanie owulacji w ramach procedur wspomaganego rozrodu lub leczenia hormonalnego.
• Podejrzenie zaburzeń dojrzewania płciowego (przedwczesne lub opóźnione dojrzewanie).
• Diagnostyka osteoporozy.
• Monitorowanie hormonalnej terapapii zastępczej (HTZ).
• Podejrzenie nowotworów jajnika lub przerostu nadnerczy.
• Występowanie objawów takich jak: nadmierna suchość skóry, zatrzymanie wody w organizmie, nagły przyrost wagi, zmiany nastroju, złe samopoczucie.

U mężczyzn:

• Problemy z płodnością (nieprawidłowa jakość nasienia, obniżona ruchliwość plemników).
• Ginekomastia (rozrost tkanki gruczołowej piersi u mężczyzn).
• Podejrzenie nowotworów jąder lub przerostu nadnerczy.
• Objawy andropauzy.

Estradiol (E2) – normy

Normy dla stężenia estradiolu (E2) są zróżnicowane i zależą od płci, wieku, a u kobiet w wieku rozrodczym – od fazy cyklu miesiączkowego, a także od laboratorium wykonującego badanie. Poniższe wartości mają charakter orientacyjny. Interpretacji wyniku zawsze powinien dokonać lekarz, w oparciu o indywidualne normy referencyjne podane na wydruku laboratoryjnym oraz stan kliniczny pacjenta.

• U kobiet w wieku rozrodczym:
  • Faza folikularna (początek cyklu): kilkadziesiąt pg/ml
  • Faza okołoowulacyjna: 100-300 pg/ml
  • Faza lutealna: stopniowo spada od 150 pg/ml do ok. 40 pg/ml
• U kobiet po menopauzie: znacznie niższe niż u kobiet w wieku rozrodczym.
• U mężczyzn: wyższe niż u kobiet po menopauzie, ale niższe niż u kobiet w wieku rozrodczym.
• U dzieci: bardzo niskie przed okresem dojrzewania.

Ważne: Zawsze należy odnosić się do zakresów referencyjnych podanych przez laboratorium wykonujące badanie, ponieważ mogą się one nieznacznie różnić.

Estradiol (E2) – możliwe przyczyny odchyleń od normy

Odchylenia stężenia estradiolu od normy mogą wskazywać na różne stany fizjologiczne lub patologiczne.

Podwyższony poziom estradiolu (E2) może wskazywać na:

• Guzy jajnika (u kobiet), guzy jąder (u mężczyzn) lub guzy nadnerczy.
• Choroby wątroby, np. marskość wątroby.
• Nadczynność tarczycy.
• Przedwczesne dojrzewanie u dziewczynek.
• Ciążę.
• Ginekomastię u mężczyzn.

Obniżony poziom estradiolu (E2) może wskazywać na:

• Niedoczynność jajników.
• Zespół Turnera.
• Zespół policystycznych jajników (PCOS).
• Niedoczynność przysadki.
• Zespół Steina-Leventhala.
• Patologiczną ciążę lub ryzyko poronienia.
• Okres menopauzy u kobiet.
• Jadłowstręt psychiczny (anoreksja).
• Intensywną aktywność fizyczną.

Estradiol (E2) – przygotowanie do badania

• Pobranie krwi: Badanie wykonuje się z próbki krwi żylnej, zazwyczaj pobranej z żyły w zgięciu łokciowym.
• Pora dnia: Zaleca się pobranie krwi w godzinach porannych.
• Na czczo: Zazwyczaj zaleca się, aby pacjent był na czczo (minimum 8-12 godzin przed badaniem, dopuszcza się picie wody).
• U kobiet: Dzień cyklu ma kluczowe znaczenie. Badanie estradiolu powinno być wykonane w określonym dniu cyklu miesiączkowego, zgodnie z zaleceniami lekarza prowadzącego. Najczęściej jest to 2-5 dzień cyklu (w celu oceny rezerwy jajnikowej) lub 12-14 dzień cyklu (dla monitorowania owulacji). Ocena stężenia estradiolu w drugiej fazie cyklu (lutealnej) ma mniejsze znaczenie kliniczne.

Estradiol (E2) – co może wpłynąć na wynik

Najważniejszym czynnikiem wpływającym na poziom estradiolu u kobiet jest faza cyklu miesiączkowego. Zmiany stężenia estradiolu są naturalne i fizjologiczne w ciągu miesiąca. Wszelkie preparaty hormonalne (w tym antykoncepcja hormonalna czy hormonalna terapia zastępcza) mogą również wpływać na wyniki badania. Zawsze należy poinformować lekarza i personel laboratorium o przyjmowanych lekach i suplementach.

Dodatkowe przygotowanie