Alergia na zimno objawia się bąblami i zaczerwienieniem na skórze, które mijają zazwyczaj po kilku godzinach. U niektórych pacjentów objawy są jednak bardziej zróżnicowane i nasilone, co może utrudniać diagnostykę. Dowiedz się, na jakie objawy należy zwrócić uwagę i co je wywołuje.
| Z tego artykułu dowiesz się: >> Jak wygląda uczulenie na zimno? >> Jak należy diagnozować uczulenie na zimno? >> Czym charakteryzuje się pokrzywka z zimna na twarzy? >> Jak wygląda leczenie? Dzięki temu łatwiej będzie Ci rozpoznać niepokojące objawy i w przyszłości unikać czynników, które mogą je wyzwalać. |
Spis treści:
- Pokrzywka z zimna: czym jest uczulenie na zimno?
- Przyczyny uczulenia na zimno
- Uczulenie na zimno: objawy alergii
- Uczulenie na zimno: diagnostyka dolegliwości
- Uczulenie na zimno: jak leczyć?
- Domowe sposoby na alergię na zimno
- Alergia na zimno: podsumowanie informacji
Pokrzywka z zimna: czym jest uczulenie na zimno?
Pokrzywka z zimna (Cold urticaria) to jedna z odmian pokrzywki fizykalnej. Najczęściej występuje w miejscach o chłodniejszym klimacie lub w zimie. Uczulenie na zimno jest reakcją organizmu, w której znaczenie ma między innymi histamina. Pod wpływem niskiej temperatury jest ona uwalniana z komórek tucznych, dając konkretne objawy.
Etiopatogeneza pokrzywki z zimna jest złożona. Możliwe, że alergia na zimno jest zależna od reakcji organizmu na kontakt z antygenami zmienionymi pod wpływem niskiej temperatury.
>> Zobacz:
- Nietolerancja histaminy cz. 1 – czym jest histamina, jakie są jej źródła?
- Nietolerancja histaminy cz. 2 – diagnostyka i leczenie
Przyczyny uczulenia na zimno
W większości przypadków pokrzywka z zimna jest uznawana za schorzenie idiopatyczne, czyli takie, w których dokładna przyczyna nie jest znana. Pokrzywka z zimna może być uwarunkowana genetycznie, ale również istnieją przypadki związane z:
- uczuleniem na użądlenie owadów błonkoskrzydłych,
- niektórymi chorobami zakaźnymi i inwazyjnymi (np. AIDS, WZW, infekcje bakteryjne i pasożytnicze),
- schorzeniami autoimmunologicznymi.
Pokrzywka z zimna powstaje w wyniku ochłodzenia, dlatego najbardziej jest uciążliwa w zimie, podczas kontaktu z lodowatą wodą czy podczas gwałtownej zmiany temperatury. W takich sytuacjach organizm reaguje nadmiernym uwalnianiem histaminy i pojawieniem się charakterystycznych objawów.
Uczulenie na zimno: objawy alergii
Rozpoznanie uczulenia na zimno nie jest łatwe i często stanowi wyzwanie diagnostyczne. Trudność polega na tym, że jego przebieg może u każdego wyglądać inaczej i być wywołany innym czynnikiem, np. zanurzeniem stóp w zimnej wodzie czy dopiero całkowitym zanurzeniem.
W prawidłowej diagnostyce znaczenie ma również odmiana pokrzywki, ponieważ każda z nich przebiega nieco inaczej. Wspólną cechą dla każdej jest pojawienie się bąbli na skórze, które przypominają oparzenie pokrzywą. Towarzyszy im świąd, który może utrzymywać się przez kilka godzin, a następnie zniknąć bez pozostawienia śladów. Skóra jest dodatkowo zaczerwieniona.
Pokrzywka jest dzielona na 3 podtypy, które różnią się między sobą nasileniem dolegliwości i pojawieniem się dodatkowych objawów.
| Tabela. Podział pokrzywki z zimna ze względu na objawy | |
| Typ 1 | Miejscowa pokrzywka bez objawów systemowych. |
| Typ 2 | Uogólniona pokrzywka lub obrzęk naczynioruchowy bez objawów systemowych. |
| Typ 3 | Uogólniona pokrzywka z objawami systemowymi obejmującymi przynajmniej jeden z układów: >> Układ oddechowy: chrypka, świsty oddechowe, duszność. >> Układ pokarmowy: nudności, wymioty, bóle brzucha. >> Układ krążeniowy: tachykardia, hipotonia (spadek ciśnienia tętniczego krwi). >> Układ nerwowy: bóle głowy, utrata przytomności. |
Uczulenie na zimno na twarzy
Twarz to jedna z tych części ciała, która bardzo często jest narażona na kontakt z różnego typu czynnikami drażniącymi. Uczulenie na zimno na twarzy wygląda podobnie, jak na innych partiach ciała. Pojawiają się bąble, zaczerwienienie i świąd. Zmiany mogą dodatkowo obejmować powieki i usta. Występuje wtedy dodatkowo obrzęk.
Alergia na zimno na dłoniach
Dłonie, podobnie jak twarz bardzo często mają kontakt z różnymi czynnikami. W zimie są odkryte, przez co są narażone na działanie mrozu, wiatru czy zimnego powietrza. Alergia na zimno na dłoniach może się pojawić również w wyniku kontaktu z zimną wodą, np. podczas mycia dłoni czy wyjmując przedmioty z lodówki lub zamrażarki. Na dłoniach pojawiają się swędzące bąble, którym może dodatkowo towarzyszyć uczucie pieczenia.
>> Zobacz: Pokrzywka alergiczna: objawy, przyczyny, leczenie
Uczulenie na zimno: diagnostyka dolegliwości
W diagnostyce kluczowe jest nie tylko, jak wygląda uczulenie na zimno, ale również, co je wywołuje, dlatego kluczowy jest wywiad lekarski. Pokrzywka z zimna swoim wyglądem może niekiedy przypominać inne choroby skóry (np. rumień wielopostaciowy, alergiczny wyprysk kontaktowy, atopowe zapalenie skóry), co utrudnia postawienie ostatecznej diagnozy i włączenie leczenia. Diagnostyka różnicowa zazwyczaj obejmuje również takie choroby, jak alergia pokarmowa, alergia na leki czy też jad owadów.
>> Przeczytaj: Uczulenie na jad pszczoły i osy – bolesna przyczyna ciężkich reakcji alergicznych
Popularnym postępowaniem w uczuleniu na zimno jest wykonanie testu prowokacyjnego. Polega on na 15-minutowym kontakcie z zimnem (np. trzymając kostki lodu), a następnie obserwowanie reakcji. U niektórych osób objawy mogą występować z opóźnieniem, dlatego taki test można wydłużyć lub wykorzystać większą powierzchnię ciała. Wyniki tego badania pozwalają wykluczyć lub potwierdzić uczulenie na zimno.
Uczulenie na zimno: jak leczyć?
Leczenie alergii na zimno opiera się głównie na unikaniu czynników, które je wyzwalają. W przewlekłej postaci stosowane są leki przeciwhistaminowe w dawkach nawet czterokrotnie wyższych niż w przypadku standardowej alergii. U pacjentów, którzy nie odpowiadają na leczenie lekami przeciwhistaminowymi stosowane są leki antyleukotrienowe, glikokortykosteroidy systemowe, przeciwciała monoklonalne anty-IgE (omalizumab) lub cyklosporyna.
Domowe sposoby na alergię na zimno
Jak leczyć pokrzywkę z zimna domowymi sposobami? Należy przede wszystkim unikać kontaktu z zimną wodą czy powietrzem. W zimie bardzo ważny jest ciepły ubiór ze szczególnym uwzględnieniem rękawiczek i czapki. Należy również unikać spożywania zimnych napojów i pokarmów. Pacjenci powinni znać również czynniki, które mogą prowadzić do odczuwania zimna. Są to m.in. nadmierny wysiłek fizyczny, alkohol czy stres.
Alergia na zimno: podsumowanie informacji
- Nie zostały do końca poznane przyczyny uczulenia na zimno.
- Leczenie alergii na zimno najczęściej polega na unikaniu czynnika wyzwalającego i stosowaniu leków przeciwhistaminowych.
- Pokrzywka z zimna może przypominać inne choroby, dlatego diagnostyka różnicowa jest bardzo ważna.
- Jednym ze sposobów diagnostyki jest test prowokacji zimnem.
Opieka merytoryczna: lek. Katarzyna Banaszczyk
Bibliografia
- R. J. Nowicki i inni „Pokrzywka. Interdyscyplinarne rekomendacje diagnostyczno-terapeutyczne Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego i Polskiego Towarzystwa Alergologicznego”, Przegląd Dermatologiczny, 2020, 107, 1-14.
- C. Pałczyński, Pokrzywka z zimna „Alergia”, 2020, 4; 41-42.
- A. Sybilski, Pokrzywka „Medycyna po dyplomie”, luty 2018; 48-55.
