Pakiet wątrobowy rozszerzony

Symbol: PKWATN

Pakiet wątrobowy rozszerzony - więcej informacji

Wątroba, zlokalizowana pod prawym łukiem żebrowym w jamie brzusznej, jest największym gruczołem w ludzkim ciele. Odpowiada za detoksykację, czyli oczyszczanie krwi i neutralizowanie toksyn (np. alkohol, leki), metabolizm wchłanianych substancji, produkcję białek, udział w produkcji tłuszczów, magazynowanie glikogenu oraz produkcję żółci, niezbędnej do trawienia tłuszczów. Wątroba bierze także udział w regulacji krzepnięcia krwi, wspiera układ odpornościowy i stanowi magazyn dla witamin (A, D, K, B12) oraz soli mineralnych.

Ponieważ miąższ wątroby jest pozbawiony unerwienia czuciowego, zaburzenia jej pracy mogą długo pozostawać niezauważone. Dolegliwości bólowe, takie jak ból w prawym podżebrzu, pojawiają się zazwyczaj dopiero, gdy powiększona wątroba zaczyna podrażniać unerwioną błonę włóknistą ją otaczającą. Z tego powodu regularne monitorowanie funkcji wątroby za pomocą badań laboratoryjnych, znanych jako próby wątrobowe, jest kluczowe dla wczesnego wykrycia ewentualnych chorób i wdrożenia odpowiedniego leczenia.

Pakiet wątrobowy rozszerzony - jakie badania zawiera pakiet?

Pakiet wątrobowy rozszerzony obejmuje zestaw badań, które pozwalają na ocenę zarówno uszkodzenia komórek wątrobowych (hepatocytów), jak i funkcji metabolicznych oraz wydzielniczych wątroby, a także diagnostykę w kierunku wirusowych zapaleń wątroby:

• Albumina - Główne białko osocza, produkowane wyłącznie przez wątrobę. Wspomaga jej funkcje poprzez wiązanie jonów metali (kobalt, miedź, cynk, żelazo) oraz transportując różnorodne substancje we krwi (leki, hormony, makro- i mikroelementy). Odpowiada także za utrzymanie prawidłowego ciśnienia onkotycznego krwi, zapobiegając obrzękom. Obniżony poziom może świadczyć o zaburzeniach funkcji syntetycznej wątroby.
• ALT (Aminotransferaza alaninowa) - Enzym występujący głównie w komórkach wątrobowych. Podwyższone stężenie ALT we krwi jest czułym wskaźnikiem uszkodzenia hepatocytów i zaburzeń funkcji wątroby. Link do ALT
• AST (Aminotransferaza asparaginianowa) - Enzym obecny w komórkach wątrobowych, a także mięśniu sercowym, mięśniach szkieletowych i nerkach. Wzrost jego stężenia we krwi, zwłaszcza w połączeniu z podwyższonym ALT, świadczy o uszkodzeniu komórek wątrobowych. Link do AST
• ALP (Fosfataza alkaliczna) - Enzym związany z nabłonkiem dróg żółciowych oraz kośćmi. Wzrost jego stężenia we krwi może świadczyć o zaburzeniach w drogach żółciowych (np. cholestazie) lub chorobach kości. Link do ALP
• GGTP (Gamma-glutamylotranspeptydaza) - Enzym występujący głównie w komórkach dróg żółciowych, ale także w nerkach i trzustce. Podwyższony poziom GGTP jest wskaźnikiem zaburzeń w pęcherzyku żółciowym i drogach żółciowych, często używany w diagnostyce cholestazy i jako marker uszkodzenia wątroby, w tym związanego z alkoholem. Link do GGTP
• HCV - p/c przeciw HCV (WZW typu C) - Badanie przesiewowe na obecność przeciwciał przeciwko wirusowi zapalenia wątroby typu C. Ich obecność wskazuje na kontakt z wirusem. Link do HCV
• HBsAg - antygen HBs (WZW typu B) - Badanie na obecność antygenu powierzchniowego wirusa zapalenia wątroby typu B. Wynik dodatni świadczy o obecności zakażenia wirusem WZW typu B (ostrego lub przewlekłego). Link do HBsAg

Pakiet wątrobowy rozszerzony - kto i kiedy powinien wykonać pakiet badań?

Pakiet wątrobowy rozszerzony jest zalecany dla osób, które zgłaszają objawy ze strony przewodu pokarmowego, mogące wskazywać na problemy z wątrobą lub drogami żółciowymi. Do takich objawów należą:

• Wzdęcia
• Luźne stolce
• Nudności
• Ból lub dyskomfort w prawym podżebrzu
• Zmęczenie i osłabienie
• Utrata apetytu lub spadek masy ciała
• Świąd skóry
• Zażółcenie skóry i białek oczu

Badania wątrobowe są również istotnym elementem profilaktycznych badań okresowych. Włączenie do pakietu badań na wirusowe zapalenie wątroby typu B (HBsAg) i C (HCV) czyni go szczególnie cennym dla osób, które mogły mieć kontakt z wirusami (np. poprzez zabiegi medyczne, kontakt z krwią, używanie wspólnych igieł) lub w ramach ogólnego screeningu chorób zakaźnych.

Pakiet wątrobowy rozszerzony - możliwe przyczyny odchyleń od normy

Odchylenia od normy w wynikach badań składających się na Pakiet wątrobowy rozszerzony mogą wskazywać na różnorodne schorzenia wątroby i dróg żółciowych. Najczęstsze przyczyny to:

• Wirusowe zapalenie wątroby (typu A, B, C, D, E) – zarówno ostre, jak i przewlekłe. Wzrost ALT i AST jest charakterystyczny dla uszkodzenia hepatocytów, natomiast obecność HBsAg lub przeciwciał HCV potwierdza zakażenie.
• Marskość wątroby – zaawansowane stadium choroby wątroby, prowadzące do zastąpienia prawidłowego miąższu tkanką łączną, co upośledza jej funkcje.
• Stłuszczenie wątroby (niealkoholowe lub alkoholowe) – nagromadzenie tłuszczu w komórkach wątroby, które może prowadzić do stanu zapalnego i uszkodzenia.
• Cholestaza – zastój żółci w drogach żółciowych, powodujący wzrost ALP i GGTP. Może być spowodowana kamicą żółciową, guzem lub innymi schorzeniami dróg żółciowych.
• Autoimmunologiczne zapalenie wątroby – choroba, w której układ odpornościowy atakuje własne komórki wątroby.
• Uszkodzenie wątroby wywołane lekami lub toksynami (np. nadużywanie alkoholu, niektóre leki, substancje chemiczne).
• Guzy wątroby – zarówno łagodne, jak i złośliwe.
• Ostra niewydolność wątroby.

Wysokie wartości ALT i AST świadczą o uszkodzeniu komórek wątrobowych, natomiast podwyższone ALP i GGTP wskazują na problemy z przepływem żółci. Niskie stężenie albuminy może sugerować zaburzenie funkcji syntetycznej wątroby.

Pakiet wątrobowy rozszerzony - przygotowanie do badania

Badanie wymaga standardowego przygotowania. Zazwyczaj zaleca się, aby pacjent był na czczo (minimum 8-12 godzin przed pobraniem krwi), co oznacza unikanie spożywania pokarmów stałych oraz słodkich napojów. Dopuszcza się picie niewielkich ilości wody. W dniu poprzedzającym badanie należy unikać spożywania alkoholu oraz intensywnego wysiłku fizycznego. Warto poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach, suplementach i ziołach, ponieważ mogą one wpływać na wyniki.

Pakiet wątrobowy rozszerzony - co może wpłynąć na wynik

Na wyniki badań wchodzących w skład Pakietu wątrobowego rozszerzonego wpływają przede wszystkim schorzenia i stany patologiczne wątroby oraz dróg żółciowych, takie jak wirusowe zapalenia wątroby (typu B, C), stłuszczenie wątroby (alkoholowe i niealkoholowe), marskość, autoimmunologiczne zapalenia, a także uszkodzenia polekowe lub toksyczne. Wszelkie odchylenia od normy powinny być interpretowane przez lekarza w kontekście stanu klinicznego pacjenta, historii medycznej i innych wyników badań, ponieważ podwyższone wartości niektórych wskaźników mogą również wynikać z przyczyn poza wątrobowych (np. uszkodzenie mięśni dla AST, choroby kości dla ALP).