Świszczący oddech to objaw, którego trudno nie zauważyć. Powstaje, gdy zwężone drogi oddechowe utrudniają swobodny przepływ powietrza. Sprawdź, czy świszczący oddech jest niebezpieczny i co oznacza u dzieci i dorosłych.
| Z tego artykułu dowiesz się: >> czym dokładnie jest świszczący oddech i jak powstaje ten charakterystyczny dźwięk, >> jakie są różnice między świszczeniem przy wdechu a przy wydechu, >> o czym może świadczyć świszczący oddech u dorosłych i dzieci – zarówno w kontekście infekcji, jak i poważniejszych schorzeń, >> jakie badania warto wykonać, aby ustalić przyczynę świstów, >> oraz jakie są domowe sposoby łagodzenia objawów – kiedy można leczyć się samodzielnie, a kiedy potrzebna jest specjalistyczna pomoc. |
Spis treści:
- Czym jest świszczący oddech?
- Świszczący oddech: jak powstaje?
- Przyczyny świszczącego oddechu
- Kaszel i świszczący oddech u dzieci: co może go powodować?
- Jakie badania zrobić przy świszczącym oddechu?
- Co na świszczący oddech: w pozycji leżącej i nie tylko?
Czym jest świszczący oddech?
Świszczący oddech to wysoki i gwiżdżący lub charczący dźwięk, który pojawia się, gdy powietrze przepływa przez zwężone lub częściowo zablokowane drogi oddechowe. W prawidłowych warunkach przepływ powietrza odbywa się niemal bezgłośnie. Pojawienie się charakterystycznego świstu świadczy utrudnionym przepływie powietrza. Niektóre z nich słychać tylko za pomocą stetoskopu, jednak zazwyczaj mają charakter ciągły podczas całego wdechu lub wydechu.
>> Zobacz: Depresja oddechowa – czym jest i jak się objawia? Przyczyny i postępowanie
Świszczący oddech: jak powstaje?
Każdy stan prowadzący do zapalenia lub podrażnienia dróg oddechowych może skutkować pojawieniem się nieprawidłowych dźwięków. Świszczący oddech przy wydechu najczęściej pojawia się przy turbulentnym przepływie powietrza przez zwężone światło w drogach oddechowych (oskrzelach, oskrzelikach). Z kolei świszczący oddech przy wdechu związany jest zazwyczaj z infekcjami w obrębie gardła, krtani lub tchawicy. Bywa następstwem miejscowego obrzęku i stanu zapalnego, które mogą prowadzić m.in. do dysfunkcji fałdów głosowych.
Przyczyny świszczącego oddechu
Świszczący oddech może być objawem przejściowym lub sygnałem poważniejszych zaburzeń. To dźwięk, który nigdy nie powinien być ignorowany – zwłaszcza gdy się powtarza. O czym świadczy świszczący oddech? Przede wszystkim o tym, że przepływ powietrza przez drogi oddechowe jest utrudniony.
Najczęściej diagnozowane przyczyny świszczącego oddechu to:
- infekcje wirusowe – zwłaszcza zapalenie krtani, oskrzeli i oskrzelików.
- astma.
- POChP – przewlekły kaszel i świszczący oddech u dorosłego (często następstwo długotrwałego palenia lub ekspozycji zawodowej na czynniki drażniące).
- alergie i czynniki drażniące.
- aspiracja ciała obcego – może powodować nagły, jednostronny świst.
- refluks żołądkowo-przełykowy (GERD).
- wady wrodzone lub rozwojowe – np. wiotkość krtani, rozszczep podniebienia, deformacje tchawicy.
- zmiany rozrostowe (guzy) – łagodne lub złośliwe zmiany.
- mukowiscydoza – choroba, w której gęsta wydzielina blokuje drogi oddechowe.
>> Przeczytaj: Zapalenie płuc: objawy, przyczyny, leczenie
Świszczący oddech przy wdechu
Świszczący oddech przy wdechu (ICD-10: R06.1, świst krtaniowy), świadczy o zwężeniu w obrębie górnych dróg oddechowych. Jego źródło najczęściej zlokalizowane jest w gardle, krtani lub tchawicy. Do najczęstszych przyczyn świszczącego oddechu przy wdechu należą: ostry obrzęk krtani w przebiegu infekcji, urazy po zabiegach (w tym intubacja), a także zmiany łagodne lub nowotworowe w świetle dróg oddechowych.
Świszczący oddech przy wydechu
Świszczący oddech przy wydechu (ICD-10:R06.2, świst wydechowy)często towarzyszy infekcjom dolnych dróg oddechowych, zwłaszcza wirusowym zapaleniu oskrzeli i oskrzelików. U dzieci najczęściej wywołuje go RSV, natomiast u dorosłych – grypa, paragrypa lub rinowirusy. Objaw ten pojawia się zwykle w ostrej fazie infekcji i ustępuje wraz z poprawą drożności dróg oddechowych.
Kaszel i świszczący oddech u dzieci: co może go powodować?
Jedną z najczęstszych przyczyn świszczącego oddechu u małych dzieci jest podgłośniowe zapalenie krtani (krup). Obrzęk tkanek prowadzi do zwężenia dróg oddechowych i nagłych objawów – pojawia się świszczący oddech w nocy, chrapliwy głos i charakterystyczny, szczekający kaszel.
U niemowląt świsty mogą wynikać ze wrodzonej, ale przemijającej wiotkości krtani (laryngomalacji), gdy delikatna chrząstka zapada się przy wdechu. Jeśli kaszel i świszczący oddech u dziecka pojawiają się już w pierwszych tygodniach życia, warto wykluczyć też mukowiscydozę – przewlekłą chorobę genetyczną związaną z zalegającym śluzem i częstymi infekcjami.
Jakie badania zrobić przy świszczącym oddechu?
Ustalenie, czy świszczący oddech jest niebezpieczny, wymaga dokładnej oceny stanu zdrowia. Podstawą jest szczegółowy wywiad medyczny i badanie fizykalne, w tym osłuchiwanie klatki piersiowej i badanie laryngologiczne.
W zależności od objawów lekarz może wykonać następujące badania:
- pulsoksymetria – mierzy poziom nasycenia krwi tlenem; przydatna w ocenie zaburzeń wentylacji.
- spirometria – pozwala ocenić pojemność płuc i przepływ powietrza; pomocna zwłaszcza w diagnostyce astmy i POChP.
- badania obrazowe (RTG, tomografia) – stosowane przy podejrzeniu wad w budowie dróg oddechowych, obecności guzów lub ciał obcych.
W razie potrzeby wykonuje się również testy alergiczne, endoskopię dróg oddechowych, a w przypadku podejrzenia infekcji – badania laboratoryjne, takie jak morfologia, CRP, diagnostyka RSV.
Co na świszczący oddech: w pozycji leżącej i nie tylko?
Świszczący oddech w pozycji leżącej często staje się bardziej wyraźny — jest to związane z grawitacyjnym zapadaniem się tkanek gardła i zwiększonym naciskiem na drogi oddechowe. Pomocne bywa podniesienie głowy łóżka oraz spanie na boku zamiast na plecach. Te proste sposoby mogą znacząco zmniejszyć objawy i poprawić komfort wypoczynku.
>> To może Cię zainteresować: Zapalenie tchawicy: objawy, przyczyny, badania i leczenie
Świszczący oddech: domowe sposoby
W przebiegu zdiagnozowanej łagodnej infekcji wirusowej, bez duszności ani innych alarmujących objawów, świszczący oddech możesz łagodzić w warunkach domowych. Pomieszczenie powinno być wietrzone, a powietrze w nim chłodne i odpowiednio nawilżone — suche powietrze dodatkowo podrażnia śluzówki i utrudnia swobodny oddech. Pomocne będzie również unikanie czynników drażniących — dymu tytoniowego, intensywnych zapachów, aerozoli i alergenów domowych.
Opieka merytoryczna: lek. Katarzyna Ciepłucha
Bibliografia
- Doss A.M.A., Stokes J.R. Viral infections and wheezing in preschool children. Immunology and Allergy Clinics of North America. 2022;42(4):727–741. PMID: 36265972. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36265972/
- Kliegman R.M., St. Geme J.W., Blum N.J. et al. Wheezing, bronchiolitis, and bronchitis. Textbook of Pediatrics. Wyd. 22. Philadelphia, PA: Elsevier; 2025: rozdz. 439.
- mp.pl. Świszczący oddech – objawy i możliwe przyczyny. Dostęp: 2025-11-13. https://www.mp.pl/pacjent/objawy/141603,swiszczacy-oddech
- Stridor and its treatment. Cambridge University Hospitals NHS Foundation Trust. Dostęp: 2025-11-13. https://www.cuh.nhs.uk/patient-information/stridor-and-its-treatment/
- Świńcow G., Czerwionka-Szaflarska M. Świszczący oddech u małego dziecka – czy to już astma? Pediatria Polska. 2008;83(6):723–729.
- alab.pl. Zapalenie tchawicy – objawy, przyczyny, badania i leczenie. Dostęp: 2025-11-13. https://www.alab.pl/centrum-wiedzy/zapalenie-tchawicy-objawy-przyczyny-badania-i-leczenie/
