Dysbioza, badanie genetyczne mikrobioty jelitowej (FloraGEN)

Dysbioza, badanie genetyczne mikrobioty jelitowej (FloraGEN) – co to jest i jaką rolę odgrywa w organizmie?

Mikrobiota jelitowa, często nazywana florą bakteryjną jelit, to złożony ekosystem mikroorganizmów, głównie bakterii, które zasiedlają jelito grube. Pełni ona niezwykle ważną rolę w utrzymaniu zdrowia i równowagi całego organizmu, wpływając na procesy trawienne, wchłanianie składników odżywczych, syntezę witamin i hormonów, a także stymulację układu odpornościowego. Badania naukowe potwierdzają również jej wpływ na funkcjonowanie układu nerwowego poprzez dwukierunkową komunikację określaną jako „oś mózg-jelito”.

Badanie FloraGEN to szczegółowa analiza DNA bakterii jelitowych, uwzględniająca 48 kluczowych markerów bakteryjnych, istotnych dla funkcjonowania mikrobioty i potencjalnego rozwoju dysbiozy. Dysbioza to zaburzenie równowagi mikrobioty jelitowej, polegające na zmianie jej składu ilościowego i jakościowego. Może prowadzić do nadmiernego rozrostu niepożądanych mikroorganizmów przy jednoczesnym zmniejszeniu liczby bakterii o działaniu ochronnym i prozdrowotnym.

Badanie FloraGEN pozwala na wygenerowanie szczegółowego profilu bakteryjnego jelit oraz określenie indeksu dysbiozy, wskazującego na stopień zaburzenia równowagi mikrobiologicznej. Dodatkowo, dostarcza informacji, która z pięciu głównych funkcji bakterii jelitowych może być zaburzona. Do analizowanych profili bakteryjnych należą:

• Bakterie produkujące kwas masłowy: Istotne dla odżywiania komórek jelitowych i utrzymania integralności bariery jelitowej.
• Bakterie ochronne błony śluzowej: Wspierające integralność i funkcje ochronne śluzówki jelit.
• Bakterie przeciwzapalne: W tym Faecalibacterium prausnitzii, kluczowa dla zdrowego jelita i redukcji stanów zapalnych.
• Bakterie bariery jelitowej: Ocena równowagi między bakteriami ochronnymi a potencjalnie patogennymi.
• Bakterie prozapalne: Ich niski poziom jest pożądany dla utrzymania zdrowia jelit.

Dysbioza, badanie genetyczne mikrobioty jelitowej (FloraGEN) – kto i kiedy powinien wykonać badanie?

Badanie mikrobioty jelitowej FloraGEN jest rekomendowane dla szerokiej grupy pacjentów, zwłaszcza gdy występują objawy ze strony przewodu pokarmowego, a ich przyczyna nie została ustalona w dotychczasowej diagnostyce. Jest to cenne narzędzie zarówno do potwierdzenia dysbiozy, jak i jej wykluczenia, co pozwala uniknąć niepotrzebnych terapii.

Badanie FloraGEN jest wskazane dla osób w wieku od 18 do 70 lat. Wynika to z faktu, że referencyjne wartości, do których porównywany jest wynik pacjenta, zostały ustalone na podstawie badań zdrowej populacji w tym przedziale wiekowym.

Badanie jest szczególnie polecane osobom:

• Z przewlekłymi dolegliwościami żołądkowo-jelitowymi (np. bóle brzucha, wzdęcia, zaparcia, biegunki), w tym z zespołem jelita nadwrażliwego (IBS), u których tradycyjna diagnostyka nie wykazała jednoznacznej przyczyny.
• Z chorobami autoimmunologicznymi (np. alergie, astma, choroby tarczycy, cukrzyca, reumatoidalne zapalenie stawów, celiakia), u których dysbioza może być czynnikiem towarzyszącym lub nasilającym objawy.
• Z zaburzeniami psychicznymi, takimi jak depresja, zaburzenia snu czy nastroju, z uwagi na udowodniony wpływ mikrobioty na oś mózg-jelito.
• Po przebytych infekcjach, w tym COVID-19, które mogą prowadzić do długotrwałych zaburzeń mikrobioty jelitowej.
• Narażonych na czynniki ryzyka rozwoju dysbiozy, takie jak:
  • Przebyta antybiotykoterapia.
  • Długotrwałe stosowanie inhibitorów pompy protonowej (IPP) lub niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ).
  • Przewlekły stres.
  • Brak aktywności fizycznej.
  • Niezbilansowana dieta, zwłaszcza bogata w produkty wysokoprzetworzone.

Dysbioza, badanie genetyczne mikrobioty jelitowej (FloraGEN) – normy i interpretacja wyników

Wyniki badania mikrobioty jelitowej FloraGEN charakteryzują się wysoką jakością i powtarzalnością dzięki standaryzacji technologii GA-map®. Zamiast typowych wartości referencyjnych w postaci zakresów liczbowych, FloraGEN dostarcza kompleksowego profilu bakteryjnego jelit pacjenta. Wynik jest porównywany do wartości referencyjnych uzyskanych od zdrowej populacji, wolnej od zaburzeń jelitowych.

Raport z badania zawiera:

• Indeks dysbiozy: Wskazuje na ogólny stopień zaburzenia równowagi mikrobiologicznej w jelitach, potwierdzając obecność lub brak dysbiozy.
• Szczegółowy profil bakteryjny: Prezentuje poziom poszczególnych grup bakterii jelitowych, z podziałem na pięć kluczowych funkcji (produkcja kwasu masłowego, ochrona błony śluzowej, działanie przeciwzapalne, bariera jelitowa, działanie prozapalne).
• Informacje o zaburzonych funkcjach: Pozwala zidentyfikować, które z kluczowych funkcji mikrobioty jelitowej są zaburzone, co ułatwia ukierunkowanie postępowania terapeutycznego.

Dzięki takiej szczegółowej analizie, wyniki badania FloraGEN stanowią cenną wskazówkę dla lekarza lub dietetyka w celu opracowania spersonalizowanego planu leczenia, diety lub suplementacji probiotykami, a także umożliwiają monitorowanie postępów terapii.

Dysbioza, badanie genetyczne mikrobioty jelitowej (FloraGEN) – możliwe przyczyny dysbiozy

Dysbioza jelitowa jest złożonym zaburzeniem, które może rozwijać się pod wpływem wielu czynników. Zrozumienie tych przyczyn jest kluczowe dla skutecznego zarządzania zdrowiem jelit. Do najczęstszych czynników przyczyniających się do powstania dysbiozy należą:

• Styl życia: Brak regularnej aktywności fizycznej, przewlekły stres oraz palenie tytoniu negatywnie wpływają na skład i funkcjonowanie mikrobioty.
• Sposób odżywiania: Diety ubogie w błonnik, wysoko przetworzona żywność, nadmierne spożycie cukru i tłuszczów nasyconych, a także nadużywanie alkoholu, znacząco zaburzają równowagę bakteryjną. Wpływ mają również restrykcyjne diety redukcyjne.
• Choroby przewlekłe: Wiele schorzeń, takich jak nieswoiste zapalenia jelit (choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego), cukrzyca, otyłość, a także przebyte infekcje (np. COVID-19), są ściśle powiązane z występowaniem dysbiozy.
• Stosowane leki: Niektóre grupy farmaceutyków mają silny wpływ na mikrobiotę jelitową, prowadząc do jej zaburzeń. Należą do nich:
  • Antybiotyki: Niszczą zarówno bakterie patogenne, jak i korzystne dla zdrowia.
  • Inhibitory pompy protonowej (IPP): Leki stosowane w zgadze, refluksie czy chorobie wrzodowej żołądka (np. omeprazol, pantoprazol) mogą zmieniać pH w przewodzie pokarmowym, wpływając na skład mikrobioty.
  • Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ): Takie jak kwas acetylosalicylowy, ibuprofen czy naproksen, mogą uszkadzać barierę jelitową i wpływać na równowagę bakteryjną.
  • Leki antydepresyjne, psychotropowe i przeciwpsychotyczne: Mogą również wpływać na oś mózg-jelito i skład mikrobioty.
• Wiek: Skład mikrobioty zmienia się z wiekiem, a u osób starszych często obserwuje się zmniejszenie jej różnorodności.
• Wczesne czynniki rozwojowe: Sposób porodu (naturalny vs. cesarskie cięcie) oraz rodzaj karmienia w niemowlęctwie (mleko matki vs. mleko sztuczne) mają długotrwały wpływ na kształtowanie się mikrobioty jelitowej.

Dysbioza, badanie genetyczne mikrobioty jelitowej (FloraGEN) – przygotowanie do badania

Badanie FloraGEN wymaga pobrania próbki kału. Aby zapewnić wiarygodność i jakość wyniku, należy postępować zgodnie z poniższymi wytycznymi:

1. Zestaw do pobrania: Niezbędny jest specjalny zestaw do pobrania i transportu próbki kału. Zestaw ten jest dostępny w wybranych Punktach Pobrań ALAB laboratoria. Przed udaniem się do punktu, zaleca się wcześniejszy kontakt telefoniczny z wybraną placówką w celu upewnienia się o dostępności zestawu i ewentualnym jego przygotowaniu.
2. Pobranie próbki: Próbkę kału należy pobrać zgodnie z instrukcją dołączoną do zestawu. Ważne jest, aby na tubce z materiałem zanotować dokładną datę i godzinę pobrania.
3. Transport: Tubkę z zakręconym materiałem umieścić w woreczku wzmacniającym, który również jest częścią zestawu. Materiał należy dostarczyć do laboratorium w ciągu 24 godzin od momentu pobrania.

W przypadku dodatkowych pytań dotyczących przygotowania do badania, zachęcamy do kontaktu z ALAB laboratoria.

Dysbioza, badanie genetyczne mikrobioty jelitowej (FloraGEN) – co może wpłynąć na wynik?

Wynik badania FloraGEN odzwierciedla aktualny stan mikrobioty jelitowej pacjenta, a zatem na jego kształt wpływają wszystkie czynniki, które mogą prowadzić do dysbiozy. Kluczowe elementy, które mogą modyfikować skład i funkcje mikrobioty, a w konsekwencji zostać odnotowane w wyniku, to:

• Ostatnio przebyta antybiotykoterapia: Antybiotyki mogą drastycznie zmniejszyć różnorodność i liczbę korzystnych bakterii.
• Stosowanie niektórych leków: Inhibitory pompy protonowej (IPP), niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), a także leki wpływające na układ nerwowy (antypsychotyczne, antydepresyjne) mogą zaburzać równowagę mikrobioty.
• Zmiany w diecie: Nagłe i drastyczne zmiany nawyków żywieniowych, wprowadzenie lub eliminacja kluczowych grup pokarmowych (np. błonnika, probiotyków) mogą przejściowo lub trwale wpłynąć na wynik.
• Poziom stresu: Długotrwały stres ma udowodniony wpływ na oś mózg-jelito, co może prowadzić do zmian w mikrobiomie.
• Nawodnienie organizmu: Odpowiednie nawodnienie jest kluczowe dla prawidłowego funkcjonowania jelit i utrzymania zdrowej mikrobioty.
• Aktywność fizyczna: Regularna aktywność fizyczna wspiera zdrowie jelit, natomiast jej brak może sprzyjać dysbiozie.
• Choroby współistniejące: Obecność przewlekłych schorzeń (np. choroby jelit, cukrzyca, choroby autoimmunologiczne) będzie miała odzwierciedlenie w profilu mikrobioty.
• Przejściowe infekcje: Infekcje przewodu pokarmowego, nawet te o łagodnym przebiegu, mogą tymczasowo zaburzyć równowagę mikrobioty.

Należy pamiętać, że FloraGEN jest badaniem o wysokiej powtarzalności i standaryzacji, a wszelkie odchylenia w wyniku są odzwierciedleniem faktycznego stanu mikrobioty pacjenta, wynikającego z interakcji powyższych czynników.

Dodatkowe przygotowanie