Alergia w ciąży – czy szkodzi dziecku? Jak sobie z nią radzić?

Artykuł został zaktualizowany 29.10.2025 r.

Dane statystyczne donoszą, że aż 18-30% kobiet w wieku rozrodczym choruje na schorzenia alergiczne, które w ogromnej większości przypadków są chorobami przewlekłymi. Istnieje więc wysokie ryzyko, że do zaostrzenia lub wystąpienia choroby alergicznej dojdzie właśnie okresie ciąży lub karmienia piersią.

Z tego artykułu dowiesz się:

• Choroby alergiczne mogą ujawnić się po raz pierwszy w czasie ciąży, ale mogą w tym czasie ulec również  zaostrzeniu lub wyciszeniu.
• Kobieta ciężarna powinna być pod stałą opieką lekarza prowadzącego (na przykład alergologa, czy dermatologa), który powinien odpowiednio pokierować leczeniem.
• Diagnostyka alergii w czasie ciąży opiera się o badanie podmiotowe, wywiad chorobowy, ale i badania laboratoryjne, w tym oznaczenie swoistych przeciwciał IgE, a także dokładne badania molekularne, na przykład panel ALEX.
• Leczenie schorzeń alergicznych opiera się na unikaniu narażenia na alergeny, ale również na stosowaniu leczenia farmakologicznego, zaleconego przez lekarza prowadzącego.

Spis treści:

1. Alergia w ciąży: co warto wiedzieć?
2. Najczęstsze choroby alergiczne w ciąży
   • Astma w ciąży
   • Alergiczny nieżyt nosa w ciąży
   • Atopowe zapalenie skóry w ciąży
3. Nagła alergia w ciąży: czy to normalne?
4. Uczulenie w ciąży: objawy alergii
5. Czy alergia w ciąży szkodzi dziecku?
6. Alergia w ciąży: badania i diagnostyka źródła uczulenia
7. Co na uczulenie w ciąży?
   • Domowe sposoby na alergię w ciąży

Alergia w ciąży: co warto wiedzieć?

Na wstępie tego artykułu warto wyjaśnić sobie czym jest alergia. Alergią nazywamy nadmierną reakcję układu immunologicznego na określone substancje (alergeny), które u osób zdrowych nie powodują pojawienia się dolegliwości. Wspomniane alergeny prowadzą do zapoczątkowania reakcji immunologicznej zależnej od przeciwciał IgE, co prowadzi do rozwoju stanu zapalnego i pojawiania się objawów klinicznych.

Alergeny, które najczęściej są odpowiedzialne za wywoływanie alergii, to przede wszystkim:

• pyłki traw, zbóż i brzozy,
• sierść zwierząt,
• roztocza kurzu domowego,
• alergeny pokarmowe (w tym orzechy, mleko, jaja, owoce morza, ryby),
• leki,
• lateks,
• jad owadów błonkoskrzydłych.

Choroby alergiczne mogą mieć wpływ na przebieg ciąży, ale warto wiedzieć, że sama ciąża i zmiany hormonalne zachodzące w organizmie kobiety mogą wpływać również na przebieg schorzenia alergicznego.

Najczęstsze choroby alergiczne w ciąży

Poniżej przedstawiamy najczęstsze schorzenia alergiczne wikłające ciążę z krótkim ich omówieniem. Warto jednak wiedzieć, że w ciąży mogą pojawić się również inne przypadłości, w tym pokrzywka i obrzęk naczynioruchowy, a także alergia pokarmowa.

Astma w ciąży

Dane statystyczne pokazują, że astma występuje nawet u 8-9% ciężarnych kobiet. Trudno przewidzieć, w jaki sposób ciąża wpłynie na przebieg kliniczny tej choroby. U około 33% pacjentek dochodzi bowiem do zaostrzenia astmy, zaś u podobnego odsetka do poprawy w zakresie objawów klinicznych. Wiele kobiet decyduje się na odstawienie leków wziewnych (na przykład wziewnych glikokortykosteroidów) z powodu obawy o wpływ tych substancji na rozwijający się płód.

Zgodnie z rekomendacjami, leczenie astmy powinno być jednak kontynuowane pod opieką lekarza, ponieważ zaostrzenie stanu klinicznego jest dla płodu znacznie bardziej niebezpieczne niż przyjmowanie zaleconych leków.

>> Sprawdź: Astma alergiczna: objawy, diagnostyka i leczenie

Alergiczny nieżyt nosa w ciąży

Problem ten dotyka nawet 30% ciężarnych i bardzo często współistnieje z astmą oskrzelową. Na pogorszenie stanu klinicznego w przebiegu alergicznego nieżytu nosa mogą mieć wpływ zmiany hormonalne, wpływające bezpośrednio na unaczynienie błony śluzowej nosa.

Atopowe zapalenie skóry w ciąży

Atopowe zapalenie skóry (AZS) może pojawić się w ciąży po raz pierwszy, ale może dojść również do zaostrzenia w przebiegu już istniejącego AZS. Często mamy do czynienia z zaostrzeniem stanu chorobowego, ponieważ w atopowym zapaleniu skóry obserwujemy wzrost odpowiedzi Th2-zależnej, a w ciąży pod wpływem zmian zachodzących w organizmie również obserwuje się wzrost tej odpowiedzi. Zjawisko to predysponuje właśnie do częstszych zaostrzeń.

Nagła alergia w ciąży: czy to normalne?

Pod pojęciem nagła alergia w medycynie można rozumieć reakcję anafilaktyczną i wstrząs anafilaktyczny, który stanowi bezpośrednie zagrożenia dla życia i zdrowia kobiety, ale i płodu. Możliwe powikłania anafilaksji to przede wszystkim:

• poród przedwczesny,
• niedotlenienie płodu,
• poronienie,
• a nawet śmierć płodu.

Zgodnie z danymi statystycznymi częstość anafilaksji ciąży ocenia się na 1,5-3,8 na 100000 ciąż.

Uczulenie w ciąży: objawy alergii

Objawy alergii w ciąży nie różnią się istotnie od symptomów tych schorzeń poza ciążą. Na schorzenia alergiczne mogą wskazywać takie dolegliwości jak:

• pojawienie się wodnistego kataru, kichanie, świąd nosa – może to świadczyć o alergicznym nieżycie nosa (ANN), objawy te mogą być nasilone przez wahania hormonalne, w czasie ciąży wysokie stężenie estrogenów prowadzi do rozpulchnienia śluzówki nosa, czego konsekwencją jest pojawienie się wysięku i wodnistej wydzieliny. Warto jednak wiedzieć, że sam nieżyt nosa w czasie ciąży uznaje się za typowy objaw fizjologiczny. Jeżeli jednak dochodzą do niego dodatkowo symptomy takie jak kichanie, swędzenie nosa czy łzawienie oczu, to w takiej sytuacji możemy podejrzewać ANN,
• pojawienie się swędzących, zlewających się bąbli pokrzywkowych – jest to klasyczny objaw pokrzywki,
• świszczący oddech, uczucie ucisku w klatce piersiowej, suchy kaszel, duszność – mogą świadczyć o zaostrzeniu astmy oskrzelowej,
• zmiany wypryskowe, grudkowo-rumieniowe, swędzące, wysuszenie skóry – mogą odpowiadać zaostrzeniu atopowego zapalenia skóry,
• obrzęk czerwieni wargowej, języka, gardła, bóle brzucha, biegunka – mogą towarzyszyć alergii pokarmowej,
• przyspieszone tętno (tachykardia), zawroty głowy, obniżenie ciśnienia tętniczego – mogą świadczyć o rozwijającej się anafilaksji.

>> To może Cię zainteresować: Niskie ciśnienie: objawy, przyczyny. Czym grozi i kiedy wymaga leczenia?

Czy alergia w ciąży szkodzi dziecku?

Możliwy wpływ na płód zależy od konkretnej jednostki chorobowej i stopnia pogorszenia stanu klinicznego. Na przykład słabo kontrolowana astma może grozić takimi powikłaniami jak:

• poród przedwczesny,
• zahamowanie wzrostu,
• niska masa urodzeniowa,
• zwiększone ryzyko powikłań okołoporodowych, w tym niedotlenienia.

Nie wszystkie schorzenia alergiczne wiążą się jednak z ryzykiem wystąpienia poważnych powikłań. Dla przykładu, nie ma aktualnie doniesień, by atopowe zapalenie skóry miało niekorzystny wpływ na przebieg ciąży i rozwój płodu.

>> Sprawdź: Przeziębienie w ciąży – czy jest niebezpieczne dla dziecka? Jak sobie pomóc?

Alergia w ciąży: badania i diagnostyka źródła uczulenia

• Diagnostyka powinna rozpocząć się od wnikliwie przeprowadzonego wywiadu chorobowego oraz badania przedmiotowego pacjentki. W niektórych przypadkach konieczna jest również ocena stanu płodu, którą wykonuje lekarz ginekolog. Badania laboratoryjne pomocne w ustaleniu przyczyny zaostrzeń schorzeń alergicznych to między innymi:
• morfologia krwi obwodowej wraz z rozmazem ręcznym – w przebiegu alergii można obserwować podwyższony poziom eozynofilów,
• stężenie swoistych przeciwciał IgE – oznaczenia te mają podobną wartość diagnostyczną jak testy skórne, jednocześnie mają znacznie wyższą powtarzalność, a na wyniki nie mają wpływu objawy kliniczne czy prowadzone leczenie, w tym leki przeciwhistaminowe,
• badania alergologiczne na poziomie molekularnym – w tym ALEX Panel 295. Jest to najbardziej zaawansowana generacja testów, która pozwala uzyskać kompletny obraz uczulenia każdego pacjenta. Panel ALEX ocenia aż 295 składowych – 117 ekstraktów i 178 molekuł. Określa prawdziwy profil uczuleniowy poprzez wykluczenie reakcji krzyżowych i ustalenie właściwej cząstki uczulającej, pozwala ponadto przewidzieć ryzyko ciężkich reakcji ogólnoustrojowych bądź łagodnych reakcji miejscowych.

Warto dodać, że diagnostyka polegająca na próbach eliminacyjnych i prowokacyjnych powinna zostać przeprowadzona po okresie ciąży.

>> Zobacz: Wyleczyć się z alergii na pyłki – czy jest to możliwe?

Co na uczulenie w ciąży?

• Leczenie schorzeń alergicznych jest zależne od konkretnej jednostki chorobowej. Okres ciąży wiąże się jednak z pewnymi wyłączeniami, nie można bowiem zastosować każdej substancji. W terapii schorzeń alergicznych w czasie ciąży wykorzystuje się między innymi:
• emolienty, miejscowe kortykosteroidy i inhibitory kalcyneuryny (w postaci kremu, maści), fototerapia – metody te stosowane są w leczeniu zaostrzenia atopowego zapalenia skóry,
• kortykosteroidy wziewne, beta-sympatykomimetyki długodziałające – stosowane w przebiegu astmy oskrzelowej,
• kortykosteroidy donosowe, leki przeciwhistaminowe (typowo cetyryzyna i loratadyna) – stosowane są w alergicznym nieżycie nosa.

Należy jednak zaznaczyć, że zastosowanie każdej substancji w czasie ciąży wymaga konsultacji z lekarzem prowadzącym. W przypadku anafilaksji, postępowanie jest takie samo jak u innych pacjentów – kluczowe jest jak najszybsze podanie adrenaliny.

>> To może Cię zainteresować: Uczulenie na komary – jak wygląda? Objawy, przyczyny, leczenie alergii na komary

Domowe sposoby na alergię w ciąży

Wśród domowych sposobów ma alergię w ciąży należy wymienić przede wszystkim unikanie narażenia na alergeny, które zaostrzają przebieg choroby. Jeżeli kobieta ciężarna choruje na atopowe zapalenie skóry, to nie może zapominać o codziennej emolientoterapii oraz delikatnym myciu skóry z wykorzystaniem dedykowanych do tego dermokosmetyków. Pomocna może być również dostosowana do możliwości, regularna aktywność fizyczna. W badaniach naukowych zauważono bowiem, że 30-minutowe ćwiczenia aerobowe mogą poprawić drożność nosa i zmniejszyć dolegliwości w przebiegu alergicznego nieżytu nosa.

Możemy również sami zmniejszyć narażenie na alergeny wziewne, na przykład poprzez branie kąpieli od razu po spacerze, czy unikanie wietrzenia pomieszczeń w sezonie pylenia roślin, które są dla nas uczulające. Warto też zaznaczyć, że usunięcie dywanów, a także regularne odkurzanie w mieszkaniu może zmniejszyć narażenie na roztocza kurzu domowego, które mogą u niektórych pacjentów predysponować do zaostrzenia schorzeń alergicznych.

Bibliografia

1. D. Adamczak i inni, Choroby alergiczne a ciąża – wybrane aspekty praktyczne, Alergia Astma Immunologia 2024, 29(4) 135-139,
2. A. J. Sybilski, Ciąża a choroby alergiczne, Medycyna po Dyplomie 2016,
3. E. S. Powers i inni, Over-the-Counter Medications in Pregnancy. Am Fam Physician, 2023Oct;108(4):360-369.