Magnez w surowicy (M87)

Magnez jest kationem wewnątrzkomórkowym, prawie cały magnez w organizmie (99%) znajduje się w komórkach, tylko 1% magnezu występuje w płynie pozakomórkowym, w tym we krwi. Większość magnezu połączona jest z ATP (fosforylacja ATP) - głównego źródła energii dla organizmu. Elektrolit ten ma kluczowe znaczenie dla prawie wszystkich procesów metabolicznych. Stężenie tego pierwiastka oznaczane jest w celu wykrycia zaburzeń niedoboru lub nadmiaru magnezu we krwi

Magnez jest bardzo ważny dla organizmu, ponieważ od jego odpowiedniej ilości i stężenia zależy właściwe funkcjonowanie wielu enzymów, regulacja licznych funkcji wszystkich komórek organizmu oraz prawidłowe działanie układu nerwowego, mięśni i serca. Poza tym wpływa na regulację ciśnienia tętniczego, metabolizm węglowodanów i lipidów, uczestniczy w procesach termoregulacji, a także w procesach syntezy i rozkładu związków bogatoenergetycznych.

Kationy (elementy) wewnątrzkomórkowe: potas magnez i wapń są ściśle ze sobą powiązane w utrzymaniu naturalnego, wewnątrzkomórkowego ładu elektrycznego. Dlatego trudno jest zachować prawidłowe stężenie potasu u pacjenta z niskim stężeniem magnezu we krwi.

Niedobór magnezu ma udział w powstawaniu nadciśnienia tętniczego, skurczu tętnic wieńcowych, rozwoju miażdżycy, nowotworów i kamicy nerkowej, może też sprzyjać rozwojowi cukrzycy typu 2. Niskie stężenie magnezu może pogłębić zaburzenia rytmu serca. Może być również przyczyną zaburzeń neurologicznych i psychicznych (apatia, depresja, majaczenie, oczopląs), nerwowo- mięśniowych (drżenie kończyn, języka, osłabienie siły mięśni oddechowych), a upośledzając syntezę i wydzielanie PTH, prowadzi do niedoboru witaminy 1,25(OH)2D3 i hipokalcemii.

Przyczyny niedoboru magnezu (hipomagnezemii):

• niedostateczna podaż w diecie,
• długotrwałe żywienie pozajelitowe preparatami o niedostatecznej zawartości magnezu,
• przewlekłe zaburzenia trawienia lub wchłaniania (zwłaszcza w jelicie cienkim),
• przewlekłe stosowanie inhibitorów pompy protonowej (leków zmniejszających wydzielanie kwasu solnego w żołądku),
• hiperaldosteronizm pierwotny,
• przewlekły alkoholizm,
• hiperkalcemia (zwiększenie stężenia wapnia w surowicy),
• hipokaliemia (zmniejszenie stężenia potasu w surowicy),
• leki (diuretyki, aminoglikozydy, cisplatyna, amfoterycyna B, cyklosporyna, takrolimus),
• faza wielomoczu po ostrej martwicy cewek nerkowych lub usunięciu przeszkody w odpływie moczu,
• choroby nerek, takie jak tubulopatie wrodzone, izolowana hipomagnezemia z hipokalciurią lub z prawidłową kalciurią, hipomagnezemia rodzinna z hiperkalciurią i/lub nefrokalcynozą
• wymioty, biegunka,
• przetoki w przewodzie pokarmowym,
• intensywne leczenie cukrzycowej kwasicy ketonowej,
• tzw. zespół ponownego odżywienia występujący głównie u osób starszych,
• pobudzenie układu współczulnego (stres),
• ostre zapalenie trzustki.

Hipermagnezemia jest rzadkim zaburzeniem. W większości przypadków występuje u osób z niewydolnością nerek nadużywających preparatów magnezu.

Najczęstsze przyczyny hipermagnezemii to:

• ciężka przewlekła niewydolność nerek lub ostra niewydolność nerek,
• nadużywanie preparatów magnezu w celu suplementacji (uzupełniania magnezu w organizmie) lub jako środków przeczyszczających,
• leczenie solami litu,
• niedoczynność tarczycy, niedoczynność nadnerczy,
• choroby zapalne żołądka i jelit,
• u pacjentów z chorobą nowotworową zespół rozpadu nowotworu.

Najczęstsze objawy hipermagnezemii to: mrowienie i zaczerwienienie twarzy, osłabienie mięśni, nudności, wymioty, zaparcie, zatrzymanie moczu.

Badanie magnezu – kto i kiedy powinien wykonać?

Wskazaniami do badania poziomu magnezu w surowicy krwi są: objawy (osłabienie, drażliwość, zaburzenia rytmu serca, nudności i/lub biegunka), które mogą być związane ze zbyt wysokim lub zbyt niskim poziomem magnezu, nieprawidłowe stężenie wapnia lub potasu.

Badanie magnezu powinno być również wykonywane jako kontrola terapii lekami moczopędnymi (diuretykami) oraz przed planowaną suplementacją.