Bóle głowy stanowią od wielu lat duży problem diagnostyczny i terapeutyczny w medycynie. Niemal każda kobieta chociaż raz w życiu doświadczyła nieprzyjemnych dolegliwości związanych z bólem, a spora część z nich wie, jakie samopoczucie wiąże się z napadem migreny. Czy napięciowe bóle głowy i migreny pojawiają się równie często u ciężarnych?
Spis treści:
- Ból głowy a migrena w ciąży: różnice
- Migrena i ból głowy w ciąży: przyczyny dolegliwości
- Jakie objawy mogą towarzyszyć migrenie lub bólowi głowy w ciąży?
- Silny ból głowy w ciąży. Kiedy go nie lekceważyć?
- Jakie badania mogą pomóc w wykryciu źródła migren i bólów głowy w ciąży?
- Sposoby na bolącą głowę i migrenę w ciąży
- Czy można zapobiec bólom głowy w ciąży?
- Migrena i bóle głowy w ciąży: najczęstsze pytania (FAQ)
- Ból głowy i migrena w ciąży: podsumowanie informacji
Ból głowy a migrena w ciąży: różnice
Bóle głowy w ciąży stanowią istotne wyzwanie dla każdego lekarza opiekującego się przyszłą mamą i jej nienarodzonym dzieckiem. Są one częstym i istotnym problemem neurologicznym. Ciąża jest niezależnym czynnikiem ryzyka rozwoju bólu głowy z uwagi na hormonalne zmiany, które toczą się w organizmie kobiety przez kolejnych 9 miesięcy.
Migrena w zależności od typu choroby, może występować zarówno w postaci z aurą, jak i bez niej. Często w trakcie ciąży obserwuje się zmniejszenie nasilenia migren bez aury, z kolei druga postać choroby potrafi występować u ciężarnych częściej niż przed tym stanem.
Ból migrenowy jest:
- jednostronny, pulsujący, z możliwością przemieszczania;
- główna lokalizacja to czołowa, okolica oczodołów lub skroniowa;
- trwa średnio 4-72 godziny;
- nasila się po wysiłku fizycznym.
Napięciowy ból głowy jest zwykle :
- obustronny, rozlany, bez konkretnej lokalizacji;
- charakter: tępy, opasujący, uciskający;
- może trwać od kilku godzin do kilku dni.
>> Zobacz: Ból z tyłu głowy – dlaczego się pojawia i co może oznaczać?
Migrena i ból głowy w ciąży: przyczyny dolegliwości
Niemal 90 % przyczyn bólu głowy w ciąży to migrena i napięciowe bóle głowy. Najwięcej dolegliwości neurologicznych u ciężarnych obserwuje się w pierwszym trymestrze ciąży. Jest to podyktowane zarówno dużymi wahaniami gospodarki hormonalnej, jak też nudnościami i wymiotami towarzyszącymi pierwszym tygodniom ciąży. Mogą one prowadzić do istotnej utraty wody i elektolitów oraz indukować napady bólowe.
Jakie objawy mogą towarzyszyć migrenie lub bólowi głowy w ciąży?
Migrenę charakteryzuje silny ból głowy wraz nudnościami i wymiotami, nadwrażliwością na światło, złą tolerancją zapachów i bodźców dźwiękowych.
W przypadku napięciowych dolegliwości bólowych dyskomfort w obrębie głowy jest zwykle mniej nasilony, rzadko towarzyszą mu nieprawidłowe reakcje na światło, dźwięk i zapachy. W trakcie bólu może pojawić się osłabienie apetytu. Napięciowe bóle głowy zwykle dobrze reagują na podanie leków przeciwbólowych.
>> Sprawdź: Brak apetytu, brak łaknienia – czym jest, polecane żywienie
Silny ból głowy w ciąży. Kiedy go nie lekceważyć?
Bóle głowy o typie napięciowym, które pojawiają się sporadycznie w trakcie ciąży i nie powodują upośledzonego funkcjonowania kobiety, często wymagają jedynie konsultacji na poziomie podstawowej opieki zdrowotnej i lekarza rodzinnego.
W sytuacjach, w których podejrzewamy wtórne do samej ciąży bóle głowy, zawsze należy wykluczyć m.in. idiopatyczny wzrost ciśnienia śródczaszkowego. Bóle głowy związane z tym stanem często są bardzo podobne do migrenopodobnych dolegliwości.
Do niepokojących stanów, które wymagają diagnostyki i powodują bóle głowy także u ciężarnych zaliczamy:
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych;
- nadciśnienie tętnicze;
- stan przedrzucawkowy i rzucawkę;
- napad padaczkowy;
- udar przysadki mózgowej;
- krwawienie śródczaszkowe;
- zakrzep zatoki jamistej;
- tętniak naczyń mózgowych;
- obrzęk tarczy nerwu wzrokowego.
>> Przeczytaj: Udar mózgu – objawy, przyczyny, pierwsza pomoc i profilaktyka
Jakie badania mogą pomóc w wykryciu źródła migren i bólów głowy w ciąży?
W przypadku dolegliwości bólowych głowy, które pojawiają się nagle w czasie ciąży, wskazane jest udzielenie ciężarnej konsultacji i badania neurologicznego, pomiaru ciśnienia tętniczego i konsultacji okulistycznej wraz z badaniem oftalmoskopowym. W badaniach laboratoryjnych na uwagę zwraca m.in. :
- morfologia krwi obwodowej z rozmazem;
- białko CRP, OB;
- przeciwciała w kierunku boreliozy (IgM, IgG);
- stężenie glukozy na czczo i diagnostyka zaburzeń węglowodanowych;
- badanie ogólne moczu wraz z oceną ewentualnego białkomoczu lub mikroalbuminurii.
W związku z wyjątkowością ciąży nie każde badanie z zakresu diagnostyki obrazowej ma uzasadnienie do wykonywania w tym czasie. Decyzję o pogłębieniu diagnostyki u pacjentki ciężarnej zawsze podejmuje opiekujący się nią specjalista.
>> To może Cię zainteresować: Badania laboratoryjne dla kobiet w ciąży – okiem ginekologa
Sposoby na bolącą głowę i migrenę w ciąży
W celu złagodzenia bólu głowy u kobiety w ciąży, przede wszystkim należy zadbać o ciszę, spokój, możliwość odpoczynku z dala od bodźców zewnętrznych.
Niezwykle ważne jest odpowiednie nawodnienie i wyeliminowanie czynników nasilających bóle (o ile jesteśmy w stanie je zidentyfikować).
Jak leczyć migrenę i ból głowy w ciąży?
Do metod farmakologicznych zaliczamy przed wszystkim paracetamol. Jest to lek o dużym profilu bezpieczeństwa, ale powinien być stosowany doraźnie i krótkotrwale. Zbyt częste i zbyt długie stosowanie leków przeciwbólowych może wywołać polekowe bóle głowy.
W niektórych przypadkach bólu głowy pomocne są metody niefarmakologiczne obejmujące:
- akupunkturę;
- elementy jogi;
- aromaterapię;
- techniki relaksacyjne;
- biofeedback;
- terapię behawioralno-poznawczą.
>> Sprawdź: Medytacja – jak działa na stres? Czym jest medytacja, jak zacząć medytować?
Czy można zapobiec bólom głowy w ciąży?
Podstawowe zasady, których należy przestrzegać, by zapobiec ewentualnym dolegliwościom bólowym głowy w ciąży to:
- regularna aktywność fizyczna dostosowana do możliwości ciężarnej;
- odpowiednie odżywienie i nawodnienie;
- odpowiednia ilość snu;
- ograniczenie bodźców zewnętrznych pod postacią wykorzystywanych urządzeń multimedialnych;
- regularne kontrole stomatologiczne;
- okresowe kontrole okulistyczne m.in. w związku z obecną przed ciążą wadą wzroku;
- regularne pomiary ciśnienia tętniczego i tętna.
>> Zobacz: Bezsenność: objawy, leczenie, skutki. Niedobór jakiej witaminy powoduje bezsenność?
Migrena i bóle głowy w ciąży: najczęstsze pytania (FAQ)
Ciąża jako stan zwiększonej troski o przyszłą mamę i jej nienarodzone jeszcze dziecko jest to wyjątkowy okres wzmożonej uwagi, zmian, jakie zachodzą w organizmie kobiety.
Zazwyczaj migrenowe bóle głowy, które towarzyszą ciąży, nie stanowią powodu do niepokoju. Nieleczona lub nawrotowa migrena może przynieść konsekwencje zdrowotne pod postacią pogorszenia samopoczucia psychicznego ciężarnej. W niektórych sytuacjach może przyczyniać się m.in. do rozwoju udaru niedokrwiennego.
Migreny w pierwszym trymetrze ciąży nie są niczym rzadkim. Ich powstawaniu sprzyja m.in. wcześniejszy wywiad migren przed okresem ciąży. Duże wahania hormonów (w tym głównie estrogenów), nudności i wymioty prowadzą do odwodnienia i zaburzeń gospodarki elektrolitowej. Wszystkie te dolegliwości mogą nasilać wystąpienie objawów bólowych.
Każdy ból głowy pojawiający się przez cały okres ciąży, wymaga konsultacji lekarskiej i wdrożenia odpowiedniego postępowania. O ile pierwszy trymestr ciąży z uwagi na duże wahania hormonalne, może wywołać bardzo często obecność dolegliwości, o tyle ostatni trymestr ciąży i towarzyszące mu bóle to powód to zwiększenia czujności diagnostycznej z uwagi na m.in. zwiększone ryzyko wystąpienia powikłań zakrzepowych w układzie krążenia czy też stanu przedrzucawkowego i rzucawki. Są to stany chorobowe wymagające pilnej hospitalizacji, gdyż zwiększają ryzyko porodu przedwczesnego.
Migrenowe bóle głowy w trakcie ciąży zwykle nie prowadzą do żadnych nieprawidłowości rozwoju płodu, choć uznaje się ich potencjalny wpływ na wystąpienie wcześniactwa i niskiej masy urodzeniowej noworodka.
Ból głowy i migrena w ciąży: podsumowanie informacji
Zarówno migrena jak i bóle głowy w trakcie ciąży stanowią istotne wyzwanie dla lekarzy prowadzących pacjentki aż do porodu.
- Spośród wszystkich rozpoznań neurologicznych, niemal w 90% bóle głowy u ciężarnych mają charakter napięciowy lub migrenowy.
- Największe natężenie dolegliwości obserwuje się w ciągu pierwszego trymestru ciąży.
- Bóle głowy nasilają: stres, zmęczenie, odwodnienie, wahania gospodarki hormonalnej.
- Niektóre typy bólu głowy w ciąży wymagają pogłębienia diagnostyki specjalistycznej.
- Poza ograniczoną listą preparatów zmniejszających ból i objawy towarzyszące, w leczeniu bólu głowy u ciężarnych wykorzystuje się m.in.: techniki niefarmakologiczne jak: joga, akupunktura czy biofeedback.
Bibliografia
- dostęp online 20.09.2025 https://www.nhs.uk/pregnancy/related-conditions/common-symptoms/headaches/
- K. Phillips, J. Davison, B. Wakerley, „Headache in pregnancy- a brief practical guide”; British Journal of General Practice, December 2022
- P. Woźniak, P. Ziółkowski, A. Pręta- Dolińska, P. Oszukowski; „Akupunktura w leczeniu napadów migreny u kobiet ciężarnych”, GinPolMedProject 4 (14) 2009
