Luteotropina (LH)

Luteotropina (LH) – więcej informacji: rola w organizmie

Luteotropina (LH) to glikoproteina wydzielana przez przedni płat przysadki mózgowej, pod kontrolą gonadoliberyny (GnRH) z podwzgórza oraz krążących hormonów płciowych, takich jak estradiol i testosteron. Jej poziom zmienia się wraz z wiekiem i płcią, a u kobiet także w zależności od fazy cyklu menstruacyjnego.

U mężczyzn luteotropina jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania komórek Leydiga w jądrach, stymulując produkcję testosteronu. Wpływa również na proces spermatogenezy, czyli tworzenia plemników.

U kobiet LH odgrywa kluczową rolę w procesie owulacji, inicjując pęknięcie dojrzałego pęcherzyka Graafa. Ponadto uczestniczy w tworzeniu i podtrzymywaniu funkcji ciałka żółtego, które odpowiada za produkcję progesteronu i estrogenów po owulacji. W jajnikach LH stymuluje także syntezę testosteronu i androstendionu.

Poziom LH w organizmie kobiety zmienia się znacząco w ciągu cyklu:

• Faza folikularna: LH stymuluje syntezę androgenów w jajnikach; poziom LH jest niższy.
• Faza owulacji: Obserwuje się gwałtowny wzrost (tzw. pik LH), który poprzedza i wyzwala owulację. Jest to najwyższe stężenie LH w cyklu.
• Faza lutealna: LH stymuluje wytwarzanie progesteronu przez ciałko żółte; poziom LH ponownie spada.

Po menopauzie, gdy czynność jajników wygasa, poziom LH utrzymuje się na podwyższonym poziomie.

Luteotropina (LH) – kto i kiedy powinien wykonać badanie?

Badanie stężenia hormonu luteinizującego jest zalecane w przypadku występowania objawów wskazujących na zaburzenia hormonalne lub problemy z płodnością.

Najczęstsze wskazania do wykonania badania LH obejmują:

• Diagnostyka niepłodności u kobiet i mężczyzn. U kobiet jest to często połączone z badaniem FSH i progesteronu, a u mężczyzn z testosteronem.
• Zaburzenia miesiączkowania, w tym nieregularne cykle, brak miesiączki.
• Diagnostyka zespołu policystycznych jajników (PCOS) – często w połączeniu z FSH, gdzie charakterystyczny bywa podwyższony stosunek LH do FSH.
• Wyznaczanie terminu owulacji w celu planowania ciąży.
• Podejrzenie niskiego poziomu testosteronu u mężczyzn, co może wpływać na rozwój plemników i ogólną funkcję rozrodczą.
• Diagnostyka zaburzeń dojrzewania płciowego, zarówno przedwczesnego, jak i opóźnionego.
• Diagnostyka chorób przysadki mózgowej, w tym niedoczynności przysadki lub podejrzenia gruczolaka.
• Podejrzenie upośledzonego rozwoju narządów rozrodczych.

Luteotropina (LH) – normy

Normy stężenia luteotropiny (LH) są zróżnicowane i zależą od płci, wieku, a u kobiet również od fazy cyklu menstruacyjnego. Dokładne wartości referencyjne dla danego laboratorium zawsze znajdują się na wyniku badania.

Orientacyjne zakresy:

• U kobiet: Poziom LH jest zmienny w zależności od fazy cyklu:
  • W fazie folikularnej jest niższy.
  • Znacząco wzrasta (pik LH) tuż przed owulacją.
  • W fazie lutealnej ponownie spada.
  • Po menopauzie poziom LH jest wyższy niż w okresie rozrodczym.
• U mężczyzn: Poziom LH jest stosunkowo stabilny i wynosi około 2-9 IU/l, choć może wykazywać tendencję wzrostową u starszych mężczyzn.
• U dzieci: Poziom LH jest niski aż do okresu przedpokwitaniowego, kiedy zaczyna stopniowo wzrastać, początkowo w nocy.

Interpretacja wyniku zawsze powinna odbywać się w kontekście stanu klinicznego pacjenta i innych wyników badań hormonalnych, a najlepiej, aby była dokonana przez lekarza.

Luteotropina (LH) – możliwe przyczyny odchyleń od normy

Zarówno zbyt niski, jak i zbyt wysoki poziom luteotropiny (LH) może wskazywać na różne zaburzenia hormonalne.

Niski poziom LH może oznaczać:

• Problemy z funkcjonowaniem osi podwzgórze-przysadka (hipogonadyzm hipogonadotropowy).
• Obecność gruczolaka przysadki.
• Wtórną niewydolność jajników u kobiet lub jąder u mężczyzn.

Wysoki poziom LH może wskazywać na:

• U kobiet:
  • Zespół policystycznych jajników (PCOS), szczególnie gdy stosunek LH do FSH jest podwyższony (często LH jest dwu- lub trzykrotnie wyższe od FSH, podczas gdy fizjologicznie stosunek jest zbliżony do jedności).
  • Niewydolność jajników (pierwotna niewydolność).
  • Okres okołomenopauzalny lub menopauzę (gdzie wzrost LH jest niższy niż FSH).
• U mężczyzn:
  • Niewydolność jąder (pierwotna niewydolność).
  • Niewrażliwość tkanek na androgeny.

Ważne jest, aby wynik badania LH był interpretowany przez lekarza, który weźmie pod uwagę całościowy obraz kliniczny, historię medyczną oraz wyniki innych badań laboratoryjnych.

Luteotropina (LH) – przygotowanie do badania

Przygotowanie do badania luteotropiny (LH) jest kluczowe dla uzyskania wiarygodnego wyniku, szczególnie u kobiet, ze względu na zmienność poziomu hormonu w ciągu cyklu menstruacyjnego.

• Dla kobiet: Zaleca się pobranie krwi w określonym dniu cyklu menstruacyjnego, zgodnie ze wskazaniami lekarza:
  • Standardowo, w celu oceny ogólnego poziomu LH: między 2. a 5. dniem cyklu.
  • W celu monitorowania owulacji: około 12. do 14. dnia cyklu (przed przewidywaną owulacją).
  • W celu oceny fazy lutealnej: około 21. dnia cyklu.
• Dla mężczyzn: Badanie można wykonać w dowolnym dniu.
• Ogólne zalecenia: Badanie zazwyczaj wykonuje się rano, na czczo (minimum 8-12 godzin od ostatniego posiłku), aby uniknąć wpływu spożytych pokarmów na wyniki. Przed pobraniem krwi unikaj intensywnego wysiłku fizycznego.

Luteotropina (LH) – co może wpłynąć na wynik?

Na poziom luteotropiny (LH) mogą wpływać różne czynniki, co należy wziąć pod uwagę podczas interpretacji wyników:

• Wysiłek fizyczny: Krótkotrwały, intensywny wysiłek fizyczny może tymczasowo podnieść stężenie LH. Natomiast długotrwały trening wytrzymałościowy może doprowadzić do obniżenia poziomu tego hormonu.
• Faza cyklu menstruacyjnego: U kobiet poziom LH naturalnie waha się w zależności od fazy cyklu, osiągając pik przed owulacją.
• Przyjmowane leki: Niektóre leki (np. hormonalne, kortykosteroidy) mogą wpływać na poziom LH. Zawsze poinformuj lekarza o wszystkich przyjmowanych medykamentach.
• Stres: Silny stres może wpływać na równowagę hormonalną, potencjalnie wpływając na poziom LH.
• Stan zdrowia: Choroby przysadki mózgowej, podwzgórza, jajników/jąder, a także inne schorzenia ogólnoustrojowe mogą zmieniać stężenie LH.

Luteotropina (LH) – najczęściej zadawane pytania (FAQ)

1. Czy badanie LH zawsze wykonuje się razem z FSH?

Często tak, zwłaszcza w diagnostyce niepłodności, zaburzeń miesiączkowania i PCOS. Hormony LH i FSH są wydzielane razem przez przysadkę mózgową i ich wzajemny stosunek (np. LH do FSH) ma duże znaczenie diagnostyczne, szczególnie w przypadku PCOS.

2. Jakie znaczenie ma stosunek LH do FSH w diagnostyce PCOS?

W klasycznej postaci zespołu policystycznych jajników (PCOS) często obserwuje się podwyższony stosunek LH do FSH, gdzie stężenie LH może być dwu- lub trzykrotnie wyższe niż FSH. Fizjologicznie stosunek ten jest zbliżony do jedności. Ten wskaźnik jest pomocny w potwierdzaniu diagnozy PCOS.

3. Czy poziom LH u mężczyzn jest stabilny?

Tak, u dorosłych mężczyzn poziom LH jest stosunkowo stabilny i nie zależy od cyklu. Może jednak wykazywać tendencję do nieznacznego wzrostu u starszych mężczyzn. Wahania mogą być obserwowane po intensywnym wysiłku fizycznym.

Dodatkowe przygotowanie