Żelazo

Oznaczenie poziomu żelaza w surowicy wykonuje się w celu diagnostyki jego niedoborów lub nadmiaru. Niedobór żelaza jest jednym z najczęstszych niedoborów pokarmowych.

Oczekiwanie na wynik

1 dzień roboczy

Materiał

Krew

Przygotowanie

  • przed pobraniem postaraj się odpocząć przez ok. 15 minut
  • bądź na czczo, czyli minimum 8-12 godzin po ostatnim posiłku
  • udaj się na pobranie w godzinach porannych
  • na około 30 min. przed pobraniem wypij szklankę wody (250ml)
  • po całonocnym wypoczynku
Dowiedz się więcej

Żelazo jest pierwiastkiem wchodzącym w skład wielu białek i enzymów w organizmie. 70% żelaza w organizmie znajduje się w hemoglobinie erytrocytów, pozostałe 30% jest żelazem zmagazynowanym w postaci ferrytyny i hemosyderyny, musi być dostarczane w diecie - człowiek nie jest w stanie wytworzyć go samodzielnie. Odgrywa istotną rolę w dostarczaniu tlenu do narządów oraz mięśni człowieka. Wspiera układ odpornościowy i nerwowy. Bierze także udział w detoksykacji związków obcych w wątrobie, a dzięki właściwościom antyoksydacyjnym pomaga niwelować nadmiar wolnych rodników.

Zawartość żelaza w organizmie jest regulowana głównie przez jego wchłanianie w górnym odcinku jelita cienkiego, dystrybucję pomiędzy narządami oraz w mniejszym stopniu przez wydalanie. W warunkach fizjologicznych żelazo wydalane jest wraz ze złuszczającymi się nabłonkami przewodu pokarmowego i naskórka, u kobiet również z krwawieniami miesięcznymi.

W warunkach patologicznych do utraty żelaza dochodzi najczęściej z powodu przewlekłej utraty krwi. Przewlekłe stany zapalne, poważne infekcje, choroby nowotworowe mogą również prowadzić do niedoborów tego pierwiastka. Przyczyną zubożenia tego składnika w organizmie są też diety ubogie w dobrze przyswajalne żelazo hemowe, przyjmowanie leków upośledzające wchłanianie żelaza (np. inhibitory pompy protonowej), fityniany zawarte np. herbacie lub procesy zapalne dystalnej części żołądka, dwunastnicy i jelita cienkiego.

Osoby szczególnie narażone na niedobór żelaza w organizmie to:

  • kobiety (miesiączkujące, ciężarne, karmiące),
  • dzieci,
  • sportowcy,
  • osoby nie dietach niedoborowych,
  • osoby w podeszłym wieku,
  • wegetarianie (jeśli dieta jest źle zbilansowana),
  • chorzy z zaburzeniami wchłaniania (celiakia, NChZJ),
  • osoby otyłe.

Żelazo jest niezbędnym pierwiastkiem, który odgrywa znaczącą rolę w tworzeniu hemoglobiny. Większość żelaza w organizmie jest związana z hemoglobiną (70%), ferrytyną i hemosyderyną, które odpowiadają za magazynowanie żelaza w komórkach oraz transferynę (białko transportujące żelazo). Niedobór żelaza w organizmie przyczynia się do upośledzenia tworzenia hemoglobiny, co prowadzi do niedokrwistości z niedoboru żelaza. Ponadto obniżony poziom żelaza obserwuje się przy niedokrwistościach chorób przewlekłych, zakażeniach, nowotworach oraz stanach zapalnych. Niedobór żelaza wpływa także na obniżenie odporności organizmu.

Niedokrwistości z niedoboru żelaza często towarzyszą niespecyficzne objawy. Może być to uczucie braku sił, słabości, drażliwość, bóle i zawroty głowy, szumy uszne, problemy z koncentracją, a u pacjentów z zaawansowaną miażdżycą naczyń może dojść do powikłań naczyniowych mózgu.

Nadmierna podaż żelaza z dietą nie jest przyczyną zaburzeń, natomiast występują one u osób z hemochromatozą, również po częstych przetoczeniach krwi i nadmiernej suplementacji preparatów zawierających żelazo.

Nadmierna podaż żelaza powoduje zaburzenia pracy: układu pokarmowego (biegunki, nudności, wymioty), sercowo-naczyniowego, ośrodkowego układu nerwowego, wątroby nerek trzustki, nasila produkcję wolnych rodników, może powodować zmniejszone wchłanianie innych pierwiastków (miedzi i cynku).

Żelazo w surowicy - kto i kiedy powinien wykonać badanie poziomu żelaza?

Badanie żelaza we krwi jest wykonywane w celu wykrycia nieprawidłowości związanych z poziomem tego pierwiastka występującym m.in. w niedokrwistości z niedoboru żelaza i hemochromatozie. Zalecane m.in. u pacjentów po obfitych krwawieniach oraz z problemami jelitowymi.

Badanie poziomu żelaza powinno być również wykonywane przez miesiączkujące kobiety - szacuje się, iż niedobór żelaza występuje o ok. 10% kobiet.

Dodatkowe przygotowanie

Na kilka dni przed badaniem należy nie przyjmować preparatów żelaza

Zadbaj z nami o zdrowie - zapisz się na newsletter!

Otrzymuj praktyczne informacje na temat profilaktyki i badań laboratoryjnych, dzięki którym poszerzysz swoją wiedzę na temat świadomej troski o zdrowie. Zapisz się na newsletter i odbierz -20% zniżki na kolejny zakup w e-sklepie.