Penicylina to jedno z najczęściej stosowanych antybiotyków na świecie. Choć skuteczna w walce z infekcjami bakteryjnymi, u niektórych pacjentów może wywoływać silne reakcje alergiczne. W tym artykule dowiesz się, jakie są objawy uczulenia na penicylinę, jak sprawdzić, czy jesteś uczulony, oraz co zrobić, gdy podejrzewasz alergię. Sprawdź, czy jesteś w grupie ryzyka i jak się zbadać, aby uniknąć niebezpiecznych powikłań.
Spis treści:
- Penicylina: co to jest?
- Uczulenie na penicyliny: objawy alergii
- Uczulenie na penicyliny: co robić, gdy się pojawi?
- Kto powinien wykonać test na uczulenie na penicylinę?
- Uczulenie na penicylinę – często zadawane pytania
- Alergia na penicyliny: podsumowanie
Penicylina: co to jest?
Penicylina to antybiotyk należący do grupy beta-laktamów. Działa bakteriobójczo, hamując syntezę ściany komórkowej bakterii. Odkryta przez Alexandra Fleminga w 1928 roku, zrewolucjonizowała leczenie infekcji bakteryjnych. Istnieje kilka rodzajów penicylin, m.in. penicylina G (benzylopenicylina) i penicylina V (fenoksymetylopenicylina).
Kiedy stosuje się penicylinę?
Penicylina stosowana jest w leczeniu różnego rodzaju infekcji bakteryjnych, takich jak zapalenie gardła, zapalenie ucha środkowego, angina paciorkowcowa, zapalenie płuc czy kiła. Ze względu na swoją skuteczność i stosunkowo niskie koszty leczenia, nadal jest często przepisywana przez lekarzy.
Uczulenie na penicyliny: objawy alergii
Uczulenie na penicylinę to reakcja układu odpornościowego na lek, który zostaje uznany za zagrożenie. Objawy uczulenia mogą być różne, od łagodnych po zagrażające życiu:
- wysypka skórna (plamisto-grudkowa lub pokrzywka),
- obrzęk warg, powiek lub języka,
- świąd skóry,
- gorączka,
- duszność, skurcz oskrzeli,
- wstrząs anafilaktyczny (nagła, ostra reakcja, wymagająca natychmiastowej pomocy medycznej).
Objawy uczulenia na penicylinę mogą wystąpić już po kilku minutach od podania leku, ale czasem pojawiają się po kilku godzinach, a nawet dniach.
>> Zobacz: Bądź gotowy na wstrząs!
Uczulenie na penicylinę: jak długo trwają objawy?
Czas trwania objawów zależy od indywidualnej reakcji organizmu oraz nasilenia alergii. Łagodne objawy skórne mogą utrzymywać się od kilku godzin do kilku dni. W przypadku cięższych reakcji, jak obrzęk naczynioruchowy czy wstrząs anafilaktyczny, objawy ustępują dopiero po zastosowaniu odpowiedniego leczenia, np. adrenaliny czy leków przeciwhistaminowych.
Uczulenie na penicyliny: co robić, gdy się pojawi?
W przypadku podejrzenia uczulenia na penicylinę należy:
- Natychmiast odstawić lek.
- Skonsultować się z lekarzem.
- W przypadku ciężkich objawów (np. duszności, spadku ciśnienia), wezwać pogotowie ratunkowe.
- W przyszłości unikać penicylin i poinformować o uczuleniu każdym razem, gdy otrzymujemy receptę na lek.
>> Przeczytaj: Alergia: objawy, przyczyny, rodzaje, rozpoznanie
Kto powinien wykonać test na uczulenie na penicylinę?
Wykonanie testów na uczulenie na penicyliny powinny rozważyć osoby, które:
- miały wcześniej niepokojące objawy po podaniu penicyliny lub innych antybiotyków z grupy β-laktamów,
- mają planowany zabieg lub leczenie antybiotykiem,
- mają w rodzinie przypadki alergii na antybiotyki z grupy β-laktamów.
W diagnostyce stosuje się testy skórne oraz oznaczanie swoistych przeciwciał IgE: Penicylina G C1 IgE swoiste, Penicylina V C2 IgE swoiste.
Uzupełniająco można przeprowadzić farmakogenetyczne badanie wariantów genetycznych metodą RT-PCR, które pozwala przewidzieć ryzyko nadwrażliwości na penicylinę i inne leki.
Uczulenie na penicylinę – często zadawane pytania
Alergia na penicylinę budzi wiele wątpliwości – zarówno u pacjentów, jak i u lekarzy. W tej części odpowiadamy na najczęstsze pytania związane z objawami, diagnostyką i dziedziczeniem uczulenia na penicyliny.
Jak sprawdzić uczulenie na penicylinę?
Najpewniejszą metodą diagnostyczną są testy alergiczne, m.in.:
- Testy skórne (punktowe, śródskórne).
- Oznaczanie poziomu swoistych przeciwciał IgE (np. penicylina G C1, penicylina V C2).
- Badania genetyczne (RT-PCR) pod kątem predyspozycji do nadwrażliwości.
Czy uczulenie na penicylinę mija?
U niektórych pacjentów reakcja alergiczna może z czasem osłabnąć lub ustąpić. Jednak nie można tego zakładać bez badań. Zawsze należy to potwierdzić testami diagnostycznymi i konsultacją z alergologiem.
Czy uczulenie na penicylinę jest dziedziczne?
Sama alergia na penicylinę nie jest dziedziczona w prosty sposób. Dziedziczna może być jednak skłonność do alergii ogólnie. Osoby z rodzinną historią alergii są bardziej narażone na wystąpienie reakcji nadwrażliwości, w tym również na leki.
Alergia na penicyliny: podsumowanie
- Uczulenie na penicylinę może być łagodne lub bardzo groźne.
- Objawy to m.in. wysypka, obrzęk, duszność, a nawet wstrząs anafilaktyczny.
- Reakcja może wystąpić natychmiast lub po kilku dniach.
- Testy IgE (Penicylina G C1, Penicylina V C2) i badania genetyczne (RT-PCR) pozwalają na wykrycie alergii.
- W razie uczulenia należy odstawić lek i skonsultować się z lekarzem.
- Alergia może ustąpić, ale nie wolno tego zakładać bez badań.
Bibliografia
- Shenoy ES et al. (2019) Evaluation and Management of Penicillin Allergy: A Review. JAMA.
- Aberer W et al. (2107) Moving Toward Optimizing Testing for Penicillin Allergy. J Allergy Clin Immunol Pract.
- Green EA et al. (2023) Penicillin Allergy: Mechanisms, Diagnosis, and Management. Prim Care.
