W ciąży dbałość o zdrowie nabiera jeszcze większego znaczenia. Przyszła mama musi troszczyć się nie tylko o siebie, ale również o swoje dziecko. Jednym z najważniejszych elementów profilaktyki zdrowotnej są szczepienia ochronne, które mogą znacząco zmniejszyć ryzyko poważnych powikłań infekcyjnych u ciężarnej i rozwijającego się płodu. Poznaj zalecane szczepienia w ciąży i przed ciążą.
Spis treści:
- Szczepienia w ciąży: czy są bezpieczne dla matki i płodu?
- Jakie szczepienia przed ciążą wykonać?
- Lista szczepień w ciąży do wykonania przez ciężarne
- Czy szczepienie na tężec w ciąży jest konieczne?
- Szczepienia w ciąży – często zadawane pytania
- Jakie szczepienia w ciąży: podsumowanie informacji
Szczepienia w ciąży: czy są bezpieczne dla matki i płodu?
Bezpieczeństwo szczepień w ciąży jest przedmiotem licznych badań klinicznych. Rekomendowane szczepionki zawierają inaktywowane (zabite) patogeny lub ich fragmenty. Tym samym nie stanowią zagrożenia dla płodu, a nawet przeciwnie – immunizacja ciężarnej pozwala na przekazanie przeciwciał dziecku, zapewniając mu ochronę w pierwszych miesiącach życia. Szczepienia w ciąży chronią przed infekcjami, które zwiększają ryzyko powikłań okołoporodowych i wad wrodzonych.
Należy pamiętać, że nie wszystkie szczepienia mogą być wykonane w ciąży. Przeciwwskazane są szczepionki żywe – m.in. przeciwko:
- różyczce,
- odrze,
- śwince,
- ospie wietrznej,
- gruźlicy,
- grypie donosowo,
- durowi brzusznemu (żywa szczepionka),
- HPV.
Powyższe szczepienia powinny być wykonane przed ciążą, z zachowaniem odpowiedniej przerwy między podaniem preparatu a zapłodnieniem.
Pamiętaj: Podawanie szczepionek żywych członkom rodziny ciężarnej jest bezpieczne, ponieważ nie ma ryzyka przeniesienia patogenu. |
Jakie szczepienia przed ciążą wykonać?
Przed ciążą zalecane jest wykonanie szczepień ochronnych w zależności od historii chorobowej, historii szczepień oraz indywidualnego ryzyka. Szczegółowy plan należy omówić z lekarzem prowadzącym.
Szczepienia zalecane przed ciążą to przede wszystkim preparaty przeciw:
- wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (WZW B),
- ospie wietrznej (kobiety nieszczepione lub te, które nie chorowały),
- odrze, śwince, różyczce (kobiety nieszczepione lub te, które nie chorowały),
- grypie.
Należy pamiętać, że po przyjęciu szczepionek żywych należy odczekać z zajściem w ciążę minimum 4 tygodnie.

Lista szczepień w ciąży do wykonania przez ciężarne
Bezpieczne i rekomendowane szczepienia w ciąży to:
- szczepionka przeciwko krztuścowi,
- szczepionka przeciwko RSV,
- szczepionka przeciwko grypie,
- szczepionka przeciwko COVID.
Oprócz tego w uzasadnionych przypadkach (np. sytuacja epidemiologiczna w danym regionie, przynależność do grupy ryzyka, podróż zagraniczna) ciężarnej można podać szczepionkę przeciwko WZW B, WZW A, pneumokokom, meningokokom, tężcowi i błonicy, wściekliźnie, japońskiemu zapaleniu mózgu, polio, żółtej gorączce oraz cholerze i durowi brzusznemu (wyłącznie szczepionki nieżywe).
Szczepienie na krztusiec w ciąży
Szczepienie przeciwko krztuścowi powinno zostać podane każdej ciężarnej między 27. a 36. tygodniem ciąży. Nawet jeżeli kobieta była wcześniej szczepiona, wskazane jest podanie dawki przypominającej w każdej kolejnej ciąży. Szczepionka jest całkowicie bezpieczna dla płodu.
>> Więcej o szczepieniach przeciwko krztuścowi w ciąży i jego korzyściach przeczytasz w artykule: Krztusiec w ciąży
Szczepienie RSV w ciąży
Wirus RSV (syncytialny wirus oddechowy) jest jedną z głównych przyczyn zakażeń dolnych dróg oddechowych u niemowląt i noworodków. Wprowadzenie szczepionki przeciwko RSV w ciąży jest elementem profilaktyki chorób układu oddechowego w pierwszych 6 miesiącach życia dziecka.
Szczepienie na RSV w ciąży jest podawane między 24. a 36. tygodniem. Ciężarna otrzymuje 1 dawkę preparatu.
Szczepienie na grypę w ciąży
Grypa sezonowa u ciężarnych może mieć ciężki przebieg oraz stwarza ryzyko powikłań – szczególnie w III trymestrze. Skutkiem infekcji może być m.in. ciężkie zapalenie płuc, ostra niewydolność oddechowa, a nawet zgon (również płodu).
Szczepienie na grypę w ciąży może być podane w dowolnym momencie. Ciężarne otrzymują 1 dawkę szczepionki z inaktywowanym wirusem.
>> Zobacz także: Najczęstsze powikłania po grypie – jak im zapobiegać?
Szczepienie COVID w ciąży
Infekcja COVID-19 u ciężarnych zwiększa ryzyko powikłań – w tym przedwczesnego porodu. Dlatego w celu ochrony kobiety, jak i dziecka, zalecane jest szczepienie ochronne. Szczepionka na COVID w ciąży może być podana w dowolnym momencie.
>> Przeczytaj: COVID-19 a ciąża
Szczepienie HPV w ciąży
Szczepionka przeciwko HPV (wirusowi brodawczaka ludzkiego) nie powinna być podawana w czasie ciąży. Brakuje wystarczających danych dotyczących bezpieczeństwa jej stosowania u ciężarnych. Rekomendowane jest natomiast zaszczepienie się wcześniej, ponieważ jest to element profilaktyki raka szyjki macicy i innych nowotworów wywołanych przez wirusa HPV.
Czy szczepienie na tężec w ciąży jest konieczne?
Szczepienie przeciw tężcowi w ciąży jest zalecane, jeżeli kobieta nie była wcześniej szczepiona lub nie pamięta daty ostatniego szczepienia. Najczęściej między 27. a 36. tygodniem ciąży stosuje się szczepionkę dTap, która łączy ochronę przed tężcem, błonicą i krztuścem. Preparat zawiera obniżoną zawartość antygenów.
Warto wiedzieć: Możliwe jest również podanie ciężarnej preparatu złożonego przeciw krztuścowi, błonicy, tężcowi i polio. |

Szczepienia w ciąży – często zadawane pytania
Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące szczepień ochronnych dla kobiet w ciąży.
W ciąży zalecane są szczepienia preparatami inaktywowanymi przeciwko krztuścowi, grypie, COVID-19 oraz RSV.
Najczęściej występujące objawy to ból, zaczerwienienie i obrzęk w miejscu podania, a także niewielka gorączka, uczucie zmęczenia i ból głowy.
Kobietom w ciąży zalecane są szczepienia przeciwko krztuścowi, grypie, COVID oraz RSV. Jeżeli istnieją wskazania, można podać inne szczepionki inaktywowane (np. przeciw tężcowi, WZW B, WZW A).
Kobieta planująca ciążę powinna upewnić się, że posiada odporność przeciwko różyczce (poszczepienną lub w wyniku przechorowania). W przypadku braku przeciwciał należy wykonać szczepienie najpóźniej na miesiąc przed planowanym zapłodnieniem.
W Polsce szczepienia zalecane ciężarnym są darmowe. Kobiety planujące ciążę mogą skorzystać z bezpłatnego szczepienia przeciwko WZW B (jeżeli nie były wcześniej szczepione).
Jakie szczepienia w ciąży: podsumowanie informacji
- Szczepienia w ciąży przeciwko krztuścowi, RSV, COVID i grypie są bezpieczne i zalecane.
- W ciąży przeciwwskazane są szczepionki żywe. Dlatego szczepienie przeciwko odrze, śwince i różyczce oraz ospie wietrznej należy wykonać na minimum 4 tygodnie przed zajściem w ciążę.
- Zalecane szczepienia dla ciężarnych można wykonać bezpłatnie.
Opieka merytoryczna: lek. Sara Aszkiełowicz
Bibliografia
- A. Seremak-Mrozikiewicz i in., Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników, Polskiego Towarzystwa Wakcynologii oraz Polskiego Towarzystwa Medycyny Rodzinnej dotyczące szczepień kobiet planujących ciążę, ciężarnych oraz karmiących, Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2023, t. 8, nr 2, s. 89–103
- https://szczepienia.pzh.gov.pl/wszystko-o-szczepieniach/jakie-szczepeinia-zaleca-sie-kobietom-w-ciazy/ (dostęp 10.06.2025)
- https://www.mp.pl/szczepienia/ekspert/wzw_typu_b_ekspert/wzwb-wskazania/199567,jakie-szczepienia-sprawdzic-i-wykonac-przed-planowana-ciaza-a-ktore-w-trakcie-ciazy (dostęp 10.06.2025)
- https://szczepienia.pzh.gov.pl/kalendarz-szczepien-w-okresie-ciazy/ (dostęp 10.06.2025)
- https://www.mp.pl/szczepienia/artykuly/przegladowe/353407,szczepienie-kobiet-w-ciazy-cz-i (dostęp 10.06.2025)
- https://www.mp.pl/szczepienia/przeglad/hpv/167036,szczepienie-hpv-4-a-ryzyko-powiklan-ciazy (dostęp 10.06.2025)