Chrapanie jest na tyle powszechne, że często uznaje się je po prostu za indywidualną cechę. Tymczasem często to coś więcej niż tylko dźwięk przeszkadzający osobie śpiącej i jej partnerowi. Poznaj możliwe przyczyny chrapania i sprawdź, jakie metody leczenia są obecnie dostępne.
| Z tego artykułu dowiesz się: >> czym jest chrapanie i w jaki sposób powstaje, >> jakie są najczęstsze przyczyny chrapania – zarówno u dorosłych, jak i u dzieci, >> na czym polega leczenie chrapania – od metod zachowawczych po zabiegi chirurgiczne, >> które domowe sposoby mogą przynieść poprawę, >> jakie skutki może mieć nieleczone chrapanie i kiedy warto szukać pomocy specjalisty. |
Spis treści:
- Czym jest chrapanie?
- Chrapanie: przyczyny dolegliwości
- Czy chrapanie oznacza chorobę?
- Leczenie chrapania
- Domowe sposoby na chrapanie – co może pomóc?
- Nieleczone chrapanie: skutki
Czym jest chrapanie?
Chrapanie to dźwiękowe zjawisko powstające podczas snu w wyniku drgań tkanek miękkich gardła. W prawidłowych warunkach tkanki te nie podlegają wibracjom. Choć sporadyczne chrapanie nie musi oznaczać choroby, często sygnalizuje, że drogi oddechowe nie są w pełni drożne.
Chrapanie: przyczyny dolegliwości
Podstawową przyczyną chrapania jest zwężenie dróg oddechowych, wiotkość i przerost tkanek w obrębie gardła, zwłaszcza podniebienia miękkiego i języczka. W trakcie snu dochodzi do ich zwiotczenia, co powoduje wibracje przy oddychaniu. Inne nieprawidłowości anatomiczne, takie jak skrzywiona przegroda nosowa i przerost migdałków, również wpływają na przepływ powietrza i nasilić objawy.
Jeśli chodzi o pośrednie czynniki wpływające na chrapanie, przyczyny mogą leżeć również w stylu życia i przejściowych dolegliwościach. Do najczęstszych należą:
- infekcje górnych dróg oddechowych,
- nadwaga i otyłość – zwiększenie masy ciała nasila ucisk na drogi oddechowe,
- spożywanie alkoholu przed snem,
- stosowanie leków nasennych i uspokajających,
- spanie na plecach.
Chrapanie nasila się z wiekiem – najczęściej występuje u mężczyzn po 40. roku życia, ale również u kobiet w okresie menopauzy.
Chrapanie u dzieci – o czym może świadczyć?
W pierwszych miesiącach życia dźwięki przypominające chrapanie u niemowlaka zwykle mają związek z anatomią – noworodki oddychają głównie przez nos, który ma bardzo wąskie światło. Nawet niewielka ilość wydzieliny, np. podczas infekcji lub po intensywnym płaczu, może utrudniać przepływ powietrza. Częstą przyczyną chrapania jest też skrzywienie przegrody nosowej, występujące u około 20% noworodków.
Chrapanie u dziecka kilkuletniego częściej ma inne przyczyny. Jedną z nich jest przerost migdałków podniebiennych, który może znacznie ograniczać drożność dróg oddechowych w czasie snu. Wśród pozostałych czynników wymienia się przewlekłe alergie, nadwagę oraz wady anatomiczne nosogardzieli.
Chrapanie w ciąży – czy to sygnał alarmowy?
Chrapanie w ciąży najczęściej pojawia się w drugim lub trzecim trymestrze i ma związek ze zmianami hormonalnymi oraz fizycznymi. Wysoki poziom estrogenu i progesteronu powoduje obrzęk błon śluzowych nosa i gardła, który utrudnia swobodne oddychanie podczas snu. Na chrapanie u kobiet w ciąży wpływ ma również rosnąca masa ciała i zwiększenie nacisku na górne drogi oddechowe.
Czy chrapanie oznacza chorobę?
Chrapanie samo w sobie nie jest oddzielną jednostką chorobową i nie zawsze musi oznaczać poważne zaburzenia. W części przypadków stanowi jednak objaw towarzyszący innym problemom zdrowotnym. Zdarza się, że chrapanie wiąże się ze nieprawidłowościami anatomicznymi, takimi jak przerost migdałków podniebiennych lub jest jednym z pierwszych sygnałów obturacyjnego bezdechu sennego (OBS).
Leczenie chrapania
W większości przypadków chrapania leczenie można rozpocząć od metod zachowawczych. Utrzymanie odpowiedniej masy ciała ma duże znaczenie – nadmiar tkanki tłuszczowej w obrębie szyi może zwężać drogi oddechowe i nasilać objawy. W czasie infekcji skutecznym sposobem na chrapanie bywa krótkotrwałe stosowanie aerozoli obkurczających błonę śluzową nosa oraz irygacja solą fizjologiczną.
W przypadku nasilonych objawów, związanych najczęściej z wiotkością tkanek lub nieprawidłowościami anatomicznymi, rozważa się zabiegi laryngologiczne. Do najczęściej stosowanych metod należą:
- koblacja – wykorzystuje zimną plazmę do precyzyjnego usztywnienia podniebienia miękkiego.
- radiochirurgia (Celon, RFA) – fale radiowe prowadzą do kontrolowanego obkurczenia tkanek.
- laserowa plastyka podniebienia (LAUP) lub klasyczna uwulopalatoplastyka (UPPP) – polegają na usunięciu nadmiaru tkanki (np. z języczka, podniebienia), która zapada się i powoduje chrapanie.
W zależności występujących nieprawidłowości anatomicznych możliwe jest też wykonanie innych procedur, takich jak korekcja przegrody nosowej, zmniejszenie przerośniętych małżowin nosowych czy usunięcie migdałków (podniebiennych lub gardłowego).
Domowe sposoby na chrapanie – co może pomóc?
Poza leczeniem specjalistycznym istnieją domowe sposoby na chrapanie, które mogą poprawić jakość snu i złagodzić objawy. Najczęściej zaleca się unikanie alkoholu i leków nasennych przed snem, które wpływają na wiotkość tkanek gardła. Poprawę przynosi również spanie na boku zamiast na plecach. Pomagają w tym specjalne poduszki ortopedyczne, które pomagają utrzymać stabilną pozycję głowy i szyi przez całą noc. Warto też rozważyć całkowite zaprzestanie palenia, ponieważ dym tytoniowy podrażnia błony śluzowe gardła i może nasilać chrapanie.
Nieleczone chrapanie: skutki
Nieleczone chrapanie, może z czasem prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych – zwłaszcza jeśli towarzyszą mu epizody bezdechu sennego. Zaburzenia oddychania podczas snu obciążają układ sercowo-naczyniowy i zwiększają ryzyko nadciśnienia, arytmii oraz innych chorób serca. Przewlekłe niedotlenienie wpływa też negatywnie na funkcje poznawcze – może powodować problemy z koncentracją, pamięcią i obniżenie sprawności umysłowej. U części osób pojawiają się również zaburzenia nastroju i spadek libido, wynikające z niewystarczającej regeneracji nocnej.
Jeśli chrapanie jest przewlekłe, głośne lub towarzyszą mu przerwy w oddychaniu, warto zgłosić się do lekarza i rozważyć leczenie.
Opieka merytoryczna: lek. Kacper Staniszewski
Bibliografia
- Dominguez J.E., Street L., Louis J. Management of Obstructive Sleep Apnea in Pregnancy. Obstetrics and Gynecology Clinics of North America. 2018 Jun; 45(2):233–247.
- Harugop A.S., Mudhol R.S., Hajare P.S., Nargund A.I., Metgudmath V.V., Chakrabarti S. Prevalence of Nasal Septal Deviation in New-borns and Its Precipitating Factors: A Cross-Sectional Study. Indian Journal of Otolaryngology and Head & Neck Surgery. 2012; 64:248–251.
- Liukkonen K., Virkkula P., Aronen E.T., Kirjavainen T., Pitkäranta A. All snoring is not adenoids in young children. International Journal of Pediatric Otorhinolaryngology. 2008 Jun; 72(6):879–884.
- Michalik M., Podbielska-Kubera A., Dmowska-Koroblewska A. Leczenie chrapania metodą korekcji podniebienia miękkiego z wykorzystaniem lasera diodowego w technice palisadowej. New Medicine. 2018; 2:46–64.
- mp.pl. Rośnie świadomość, że chrapanie i bezdechy są groźne dla zdrowia [dostęp: 27.10.2025]. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/aktualnosci/186966
- mp.pl. Chrapanie to problem społeczny [dostęp: 27.10.2025]. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/aktualnosci/183000
