Kolonoskopia umożliwia lekarzowi dokładne obejrzenie wnętrza jelita grubego za pomocą giętkiego endoskopu zakończonego kamerą. Dzięki temu badaniu można wykryć zmiany zapalne, polipy, owrzodzenia czy nowotwory na wczesnym etapie. Aby wyniki były miarodajne, konieczne jest odpowiednie przygotowanie. Dowiedz się, jak przygotować się do kolonoskopii i ile trwa oczyszczanie jelit.
| Z tego artykułu dowiesz się, że: >> Kolonoskopia to badanie endoskopowe pozwalające obejrzeć wnętrze jelita grubego. Może być diagnostyczna lub terapeutyczna. >> Wskazaniami do kolonoskopii są m.in. podejrzenie choroby zapalnej jelit, podejrzenie raka jelita grubego czy biegunka o nieustalonej przyczynie. >> Odpowiednie przygotowanie do kolonoskopii ma wpływ na możliwość przeprowadzenia badania i wiarygodność wyników. >> Przygotowanie do kolonoskopii obejmuje stosowanie odpowiedniej diety oraz przyjmowanie preparatów przeczyszczających. |
Spis treści:
- Na czym polega kolonoskopia?
- Dlaczego odpowiednie przygotowanie do kolonoskopii jest tak ważne?
- Jak przygotować się do kolonoskopii krok po kroku?
- Co jeść przed kolonoskopią?
- Jakie badania wykonać przed kolonoskopią?
- Zalecenia po kolonoskopii
- Przygotowanie do kolonoskopii: odpowiedzi na najczęstsze pytania (FAQ)
Na czym polega kolonoskopia?
Kolonoskopia jest endoskopowym badaniem jelita grubego. Polega na wprowadzeniu przez odbyt giętkiego wziernika, tzw. kolonoskopu, do odbytnicy, następnie celem jest dojście do zastawki krętniczo-kątniczej. Dzięki niej możliwa jest dokładna ocena błony śluzowej jelita grubego. Podczas kolonoskopii lekarz może pobrać wycinki do oceny histopatologicznej, a także wykonać drobne zabiegi – m.in. zahamować krwawienie, usunąć polipy, usunąć ciało obce czy poszerzyć zwężenia. Cała procedura trwa zwykle od 20 do 40 minut i może być przeprowadzona w krótkotrwałej sedacji lub rzadziej w znieczuleniu ogólnym.
Wskazania do kolonoskopii to:
- krwawienie z przewodu pokarmowego,
- podejrzenie choroby zapalnej jelit (np. wrzodziejącego zapalenia jelita grubego),
- zmiana rytmu wypróżnień,
- biegunka o nieustalonej przyczynie,
- podejrzenie raka jelita grubego,
- konieczność usunięcia polipów lub ciała obcego,
- konieczność zatamowania krwawienia lub poszerzenia zwężeń,
- wytypowanie zmian do usunięcia podczas zabiegu chirurgicznego.
Kolonoskopia jest również badaniem przesiewowym w kierunku wykrywania raka jelita grubego, ponieważ pozwala na wykrycie zmian we wczesnym stadium.
Dlaczego odpowiednie przygotowanie do kolonoskopii jest tak ważne?
Prawidłowe przygotowanie do kolonoskopii ma istotne znaczenie dla powodzenia całego badania. Głównym celem tego procesu jest całkowite oczyszczenie jelita grubego z treści pokarmowych i resztek kałowych. Jelito pozbawione zalegających mas stanowi czyste pole do obserwacji dla lekarza przeprowadzającego badanie. Ponadto ułatwia manewrowanie endoskopem i często skraca czas trwania badania.
Niedokładne przygotowanie, czyli pozostawienie resztek pokarmowych lub stolca, może znacząco utrudnić ocenę błony śluzowej (wzrasta ryzyko przeoczenia istotnych patologii – np. drobnych polipów czy zmian zapalnych), uniemożliwić przeprowadzenie badania, zwiększyć ryzyko powikłań. W takich przypadkach najczęściej istnieje konieczność powtórzenia kolonoskopii w innym terminie.
Jak przygotować się do kolonoskopii krok po kroku?
Przygotowanie do kolonoskopii rozpoczyna się zwykle kilka dni przed wyznaczonym terminem badania. Obejmuje ono:
| 3 dni przed badaniem | Wprowadzenie diety ubogoresztkowej, ograniczającej produkty bogate w błonnik (np. pełnoziarniste pieczywo, warzywa surowe, nasiona, orzechy) Przyjmowanie dużej ilości płynów Konsultacja z lekarzem w celu ustalenia, czy należy czasowo odstawić niektóre leki |
| 1 dzień przed badaniem | Spożycie ostatniego posiłku w godzinach popołudniowych, a następnie zachowanie postu (dopuszczalne jest picie niegazowanej wody i klarownych płynów). Rozpoczęcie oczyszczania jelit specjalistycznym preparatem (pierwsza dawka) |
| W dniu badania | Pozostanie na czczo (dopuszczalne jest picie wody niegazowanej i klarownych płynów – maksymalnie do 2 godzin przed badaniem lub 4 godzin, jeżeli zostanie zastosowane znieczulenie) Przyjęcie drugiej dawki leku oczyszczającego jelita Przyjęcie leków istotnych dla zdrowia (w godzinach porannych) Niewskazane jest żucie gumy i palenie papierosów |
Oczyszczanie jelit przed kolonoskopią przebiega przy użyciu preparatu przeczyszczającego, na który receptę wydaje lekarz. Należy przygotować go zgodnie z instrukcją dołączoną do opakowania. Przyjmuje się go w podzielonych dawkach:
- pierwszą w godzinach popołudniowych dnia poprzedzającego badanie,
- drugą w godzinach porannych w dniu badania.
Jeżeli kolonoskopia przewidziana jest na godziny popołudniowe, wówczas obie dawki preparatu przeczyszczającego należy przyjąć w dniu badania.
| Oczyszczanie jelit skutkuje licznymi wypróżnieniami. Sygnałem świadczącym o powodzeniu procesu jest ostatnie wypróżnienie niemal samą wodą. |
Co jeść przed kolonoskopią?
Dieta przed kolonoskopią odgrywa bardzo ważną rolę w procesie efektywnego oczyszczania jelita. Jej celem jest minimalizacja ilości resztek pokarmowych oraz błonnika, które mogłyby zalegać w jelitach. Wprowadzenie zmian w jadłospisie konieczne jest już na 3 dni przed planowanym badaniem. W tym czasie obowiązuje tzw. dieta ubogoresztkowa.
Więcej wskazówek dotyczących tego, co można jeść przed kolonoskopią, a jakich produktów unikać, można przeczytać w artykule: Dieta przed kolonoskopią – jadłospis krok po kroku
Jakie badania wykonać przed kolonoskopią?
Z reguły przed kolonoskopią nie wykonuje się dodatkowych testów. Jednak w szczególnych przypadkach lekarz może zalecić wykonanie badań laboratoryjnych, np. morfologii krwi, poziomu elektrolitów oraz wskaźników krzepnięcia (INR, APTT).
Zalecenia po kolonoskopii
Po kolonoskopii można odczuwać lekkie wzdęcia lub dyskomfort w jamie brzusznej. Objawy te wynikają z wprowadzenia powietrza do jelita podczas badania i zwykle ustępują samoistnie po kilku godzinach. W razie wystąpienia silnego bólu, gorączki, krwawienia z odbytu lub smolistych stolców, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem.
Jeżeli kolonoskopia była wykonywana w znieczuleniu, wskazane jest pozostanie pod opieką innej osoby przez resztę dnia. Należy zrezygnować z prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn przez 24 godziny.
Jeżeli podczas kolonoskopii usunięto polipy, przez około 4 godziny nie należy brać gorących kąpieli oraz trzeba unikać wysiłku fizycznego. Wskazana jest dieta lekkostrawna. Przez kolejne 48 godzin zabronione jest picie alkoholu.
Po kolonoskopii można stopniowo wrócić do normalnej diety, zaczynając od lekkostrawnych posiłków. Wskazane jest picie dużej ilości płynów. Należy unikać potraw ciężkostrawnych, tłustych i pikantnych.
Przygotowanie do kolonoskopii: odpowiedzi na najczęstsze pytania (FAQ)
Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące tego, jak przygotować się do kolonoskopii.
Ostatni posiłek można zjeść najpóźniej dzień przed badaniem, w godzinach popołudniowych. Powinien być lekki i zgodny z założeniami diety ubogoresztkowej. Po tym czasie dozwolone jest wyłącznie picie niegazowanej wody i klarownych płynów.
Bezpośrednio przed kolonoskopią nie należy jeść, pić, żuć gumy i palić papierosów.
Na kolonoskopię należy zabrać ze sobą dowód osobisty, skierowanie, wyniki wcześniejszych badań oraz listę przyjmowanych leków. Wskazane jest założenie luźnego, wygodnego ubrania, które nie uciska brzucha. Jeżeli badanie jest przeprowadzane w znieczuleniu, konieczna jest obecność osoby towarzyszącej, która pomoże wrócić do domu.
Nie ma przeciwwskazań do mycia zębów przed kolonoskopią.
W dniu kolonoskopii nie należy spożywać pokarmów, palić papierosów, pić alkoholu.
Opieka merytoryczna: lek. Kacper Staniszewski
Bibliografia
- https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/51056,kolonoskopia-wskazania-przebieg-i-mozliwe-powiklania-jak-przygotowac-sie-do-badania (dostęp 12.11.2025)
- https://www.mp.pl/chirurgia/wytyczne-przegladowe/228562,przygotowanie-jelita-grubego-do-kolonoskopii-omowienie-wytycznych-european-society-of-gastrointestinal-endoscopy-2019 (dostęp 12.11.2025)
- https://www.mp.pl/medycynarodzinna/praktyka-kliniczna/161233,kolonoskopia-kwalifikacja-i-przygotowanie,1 (dostęp 12.11.2025)
- https://www.alab.pl/centrum-wiedzy/dieta-przed-kolonoskopia-jadlospis-krok-po-kroku/ (dostęp 12.11.2025)
