Wirus zapalenia wątroby typu B (WZW B, HBV) antygen HBs

Wirus zapalenia wątroby typu B (WZW B, HBV) antygen HBs – więcej informacji

Antygen HBs (HBsAg) to białko powierzchniowe wirusa zapalenia wątroby typu B (HBV), które jest podstawowym markerem laboratoryjnym wykorzystywanym w diagnostyce tej choroby. Jego obecność we krwi świadczy o aktywnej replikacji wirusa w organizmie i jest kluczowym wskaźnikiem zakażenia. HBsAg pojawia się we krwi wczesnym okresie infekcji, średnio od 3 do 6 tygodni po zakażeniu, często jeszcze przed wystąpieniem jakichkolwiek objawów klinicznych, które mogą pojawić się z opóźnieniem (okres wylęgania wynosi od 30 do 160 dni). Utrzymywanie się HBsAg we krwi przez okres do 10 tygodni wskazuje na ostrą fazę zakażenia, natomiast jego obecność przez ponad 6 miesięcy jest sygnałem przewlekłego zakażenia lub nosicielstwa wirusa. Głównymi drogami zakażenia wirusem HBV są: kontakt z krwią i preparatami krwiopochodnymi, kontakty seksualne oraz droga okołoporodowa. Ważne jest, że szczepienie przeciwko WZW B nie powoduje dodatniego wyniku HBsAg – antygen ten występuje wyłącznie u osób, które miały kontakt z wirusem.

Wirus zapalenia wątroby typu B (WZW B, HBV) antygen HBs – kto i kiedy powinien wykonać badanie?

Badanie antygenu HBs jest szeroko stosowane i zalecane w wielu sytuacjach klinicznych oraz w ramach profilaktyki:

• Diagnostyka zakażenia: Jest podstawowym badaniem przesiewowym w przypadku podejrzenia zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu B, zarówno w ostrym, jak i przewlekłym przebiegu choroby.
• Przed szczepieniem: Pomaga ocenić status immunologiczny pacjenta przed rozpoczęciem cyklu szczepień przeciwko WZW B.
• Dawcy krwi i narządów: Obowiązkowe badanie przesiewowe w celu zapewnienia bezpieczeństwa biorców.
• Kobiety w ciąży: Standardowe badanie w ramach opieki prenatalnej w celu zapobiegania transmisji wertykalnej (z matki na dziecko).
• Grupy ryzyka: Osoby narażone na zakażenie, takie jak:
  • pracownicy służby zdrowia (ze względu na kontakt z krwią i płynami ustrojowymi),
  • osoby mające bliski kontakt z zakażonymi lub chorymi na WZW B,
  • osoby podejmujące ryzykowne zachowania seksualne,
  • osoby uzależnione od narkotyków dożylnych,
  • pacjenci poddawani dializom,
  • osoby po transfuzjach krwi lub preparatów krwiopochodnych.
• Objawy kliniczne: W przypadku wystąpienia niespecyficznych objawów mogących świadczyć o uszkodzeniu wątroby, takich jak przewlekłe zmęczenie, nudności, wymioty, bóle brzucha i mięśni, a także zażółcenie skóry i białkówek oczu.

Wirus zapalenia wątroby typu B (WZW B, HBV) antygen HBs – normy

Wynik badania antygenu HBs jest jakościowy, co oznacza, że wskazuje na jego obecność lub brak:

• Wynik ujemny (nieobecny): Oznacza brak aktywnego zakażenia wirusem WZW B w momencie badania. Jest to wynik prawidłowy u osób niezaszczepionych i niezakażonych.
• Wynik dodatni (obecny): Świadczy o obecności antygenu HBs we krwi, co wskazuje na aktywne zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu B. Wynik dodatni zawsze wymaga dalszej diagnostyki w celu określenia fazy zakażenia (ostra, przewlekła) oraz podjęcia odpowiednich działań terapeutycznych.

Nie ma specyficznych norm liczbowych dla różnych grup wiekowych czy kobiet w ciąży, ponieważ wynik jest binarny (obecny/nieobecny).

Wirus zapalenia wątroby typu B (WZW B, HBV) antygen HBs – możliwe przyczyny odchyleń od normy

Dodatni wynik antygenu HBs zawsze wskazuje na obecność wirusa HBV w organizmie. Przyczyny odchylenia od normy (czyli pozytywnego wyniku) to:

• Ostre zakażenie WZW typu B: Antygen HBs pojawia się w krwi od 3 do 6 tygodni po zakażeniu i utrzymuje się zazwyczaj do 10 tygodni. Jego obecność w tej fazie świadczy o początkowej, aktywnej fazie choroby.
• Przewlekłe zakażenie WZW typu B: Jeśli HBsAg utrzymuje się we krwi dłużej niż 6 miesięcy, świadczy to o przejściu zakażenia w stan przewlekły. Przewlekłe zakażenie może przebiegać bezobjawowo przez wiele lat, prowadząc do poważnych powikłań, takich jak marskość wątroby czy rak wątrobowokomórkowy.
• Nosicielstwo wirusa: Dotyczy osób, u których HBsAg jest obecny we krwi przez ponad 6 miesięcy, ale nie występują objawy ostrej choroby i poziom innych markerów (np. aminotransferaz) może być w normie. Nosicielstwo również wymaga monitorowania ze względu na ryzyko powikłań i możliwość transmisji wirusa.

Wirus zapalenia wątroby typu B (WZW B, HBV) antygen HBs – przygotowanie do badania

Badanie antygenu HBs nie wymaga specjalnych przygotowań. Pacjent nie musi być na czczo, co oznacza, że może spożywać posiłki i napoje przed pobraniem krwi. Zaleca się jednak, aby wszelkie wątpliwości dotyczące przygotowania do badania omówić z lekarzem lub personelem laboratorium. Krew do badania pobierana jest zazwyczaj z żyły łokciowej.

Wirus zapalenia wątroby typu B (WZW B, HBV) antygen HBs – co może wpłynąć na wynik?

Na wynik badania antygenu HBs wpływa przede wszystkim obecność wirusa zapalenia wątroby typu B w organizmie. Ważne jest, aby pamiętać, że:

• Szczepienie przeciwko WZW B nie wpływa na wynik badania HBsAg. Szczepionka zawiera jedynie oczyszczony antygen HBs, który stymuluje produkcję przeciwciał, ale nie prowadzi do obecności samego antygenu we krwi. Zatem dodatni wynik HBsAg oznacza wyłącznie kontakt z aktywnym wirusem, a nie zaszczepienie.
• Wczesna faza zakażenia: Antygen HBs jest jednym z pierwszych markerów pojawiających się we krwi po zakażeniu, co sprawia, że jest bardzo użyteczny w diagnostyce wczesnych infekcji.
• Faza replikacji wirusa: Choć HBsAg sam w sobie nie informuje o intensywności replikacji, jego obecność jest warunkiem replikacji wirusa.