Chromanie przestankowe – co je powoduje? Objawy, przyczyny i leczenie

Chromanie przestankowe to jeden z pierwszych objawów przewlekłego niedokrwienia kończyn dolnych. W tym artykule poznasz przyczyny, objawy oraz metody diagnozowania i leczenia tej dolegliwości. Dowiedz się, jak rozpoznać pierwsze niepokojące objawy i co zrobić, aby nie dopuścić do groźnych powikłań.

Spis treści:

1. Co to jest chromanie przestankowe?
2. Chromanie przestankowe: przyczyny dolegliwości
3. Jakie objawy ma chromanie przestankowe?
4. Chromanie przestankowe: testy i diagnozowanie przypadłości
5. Leczenie chromania przestankowego: jak przebiega?
   • Chromanie przestankowe: zmiana stylu życia
   • Trening marszowy
   • Leczenie farmakologiczne
   • Leczenie inwazyjne
   • Chromanie przestankowe: leczenie naturalne
   • Jaka rehabilitacja na chromanie przestankowe?
6. Chromanie przestankowe – często zadawane pytania
   • Czy można żyć długo, mając chromanie przestankowe?
   • Do jakiego lekarza z chromaniem przestankowym?
   • Czego objawem jest chromanie przestankowe?
   • Czy masaż pomaga na chromanie przestankowe?
   • Czy chromanie przestankowe jest niepełnosprawnością?
   • Czy chromanie przestankowe dotyczy obu nóg?
   • Jaka rehabilitacja na chromanie przestankowe?
   • Czy spacery mogą wyleczyć chromanie przestankowe?
7. Podsumowanie

Co to jest chromanie przestankowe?

Chromanie przestankowe to charakterystyczny ból nogi pojawiający się podczas chodzenia i ustępujący po krótkim odpoczynku. Najczęściej dotyczy mięśni łydki, ale może także występować w udzie, pośladku lub stopie. Objaw ten wskazuje na przewlekłe niedokrwienie kończyn dolnych i w 95 % przypadków jest skutkiem miażdżycy tętnic.

Chromanie przestankowe: przyczyny dolegliwości

Główną przyczyną chromania przestankowego pozostaje miażdżyca tętnic kończyn dolnych. Zwężenie lub zamknięcie światła naczynia ogranicza dopływ krwi, dlatego przy wysiłku – gdy zapotrzebowanie mięśni na tlen gwałtownie rośnie – dochodzi do niedokrwiennego bólu.

Rzadsze przyczyny to m.in. choroba Buergera, zatory tętnicze, zapalenia naczyń oraz zespoły uciskowe (np. usidlenie tętnicy podkolanowej). U mężczyzn z niedrożnością aorty brzusznej i tętnic biodrowych może pojawić się tzw. zespół Leriche’a (ból pośladków, chromanie oraz zaburzenia erekcji).

Czynniki ryzyka:

• palenie papierosów,
• cukrzyca,
• nadciśnienie tętnicze,
• wysokie stężenie „złego” cholesterolu LDL,
• brak regularnej aktywności,
• wiek > 50 lat.

Jakie objawy ma chromanie przestankowe?

Najczęstsze objawy to:

• ból łydek lub ud po przejściu stałego dystansu,
• szybkie ustępowanie bólu w ciągu 1–3 minut odpoczynku,
• uczucie zimna, mrowienia lub parestezji stóp,
• zmiany troficzne skóry (bladość, utrata owłosienia, pogrubione paznokcie).

W miarę progresji choroby mogą wystąpić bóle spoczynkowe i trudno gojące się owrzodzenia lub martwica.

>> Przeczytaj również: Czym jest miażdżyca? Objawy i konsekwencje

Chromanie przestankowe: testy i diagnozowanie przypadłości

Podstawowym, prostym badaniem jest wskaźnik kostkowo‑ramienny (ABI). Wartość < 0,9 wskazuje na niedokrwienie, zaś < 0,5 często towarzyszy już krytycznemu niedokrwieniu kończyny.

Dodatkowe badania:

• test marszowy na bieżni (spadek ABI po wysiłku),
• badanie USG metodą Dopplera tętnic – metoda pierwszego wyboru w ocenie przepływów,
• angiografia tomografii komputerowej (angio‑TK) lub angiografia rezonansu magnetycznego (angio‑MR) przy kwalifikacji do zabiegu,
• arteriografia jako „złoty standard” przed operacją lub angioplastyką.

Leczenie chromania przestankowego: jak przebiega?

Leczenie dobiera się indywidualnie – od zmian stylu życia po zabiegi chirurgiczne. Niezależnie od etapu choroby kluczowa jest prewencja sercowo‑naczyniowa, gdyż pacjenci z chromaniem mają 3–6‑krotnie wyższe ryzyko zawału i udaru.

Chromanie przestankowe: zmiana stylu życia

• Niezwłoczne rzucenie palenia.
• Dieta śródziemnomorska lub DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension – dieta mająca na celu obniżenie ciśnienia tętniczego), redukcja masy ciała.
• Kontrola ciśnienia tętniczego oraz wyrównanie cukrzycy u osób chorujących na nią.

Zobacz również: Dieta DASH – co to jest i na czym polega? Przykładowe przepisy

Trening marszowy

Regularny, nadzorowany trening marszowy wydłuża możliwość poruszania się bez bólu nawet 2‑krotnie i pozostaje najskuteczniejszą metodą niefarmakologiczną. Program to 3 sesje tygodniowo po 30–50 min: marsz „aż do bólu”, przerwa i powrót do chodzenia.

Leczenie farmakologiczne

• Leki przeciwpłytkowe, takie jak kwas acetylosalicylowy (ASA) lub klopidogrel – stosowane w prewencji zdarzeń sercowo‑naczyniowych.
• Statyny – wpływają korzystnie na stabilizację blaszek miażdżycowych i poprawę tolerancji wysiłku.
• Cilostazol lub naftidrofuryl – jedyne preparaty o udowodnionej skuteczności w poprawie możliwości chodzenia bez bólu.
• U pacjentów wysokiego ryzyka można rozważyć leczenie przeciwzakrzepowe w skojarzeniu z ASA.

Leczenie inwazyjne

W bardziej zaawansowanej postaci choroby, gdy dystans bólowy jest bardzo krótki (< 100 m) lub występują bóle spoczynkowe, rozważa się:

• angioplastykę balonową/stentowanie,
• pomostowanie naczyniowe (bypass),
• endarterektomię lub hybrydowe zabiegi łączone.

Chromanie przestankowe: leczenie naturalne

Suplementy z miłorzębem czy kasztanowcem mogą łagodzić uczucie ciężkości nóg, lecz brak dowodów klinicznych, że wydłużają dystans chromania.

Jaka rehabilitacja na chromanie przestankowe?

Najlepszą formą rehabilitacji pozostają ćwiczenia marszowe pod nadzorem fizjoterapeuty, z przerwami na odpoczynek, gdy pojawi się umiarkowany ból. Efekt utrzymuje się tylko przy regularnych ćwiczeniach.

Chromanie przestankowe – często zadawane pytania

Czy można żyć długo, mając chromanie przestankowe?

Tak. Większość pacjentów zachowuje stabilny stan przez lata dzięki leczeniu i zaprzestaniu palenia.

Do jakiego lekarza z chromaniem przestankowym?

Najlepiej zgłosić się do angiologa lub chirurga naczyniowego.

Czego objawem jest chromanie przestankowe?

To objaw przewlekłego niedokrwienia kończyn dolnych, najczęściej o podłożu miażdżycowym.

Czy masaż pomaga na chromanie przestankowe?

Brak dowodów, że masaż wydłuża dystans marszu; może jedynie poprawić komfort.

Czy chromanie przestankowe jest niepełnosprawnością?

Może zostać uznane, jeśli ból uniemożliwia codzienne funkcjonowanie.

Czy chromanie przestankowe dotyczy obu nóg?

Tak, choć często zaczyna się jednostronnie.

Jaka rehabilitacja na chromanie przestankowe?

Ćwiczenia marszowe pod nadzorem fizjoterapeuty.

Czy spacery mogą wyleczyć chromanie przestankowe?

Choć spacery nie wyleczą choroby całkowicie, mogą istotnie złagodzić objawy i poprawić komfort życia.

Podsumowanie

• Chromanie przestankowe to objaw przewlekłego niedokrwienia kończyn dolnych, zwykle spowodowanego miażdżycą.
• Podstawowa diagnostyka obejmuje wskaźnik kostkowo‑ramienny, test marszowy i USG Doppler.
• Najważniejsze elementy terapii to zaprzestanie palenia, aktywność fizyczna (w tym trening marszowy), statyny i leki przeciwpłytkowe.
• W zaawansowanej chorobie stosuje się angioplastykę lub bypass; decyzję podejmuje się po dokładnej ocenie zmian w obrazowaniu.

Jeśli zauważasz u siebie podobne objawy, nie zwlekaj – zgłoś się do specjalisty i wykonaj podstawowe badania diagnostyczne.

Bibliografia

1. Bodzoń W., Frołow M., Leśniak W. Przewlekłe niedokrwienie kończyn dolnych. Interna – Mały Podręcznik. mp.pl.
2. TransAtlantic Inter‑Society Consensus II (TASC II). Management of Peripheral Arterial Disease – Section B: Intermittent Claudication. European Journal of Vascular and Endovascular Surgery. 2000; 19(Suppl S): S47–S66.
3. Ludwikowska K., Wiercińska M. Przewlekłe niedokrwienie kończyn dolnych: przyczyny, objawy i leczenie. mp.pl; aktualizacja 2024.