40 stopni gorączki u dziecka – co robić?

Gorączka u dziecka to zawsze powód do niepokoju, zwłaszcza gdy temperatura sięga 40°C. Może być objawem infekcji wirusowej, bakteryjnej, a nawet poważniejszych schorzeń. W artykule wyjaśniamy, co oznacza tak wysoka gorączka, kiedy wymaga pilnej interwencji lekarskiej i jak skutecznie obniżać temperaturę.

Dowiesz się również, czy ząbkowanie może powodować aż tak wysoką gorączkę i co robić, gdy nie towarzyszą jej inne objawy. Nie bagatelizuj wysokiej gorączki u dziecka – przeczytaj i działaj!

Spis treści:

1. Co może oznaczać 40 stopni gorączki u dziecka?
2. Gorączka 40 stopni a ząbkowanie
3. Utrzymująca się gorączka 40 stopni u dziecka bez innych objawów
4. Gorączka 40 stopni u dziecka – kiedy jest niebezpieczna?
5. Co robić, gdy dziecko ma 40 stopni gorączki?
6. 40 stopni gorączki u dziecka – podsumowanie

Co może oznaczać 40 stopni gorączki u dziecka?

Wysoka gorączka u dziecka sięgająca 40°C zwykle wskazuje na ostrą infekcję lub stan zapalny. Przy takiej temperaturze ciała dochodzi do:

• znacznego przyspieszenia metabolizmu (nawet o 10-12% na każdy °C powyżej normy),
• zwiększonego zapotrzebowania na tlen,
• wzmożonej utraty płynów (nawet 100 ml/kg/dobę),
• zaburzeń elektrolitowych.

Najczęstsze przyczyny to:

• infekcje wirusowe (grypa, przeziębienie, trzydniówka, ospa wietrzna),
• infekcje bakteryjne (angina, zapalenie ucha, płuc, dróg moczowych),
• odwodnienie (np. przy wymiotach i biegunce),
• reakcja poszczepienna (zwykle gorączka utrzymuje się 1-2 dni),
• poważniejsze choroby (np. zapalenie opon mózgowych, sepsa – rzadko!).

Warto przeczytać też:

• Grypa u dzieci
• Sepsa – poważne zagrożenie dla dziecka

Gorączka 40 stopni a ząbkowanie

Czy ząbkowanie może powodować aż tak wysoką gorączkę? Warto podsumować krótko podstawowe fakty na temat temperatury w trakcie ząbkowania:

• zwykle powoduje stan podgorączkowy (37–38°C), rzadko gorączkę powyżej 38,5°C,
• gorączka 40°C raczej nie jest związana z ząbkowaniem – najczęściej oznacza współistniejącą infekcję,
• objawy typowe dla ząbkowania obejmują ślinienie, obrzęk dziąseł, drażliwość, lekki stan podgorączkowy.

Utrzymująca się gorączka 40 stopni u dziecka bez innych objawów

Gdy dziecko ma wysoką gorączkę, ale nie ma kaszlu, kataru, wymiotów ani wysypki, przyczyny mogą być różne:

• infekcja dróg moczowych (częsta u małych dzieci, zwłaszcza dziewczynek),
• infekcja wirusowa (np. trzydniówka) – wysypka może pojawić się dopiero po spadku trwającej od 3 do 5 dni gorączki,
• początek choroby zakaźnej (np. odra, różyczka),
• zapalenie kości lub stawów (rzadziej).

Co robić w takiej sytuacji? Oto kilka cennych rad:

• kontroluj temperaturę co 1-2 godziny,
• obserwuj, czy nie pojawiają się nowe objawy (np. wysypka, wymioty),
• jeśli gorączka utrzymuje się dłużej niż 24–48 godzin – idź do pediatry.

>> Warto też przeczytać: Zapalenie pęcherza u dzieci i niemowląt. Objawy, diagnostyka i leczenie

Gorączka 40 stopni u dziecka – kiedy jest niebezpieczna?

Rodzicu, pamiętaj, natychmiast skontaktuj się z lekarzem lub jedź na SOR, jeśli:

• gorączka występuje u noworodka lub małego niemowlęcia (<3. miesiąca życia),
• dziecko jest apatyczne, nie reaguje lub słabo reaguje na bodźce,
• pojawiają się drgawki gorączkowe,
• występuje sztywność karku (może wskazywać na zapalenie opon mózgowych),
• dziecko ma problemy z oddychaniem lub silne odwodnienie,
• pojawia się wysypka u dziecka, która nie blednie pod uciskiem (może to być sepsa!).

>> Przeczytaj też: Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych u dzieci

Co robić, gdy dziecko ma 40 stopni gorączki?

Krok 1: Obniżanie temperatury:

• leki przeciwgorączkowe: paracetamol (10-15 mg/kg co 4-6 h) i ibuprofen (5-10 mg/kg co 6-8 h, nie stosuj u niemowląt <3. miesiąca życia),
• chłodne okłady (na czoło, kark, pachy),
• nawadnianie (woda, elektrolity dla dzieci).

>> Przeczytaj też: Odwodnienie i nawodnienie organizmu – fakty i mity

Krok 2: Obserwacja:

• sprawdzaj temperaturę co 1-2 godziny,
• monitoruj stan świadomości dziecka (czy reaguje na głos, czy nie jest zbyt senne).

Krok 3: Kiedy do lekarza?

• jeśli gorączka nie spada po lekach lub utrzymuje się dłużej niż 2 dni,
• jeśli pojawiają się niepokojące objawy (wymioty, wysypka, drgawki).

40 stopni gorączki u dziecka – podsumowanie

Zapamiętaj kluczowe informacje:

• gorączka 40°C u dziecka zwykle oznacza infekcję – wirusową lub bakteryjną,
• ząbkowanie nie powoduje aż tak wysokiej gorączki – lepiej wykluczyć inne przyczyny,
• gorączka bez innych objawów może wskazywać na infekcję dróg moczowych lub wczesną fazę choroby zakaźnej,
• natychmiastowa pomoc lekarska jest konieczna, jeśli dziecko jest apatyczne, ma drgawki lub problemy z oddychaniem,
• leki przeciwgorączkowe (paracetamol, ibuprofen) + chłodne okłady to podstawa domowego leczenia.

Nie ryzykuj! Jeśli gorączka jest wysoka lub utrzymuje się długo – skonsultuj się z pediatrą.

Źródła

1. Section on Clinical Pharmacology and Therapeutics; Committee on Drugs; Sullivan JE, Farrar HC. Fever and antipyretic use in children. Pediatrics. 2011 Mar;127(3):580-7. doi: 10.1542/peds.2010-3852. Epub 2011 Feb 28. PMID: 21357332.
   https://publications.aap.org/pediatrics/article/127/3/e20103852/65016/Fever-and-Antipyretic-Use-in-Children?autologincheck=redirected (dostęp 20.05.2025 roku)
2. Barbi E, Marzuillo P, Neri E, Naviglio S, Krauss BS. Fever in Children: Pearls and Pitfalls. Children (Basel). 2017 Sep 1;4(9):81. doi: 10.3390/children4090081. PMID: 28862659; PMCID: PMC5615271. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5615271/ (dostęp 20.05.2025 roku)
3. Fever in under 5s: assessment and initial management. London: National Institute for Health and Care Excellence (NICE); 2021 Nov 26. PMID: 31891472.
   https://www.nice.org.uk/guidance/ng143/chapter/Recommendations (dostęp 20.05.2025 roku)
4. Purssell E. Systematic review of studies comparing combined treatment with paracetamol and ibuprofen, with either drug alone. Arch Dis Child. 2011 Dec;96(12):1175-9. doi: 10.1136/archdischild-2011-300424. Epub 2011 Aug 24. PMID: 21868405.
   https://adc.bmj.com/content/96/12/1175.long (dostęp 20.05.2025 roku)