Witamina D- metabolit 1,25(OH)2

Badanie nie jest rekomendowane do oceny poziomu witaminy D w organizmie pacjenta, ponieważ oznaczenie tylko aktywnej frakcji tej witaminy nie daje pełnego obrazu jej stężenia. Wynik witaminy D - metabolitu 1,23(OH)2 może być prawidłowy nawet przy niedoborze witaminy D we krwi.

Synteza kalcytriolu jest kontrolowana w nerkach w mechanizmie sprzężenia zwrotnego, a jego wysokie stężenie hamuje syntezę PTH przez przytarczyce. 1,25(OH)2D3 bierze bezpośredni udział w absorpcji wapnia i fosforanów zapewniając prawidłową mineralizację kości. Jest aktywnym biologicznie hormonem, o krótkim czasie półtrwania we krwi. Zależność jego syntezy od prawidłowej funkcji nerek oraz niskie stężenie w osoczu (ponad 1000 razy niższe niż 25(OH)D3) powoduje, że parametr ten nie jest przydatny do monitorowania niedoboru witaminy D. Nawet przy głębokim niedoborze witaminy D stężenie 1,25(OH)2D3 może pozostawać w granicach zakresów oczekiwanych.

Niewydolność nerek prowadzi do obniżonego stężenia kalcytriolu z powodu zmniejszonej 1α-hydroksylacji.

Niskie stężenie kalcytriolu może być związane z chorobą nerek (jako jeden z objawów niewydolności tego narządu). Z kolei wysokie stężenie kalcytriolu może wystąpić w przypadku chorób charakteryzujących się nadmierną syntezą parathormonu lub takich, w których kalcytriol jest wytwarzany poza nerkami (np. sarkoidoza lub niektóre chłoniaki).

Niedobór kalcytriolu (1,25(OH)2D3) w surowicy stwierdza się na podstawie niskiego stężenia 1,25(OH02D3 przy prawidłowym lub podwyższonym stężeniu 25(OH)D w surowicy. Przyczyną niedoboru są wrodzone lub nabyte defekty 1α-hydroksylazy. Innymi przyczynami niedoboru mogą być: zespół De Toniego-Debrego-Fanconiego, wrodzona kwasica nerkowa, kwasica hiopofosfatemiczna sprzężona z płcią, upośledzona synteza kalcytriolu w przebiegu przewlekłej choroby nerek, nadmierne usuwanie kalcytriolu pod wpływem leków lub oporność na kalcytriol - (oporność na 1,25(OH2)D3 to stan, w którym prawidłowe lub podwyższone stężenie tego hormonu współwystępuje z: hipo- lub normokalcemią, wtórną nadczynnością przytarczyc, krzywicą / osteomolacją spowodowaną niedoborem wapnia).

Witamina D - metabolit 1,​25(OH)2 - kto i kiedy powinien wykonać badanie?

Wskazaniami do wykonania oznaczenia 1,25(OH02D3 są: wysokie stężenia wapnia, podejrzenie niedoboru enzymu 1-alfahydroksylazy przekształcającej 25(OH)D3 w 1,25(OH)2D3, niewydolność nerek, podejrzenie zaburzenia czynności przytarczyc.

Oznaczenie poziomu aktywnej postaci witaminy D3 jest szczególnie ważne w grupach ryzyka nadwrażliwości na witaminę D, gdzie suplementacja powinna być prowadzona indywidualnie, pod kontrolą m.in. 1,25(OH)2D3.

Badanie nie służy ocenie stężenia witaminy D w organizmie. Do tego celu rekomendowane jest badanie witamina D 25(OH) lub badanie witamina D metodą HPLC.