Wirus brodawczaka ludzkiego (HPV) jest jednym z najczęstszych zakażeń przenoszonych drogą płciową. Szacuje się, że w ciągu życia nawet większość aktywnych seksualnie osób zetknie się z tym patogenem. U wielu kobiet zakażenie przebiega bezobjawowo i ustępuje samoistnie. Zdarza się jednak, że wirus prowadzi do zmian chorobowych, w tym stanów przedrakowych i raka szyjki macicy.
W artykule przedstawiamy, jakie są objawy HPV u kobiet, jak rozpoznać zakażenie, jakie badania należy wykonywać oraz na czym polega profilaktyka i leczenie.
Spis treści:
- HPV u kobiet: jak dochodzi do zakażenia?
- Zakażenie HPV: objawy u kobiet
- Wirus HPV: objawy. Jak rozpoznać, że doszło do zarażenia?
- Testy HPV dla kobiet: badania w kierunku wirusa brodawczaka ludzkiego
- Zarażenie HPV u kobiet. Kiedy wykonać badanie?
- HPV a rak szyjki macicy: dlaczego profilaktyka jest ważna?
- Zarażenie wirusem HPV u kobiet: często zadawane pytania (FAQ)
- Najważniejsze informacje o objawach HPV u kobiet: podsumowanie
HPV u kobiet: jak dochodzi do zakażenia?
Do zakażenia wirusem HPV dochodzi najczęściej podczas kontaktów seksualnych – zarówno waginalnych, jak i oralnych czy analnych. Wirus przenosi się poprzez kontakt błon śluzowych oraz mikrouszkodzenia skóry. Rzadziej możliwe jest przeniesienie drogą pośrednią, np. przez wspólne używanie bielizny czy ręczników, jednak nie jest to typowy sposób transmisji.
Czynniki zwiększające ryzyko zakażenia HPV to m.in.:
- wczesne rozpoczęcie życia seksualnego,
- częsta zmiana partnerów seksualnych,
- obniżona odporność organizmu,
- palenie papierosów.
>> O wirusie HPV przeczytasz więcej w naszym artykule: Wirus HPV (Human papillomavirus) – co trzeba wiedzieć?
Zakażenie HPV: objawy u kobiet
Zakażenie HPV może przebiegać bez żadnych objawów, co stanowi główną trudność w jego rozpoznaniu. W innych przypadkach pojawiają się zmiany skórne i śluzówkowe, takie jak brodawki narządów płciowych (kłykciny kończyste) czy zmiany przedrakowe szyjki macicy.
Do najczęstszych objawów HPV u kobiet należą:
- brodawkowate narośla w okolicach narządów płciowych,
- świąd, pieczenie lub dyskomfort w obrębie pochwy i sromu,
- niekiedy nieprawidłowe krwawienia z dróg rodnych,
- zmiany w cytologii, wykrywane podczas rutynowych badań.
>> Sprawdź: HPV u mężczyzny – objawy, diagnostyka, profilaktyka
Zakażenie HPV na wargach sromowych: objawy skórne
HPV może powodować pojawienie się zmian w postaci brodawek na wargach sromowych. Mogą one przyjmować formę pojedynczych guzków lub licznych, skupionych narośli. Zdarza się, że przypominają kalafiorowate twory. Zmiany te zwykle nie powodują bólu, ale bywają źródłem wstydu i dyskomfortu.
Zarażenie HPV: objawy na pochwie
Wirus HPV może prowadzić do powstawania zmian także wewnątrz pochwy. W takiej lokalizacji są one trudniejsze do zauważenia przez pacjentkę. Objawy mogą obejmować:
- krwawienia kontaktowe (np. po stosunku),
- uczucie pieczenia,
- upławy o nietypowym charakterze.
W wielu przypadkach zmiany wykrywane są dopiero podczas badania ginekologicznego.
Wirus HPV: objawy. Jak rozpoznać, że doszło do zarażenia?
Nie istnieje jeden charakterystyczny objaw zakażenia HPV. Wiele kobiet nie odczuwa żadnych dolegliwości, dlatego kluczową rolę odgrywają badania profilaktyczne. Cytologia, testy w kierunku HPV oraz kolposkopia pozwalają na wczesne wykrycie nieprawidłowości.
Testy HPV dla kobiet: badania w kierunku wirusa brodawczaka ludzkiego
Badanie w kierunku obecności DNA wirusa HPV to podstawowe narzędzie diagnostyczne. Wykonuje się je z materiału pobranego z szyjki macicy. Pozwala ono określić, czy pacjentka jest zakażona wirusem, a także zidentyfikować typ HPV – w tym szczególnie groźne typy onkogenne.
Czy HPV wychodzi z cytologii?
Cytologia nie wykrywa bezpośrednio obecności wirusa, ale pozwala ocenić zmiany w komórkach szyjki macicy, które mogą być skutkiem zakażenia HPV. Dlatego cytologia i test HPV uzupełniają się wzajemnie i powinny być traktowane jako badania komplementarne.
>> Przeczytaj:
- Cytologia + test HPV mogą uratować życie
- Wynik cytologii i co dalej? Uproszczona interpretacja wyników
Zarażenie HPV u kobiet. Kiedy wykonać badanie?
Obecnie podstawowym badaniem przesiewowym w kierunku raka szyjki macicy jesttest HPV HR, który wykrywa wirusa brodawczaka ludzkiego o wysokim ryzyku onkogennym. Jeśli wynik jest ujemny, kolejne badanie wystarczy wykonać dopiero po 3-5 latach, ponieważ ryzyko rozwoju zmian w tym czasie jest bardzo małe.
Gdy wynik okazuje się dodatni, z tej samej próbki automatycznie wykonuje się cytologię płynną, a w razie potrzeby lekarz kieruje pacjentkę na dalszą diagnostykę. To nowoczesny i skuteczniejszy sposób kontroli niż sama cytologia. Dlatego profilaktycznie warto regularnie wykonywać test HPV HR – daje on realną szansę na wykrycie problemu zanim pojawią się jakiekolwiek objawy.
>> Sprawdź: O profilaktyce raka szyjki macicy
HPV a rak szyjki macicy: dlaczego profilaktyka jest ważna?
Niektóre typy wirusa HPV (szczególnie HPV 16 i 18) są główną przyczyną raka szyjki macicy. Choroba ta rozwija się powoli, często przez wiele lat bezobjawowo. Regularne badania profilaktyczne dają możliwość wczesnego wykrycia zmian przedrakowych i ich skutecznego leczenia, zanim dojdzie do rozwoju nowotworu.
>> To może Cię zainteresować: Nowoczesna profilaktyka raka szyjki macicy
Zarażenie wirusem HPV u kobiet: często zadawane pytania (FAQ)
Poniżej zebraliśmy najczęściej zadawane pytania wraz z odpowiedziami, które mogą pomóc w lepszym zrozumieniu tego zagadnienia i ułatwić podjęcie decyzji o wykonaniu badań profilaktycznych.
Może przebiegać bezobjawowo lub powodować brodawki narządów płciowych, krwawienia, świąd, pieczenie.
Materiał pobiera się z szyjki macicy, a następnie analizuje pod kątem obecności DNA wirusa.
Nie. Morfologia krwi nie pozwala na wykrycie wirusa HPV.
Krwawienia kontaktowe, upławy, zmiany wykrywane podczas badania ginekologicznego.
Teoretycznie możliwe, ale bardzo rzadkie. Główną drogą przenoszenia wirusa są kontakty seksualne.
Najważniejsze informacje o objawach HPV u kobiet: podsumowanie
- HPV to częste zakażenie przenoszone drogą płciową.
- Objawy obejmują zmiany skórne (brodawki) i śluzówkowe oraz nieprawidłowości w cytologii.
- Zakażenie może przebiegać bezobjawowo – dlatego badania profilaktyczne są niezbędne.
- Testy HPV wykrywają obecność wirusa, cytologia pozwala ocenić skutki jego działania.
- Profilaktyka i wczesna diagnostyka zmniejszają ryzyko raka szyjki macicy.
Bibliografia
- Ministerstwo Zdrowia. Przełom w profilaktyce raka szyjki macicy – test HPV HR i cytologia na podłożu płynnym w programie przesiewowym. [Online] Dostęp: https://www.gov.pl/web/zdrowie/przelom-w-profilaktyce-raka-szyjki-macicy–test-hpv-hr-i-cytologia-na-podlozu-plynnym (dostęp: 17.08.2025).
- World Health Organization (WHO). Human papillomavirus (HPV) and cervical cancer. [Online] Dostęp: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/human-papillomavirus-(hpv)-and-cervical-cancer (dostęp: 17.08.2025).
- Nowakowski A, i wsp. Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników, Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego, Polskiego Towarzystwa Medycyny Rodzinnej, Polskiego Towarzystwa Ginekologii Onkologicznej, Polskiego Towarzystwa Wakcynologii oraz Polskiego Towarzystwa Kolposkopii i Patofizjologii Szyjki Macicy w zakresie szczepień profilaktycznych przeciwko zakażeniom wirusami brodawczaka ludzkiego w Polsce. Ginekologia i Perinatologia Praktyczna. 2022
- Lucksom PG, i wsp. Advances in HPV Screening Tests for Cervical Cancer-A Review. J Obstet Gynaecol India. 2022
