Zdarza się, że termin testów laboratoryjnych przypada na początek cyklu menstruacyjnego, czyli w trakcie krwawienia. Wiele kobiet zastanawia się, czy podczas miesiączki można robić badania krwi, a może lepiej jest poczekać kilka dni, aby uzyskać wiarygodniejsze wyniki. W artykule wyjaśniamy, czy menstruacja jest przeciwwskazaniem do diagnostyki laboratoryjnej.
Z tego artykułu dowiesz się:
- Miesiączka nie jest przeciwwskazaniem do badań krwi.
- Mogą pojawić się nieznaczne odchylenia od normy, które lekarz bierze pod uwagę podczas interpretowania wyników.
- Niektóre badania hormonalne można wykonać niezależnie od dnia cyklu, jednak część z nich powinna być przeprowadzona na jego początku, natomiast oznaczenie progesteronu zaleca się w drugiej fazie cyklu.
Spis treści:
- Czy podczas okresu można robić badania krwi?
- Morfologia a okres – czy miesiączka wpływa na wyniki?
- Badania krwi podczas okresu – które można wykonać bez obaw?
- Których badań krwi nie należy wykonywać podczas okresu?
- Badania hormonalne podczas okresu – kluczowe terminy
- Miesiączka a badania krwi – podsumowanie
Czy podczas okresu można robić badania krwi?
Miesiączka nie stanowi przeciwwskazania do badań krwi. Trzeba jednak pamiętać, że krwawienie i towarzyszące mu zmiany w organizmie mogą wpływać na niektóre parametry. Dlatego zawsze warto poinformować lekarza, w którym dniu cyklu wykonano badania – pozwoli to właściwie zinterpretować wyniki i uwzględnić ewentualne odchylenia od normy.
Niektóre badania hormonalne powinny być przeprowadzane właśnie w trakcie miesiączki. Należą do nich m.in. oznaczenia: estradiolu, hormonu luteinizującego (LH), hormonu folikulotropowego (FSH) oraz globulina wiążąca hormony płciowe (SHBG). Dokładny termin wykonania ma duże znaczenie, ponieważ stężenia tych hormonów zmieniają się w zależności od fazy cyklu.
| Zdarza się, że lekarz zaleca wykonanie badań hormonalnych w okresie okołoowulacyjnym lub w drugiej fazie cyklu. Zależy to od sytuacji klinicznej pacjentki – np. gdy konieczne jest monitorowanie owulacji. Najczęściej jednak, w celu ogólnej oceny poziomu hormonów, badania wykonuje się między 2. a 5. dniem cyklu menstruacyjnego. |
Morfologia a okres – czy miesiączka wpływa na wyniki?
Menstruacja może w niewielkim stopniu wpływać na wyniki morfologii krwi – szczególnie u kobiet z obfitymi krwawieniami. Mimo to badanie nadal ma wartość diagnostyczną.
U części kobiet obserwuje się obniżenie liczby erytrocytów, poziomu hemoglobiny i hematokrytu, co wynika z utraty krwi w czasie krwawienia miesięcznego. Natomiast parametry leukocytów wykazują jedynie niewielkie wahania.
Wynik morfologii krwi wykonanej w trakcie menstruacji może sugerować niedokrwistość. Dlatego lekarz może zlecić dodatkowo oznaczenie żelaza i ferrytyny lub – w razie wątpliwości – powtórzenie badania po zakończeniu krwawienia.
>> Zobacz także: Morfologia krwi – badanie, które może uratować życie!
Badania krwi podczas okresu – które można wykonać bez obaw?
Można wykonać niemal wszystkie badania krwi podczas miesiączki. Ten moment cyklu menstruacyjnego nie wpływa istotnie na ocenę większości podstawowych parametrów biochemicznych – m.in. glukozy, lipidogramu, mocznika, kreatyniny, enzymów wątrobowych, kwasu moczowego.
Podczas miesiączki można wykonywać również większość badań hormonalnych. Niezależnie od dnia cyklu oznacza się m.in. tyreotropinę (TSH), kortyzol, hormon anty-Müllerowski (AMH), prolaktynę. Na początku cyklu wskazane jest oznaczenie stężenia LH, FSH, SHBG, testosteronu, androstendionu, DHEA-S, estradiolu. Natomiast podczas okresu nie wykonuje się badania progesteronu.
Menstruacja nie wpływa również na oznaczenia markerów nowotworowych, jednak wyjątkiem jest CA-125, które może być przejściowo podwyższone podczas krwawienia, dlatego ocenę tego markera zaleca się planować poza miesiączką. Badania genetyczne, testy w kierunku alergii czy oznaczanie przeciwciał można wykonywać niezależnie od fazy cyklu.
>> Zobacz także: Jak przygotować się do badań laboratoryjnych?
Których badań krwi nie należy wykonywać podczas okresu?
Jak już wspomniano, badaniem krwi, którego nie wykonuje się podczas okresu jest oznaczenie stężenia progesteronu. Parametr ten najlepiej ocenić w drugiej fazie cyklu – między 21. a 23. dniem (w przypadku cyklu 28-dniowego), czyli około tygodnia przed spodziewaną miesiączką. Wynika to z faktu, że po owulacji stężenie progesteronu fizjologicznie wzrasta.
>> Zobacz także: Niedobór progesteronu – objawy, przyczyny, diagnostyka, leczenie
Menstruacja wpływa także na układ krzepnięcia. W tym czasie w organizmie zachodzą fizjologiczne zmiany w mechanizmach hemostazy, co może prowadzić do niewielkiego podwyższenia wskaźników takich jak APTT czy INR. Z tego powodu lekarz, analizując wynik, powinien wziąć pod uwagę fakt, że badanie zostało wykonane w trakcie okresu lub ewentualnie zlecić wykonanie badania w innym terminie.
| Warto pamiętać, że miesiączka utrudnia wiarygodną ocenę niektórych innych badań diagnostycznych. Dotyczy to przede wszystkim badania ogólnego moczu, w którym obecność krwi menstruacyjnej może zafałszować wynik. Jeśli badanie moczu jest pilne, zaleca się dokładną toaletę okolicy krocza, zastosowanie tamponu i pobranie środkowego strumienia. Podobnie jest w przypadku badania kału (zwłaszcza testów na krew utajoną) oraz cytologii – w obu sytuacjach krew utrudnia prawidłową ocenę materiału i może prowadzić do niejednoznacznych rezultatów. |
Badania hormonalne podczas okresu – kluczowe terminy
Czas wykonania badań hormonalnych ma bardzo duże znaczenie dla uzyskania wiarygodnych wyników. Dlatego należy ściśle stosować się do zaleceń lekarza, aby uniknąć konieczności powtarzania testów i opóźnień w uzyskaniu trafnej diagnozy.
Oznaczenie stężenia estradiolu, LH, FSH, SHBG, testosteronu, androstendionu czy DHEA-S zaleca się wykonywać między 2. a 5. dniem cyklu menstruacyjnego, czyli w trakcie krwawienia miesiączkowego. W tym okresie wyniki najlepiej odzwierciedlają rezerwę jajnikową oraz funkcjonowanie osi podwzgórze–przysadka–jajnik.
>> Zobacz także: Równowaga hormonalna u kobiet
Miesiączka a badania krwi – podsumowanie
- Podczas miesiączki możliwe jest wykonywanie badań krwi, ale należy pamiętać, że może ona wpłynąć na niektóre parametry. Dlatego konieczne jest poinformowanie lekarza o menstruacji.
- Morfologia wykonana podczas okresu może wykazać obniżenie hemoglobiny, liczby czerwonych krwinek i hematokrytu.
- Miesiączka nie ma wpływu na większość badań biochemicznych oraz testy alergiczne, genetyczne, markery nowotworowe (z wyjątkiem CA-125) czy oznaczenie poziomu przeciwciał.
- Badania hormonalne muszą być wykonywane w ściśle określonych dniach cyklu – np. FSH, LH i estradiol między 2. a 5. dniem.
Opieka merytoryczna: lek. Katarzyna Ciepłucha
Bibliografia
- https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/173855,hormon-luteinizujacy-lutropina (dostęp 02.10.2025)
- J.J. Tomaszewski, Diagnostyka laboratoryjna dla studentów medycyny, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2001
- https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/172383,hormon-folikulotropowy (dostęp 02.10.2025)
- Y.S. Usha Rani i in., Comparative Study of Hematological and Biochemical Parameters during Different Phases of Menstrual Cycle in Young Healthy Women Aged 18–22 Years, Journal of Dental and Medical Sciences 2014, vol. 13, 12
