Odczyn Biernackiego

Odczyn Biernackiego (OB) – więcej informacji: czemu służy badanie, co się oznacza, jaką rolę odgrywa w organizmie

Badanie Odczynu Biernackiego, mimo że jest jednym z najstarszych w diagnostyce medycznej, nadal odgrywa kluczową rolę w wykrywaniu i monitorowaniu procesów zapalnych. Mierzy ono drogę opadania erytrocytów w niekrzepnącej krwi, co pozwala ocenić obecność i intensywność stanu zapalnego. Przyspieszona szybkość opadania krwinek czerwonych jest zazwyczaj wynikiem zwiększonej ilości białek ostrej fazy, zwłaszcza fibrynogenu, które zmieniają ładunek powierzchniowy erytrocytów, sprzyjając ich agregacji i szybszemu opadaniu. Wskaźnik ten jest niespecyficzny, co oznacza, że wskazuje na toczący się proces zapalny, ale nie identyfikuje bezpośrednio jego przyczyny. Dzięki niemu możliwe jest jednak monitorowanie przebiegu wielu chorób oraz ocena skuteczności leczenia.

Odczyn Biernackiego (OB) – kto i kiedy powinien wykonać badanie?

Badanie Odczynu Biernackiego zaleca się wykonywać co najmniej raz w roku w celu ogólnej kontroli stanu zdrowia, nawet u osób zdrowych. Jest ono szczególnie wskazane, gdy istnieje podejrzenie występowania stanu zapalnego lub w przypadku zdiagnozowanych przewlekłych chorób zapalnych. Warto wykonać badanie OB w sytuacjach takich jak:

• Nieuzasadniony wzrost temperatury ciała (wysoka gorączka bez wyraźnej przyczyny).
• Objawy infekcji (np. bóle stawów, zmęczenie, osłabienie) lub objawy wskazujące na toczący się stan zapalny (także w przebiegu chorób autoimmunologicznych).
• Monitorowanie przebiegu chorób przewlekłych, takich jak układowe choroby tkanki łącznej.
• Podejrzenie infekcji układu oddechowego, infekcji gardła, a nawet próchnicy.

Odczyn Biernackiego (OB) – normy

Wartości Odczynu Biernackiego wyrażane są w milimetrach na godzinę (mm/h) i mogą się różnić w zależności od wieku i płci. Interpretacja wyników powinna zawsze odbywać się w kontekście stanu klinicznego pacjenta i innych badań laboratoryjnych.

• Dorośli mężczyźni: zazwyczaj od 3 do 15 mm/h.
• Dorosłe kobiety: zazwyczaj od 1 do 10 mm/h.
• Osoby powyżej 65. roku życia: dla obu płci wartości mogą być nieco wyższe, typowo poniżej 20 mm/h.
• Dzieci: wartości referencyjne mogą być niższe niż u dorosłych.

Należy pamiętać, że podane normy są orientacyjne, a niewielkie odchylenia od nich nie zawsze świadczą o chorobie.

Odczyn Biernackiego (OB) – możliwe przyczyny odchyleń od normy

Wysokie lub niskie wartości OB są sygnałem, że w organizmie dzieje się coś nietypowego i zawsze wymagają dalszej diagnostyki.

Podwyższony Odczyn Biernackiego (wysokie OB)

Wysokie OB może wskazywać na obecność stanu zapalnego w organizmie oraz jego intensywność. Przyspieszona szybkość opadania krwinek czerwonych może być związana z:

• Zakażeniami: bakteryjnymi, wirusowymi lub grzybiczymi (np. kiła, infekcje układu oddechowego, infekcje gardła).
• Układowymi chorobami tkanki łącznej: np. reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), toczeń rumieniowaty układowy.
• Nowotworami złośliwymi: w tym chłoniakiem czy szpiczakiem plazmocytowym.
• Niedokrwistością o różnym podłożu.
• Chorobami szpiku: takimi jak makroglobulinemia, hipergammaglobulinemia, krioglobulinemia.
• Świeżo przebytymi zabiegami operacyjnymi i urazami.
• Zawałem serca.
• Zaburzeniami czynności tarczycy: nadczynnością lub niedoczynnością.
• Zespołem nerczycowym.
• Zatruciem metalami ciężkimi: np. ołowiem.

Wartości OB przekraczające 100 mm/h (tzw. "trójcyfrowe" wyniki) zawsze powinny budzić dodatkowe wątpliwości i wymagają natychmiastowej, dalszej diagnostyki, ponieważ mogą wskazywać na ciężkie stany zapalne (np. sepsa) lub zaawansowane procesy nowotworowe. Należy pamiętać, że każde zwiększenie wartości OB (z wykluczeniem okresu ciąży, połogu, miesiączki oraz wieku do 6. miesiąca życia) może wskazywać na obecność choroby. Jednocześnie prawidłowe wartości OB nie wykluczają możliwości występowania schorzenia.

Obniżony Odczyn Biernackiego (niskie OB)

Niski poziom OB obserwuje się u osób, u których występuje:

• Nadkrwistość.
• Choroby alergiczne.
• Niedobór fibrynogenu.
• Niektóre zaburzenia krzepliwości.

Odczyn Biernackiego (OB) – przygotowanie do badania

Zgodnie z dostarczonymi informacjami, w materiałach źródłowych nie podano szczegółowych wytycznych dotyczących specjalnego przygotowania do badania Odczynu Biernackiego. Zazwyczaj nie wymaga ono szczególnych przygotowań, takich jak bycie na czczo.

Odczyn Biernackiego (OB) – co może wpłynąć na wynik

Na wynik badania Odczynu Biernackiego mogą wpływać różne czynniki, zarówno fizjologiczne, jak i związane z ogólnym stanem zdrowia pacjenta:

• Płeć i wiek: Wartości referencyjne różnią się dla kobiet i mężczyzn, a także zmieniają się wraz z wiekiem.
• Ciąża, połóg i menstruacja: U kobiet w ciąży, w okresie połogu oraz podczas miesiączki OB fizjologicznie wzrasta.
• Antykoncepcja hormonalna: Stosowanie antykoncepcji hormonalnej może prowadzić do podwyższenia wartości OB.
• Silny stres: Może wpływać na podwyższone wyniki Odczynu Biernackiego.
• Niedawne urazy czy zabiegi operacyjne: Mogą tymczasowo podnieść OB.

Zawsze należy zgłosić lekarzowi wszystkie zażywane leki oraz obecne dolegliwości, aby umożliwić prawidłową interpretację wyniku.