Urosepsa to poważne powikłanie zakażenia układu moczowego, które może prowadzić do niewydolności narządów i zagrażać życiu. W artykule wyjaśniamy, czym jest urosepsa, jakie są jej objawy i przyczyny oraz jak wygląda diagnostyka i leczenie. Dowiedz się, kto jest szczególnie narażony i dlaczego szybka reakcja jest kluczowa.
Spis treści:
- Urosepsa: co to za choroba?
- U kogo może rozwinąć się posocznica moczowa?
- Przyczyny urosepsy. Od czego rozwija się choroba?
- Urosepsa: objawy posocznicy moczowej
- Czy urosepsa jest niebezpieczna?
- Leczenie chorych z urosepsą: jak długo w szpitalu?
- Urosepsa – często zadawane pytania
- Urosepsa: podsumowanie
Urosepsa: co to za choroba?
Urosepsa, czyli posocznica moczowa, to stan ogólnoustrojowej reakcji zapalnej organizmu (SIRS) wywołanej zakażeniem układu moczowego, prowadzącej do zaburzenia funkcjonowania wielu narządów. Proces ten jest odpowiedzią immunologiczną na obecność patogenu i jego toksyn, które przedostały się z dróg moczowych do krwiobiegu. W przebiegu urosepsy może dojść do aktywacji kaskady cytokin, rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego (DIC) oraz niewydolności krążeniowo-oddechowej. To jedno z najcięższych powikłań zakażeń układu moczowego, które można jednak często skutecznie leczyć, jeśli zostanie wcześnie rozpoznane.
Sepsa a urosepsa: różnice
Sepsa to ogólnoustrojowa reakcja zapalna wywołana infekcją. Urosepsa jest jej szczególną postacią, gdy źródłem zakażenia jest układ moczowy. W przypadku urosepsy do infekcji najczęściej dochodzi wskutek ZUM z przeszkodą w odpływie moczu, kamicy nerkowej czy po zabiegach urologicznych (np. przezcewkowa resekcja stercza, PCNL – przezskórna nefrolitotomia, biopsja stercza).
Według danych epidemiologicznych, ZUM stanowi źródło sepsy w około 30% przypadków ciężkiej sepsy i wstrząsu septycznego.
>> To może Cię zainteresować: Zapalenie prostaty – objawy, przyczyny, leczenie
U kogo może rozwinąć się posocznica moczowa?
Niektóre osoby są szczególnie narażone na rozwój urosepsy z powodu obniżonej odporności lub istniejących chorób przewlekłych. Grupy ryzyka obejmują:
- osoby w podeszłym wieku,
- pacjentów z cukrzycą,
- osoby z przewlekłą niewydolnością nerek lub chorobami nowotworowymi,
- pacjentów przewlekle cewnikowanych,
- osoby po przebytych zabiegach urologicznych (np. biopsja stercza, PCNL),
- dzieci z wadami wrodzonymi układu moczowego.
>> Zobacz: Najczęstsze nowotwory u kobiet i mężczyzn
Przyczyny urosepsy. Od czego rozwija się choroba?
Urosepsa najczęściej rozwija się w wyniku nieleczonego lub źle leczonego zakażenia układu moczowego. Do głównych przyczyn należą:
- zakażenia bakteryjne (szczególnie wywołane przez Escherichia coli, a także Klebsiella spp., Pseudomonas aeruginosa, Enterobacter spp., Enterococcus),
- przeszkody w odpływie moczu (np. przerost prostaty, zwężenie cewki moczowej),
- obecność kamieni w układzie moczowym,
- nowotwory układu moczowego,
- zabiegi urologiczne, które mogą stanowić wrota zakażenia.
Zakażenie może szerzyć się zarówno drogą wstępującą, jak i związaną z przenikaniem bakterii do krwiobiegu przez uszkodzone struktury dróg moczowych.
Jak sprawdzić, co jest przyczyną posocznicy moczowej?
W diagnostyce przyczyn urosepsy kluczowe są:
- posiew moczu i krwi,
- badanie ogólne moczu,
- oznaczenia CRP, prokalcytoniny, gazometrii, mleczanów,
- USG układu moczowego,
- tomografia komputerowa (gdy podejrzewa się ropień, przeszkodę lub kamicę).
>> Przeczytaj: Kolor moczu – co oznacza i kiedy zwiastuje problemy ze zdrowiem? Jakie badania wykonać?
Urosepsa: objawy posocznicy moczowej
Objawy urosepsy mogą przypominać klasyczne symptomy sepsy:
- gorączka lub hipotermia (<36°C lub >38°C),
- dreszcze,
- tachykardia (>90/min),
- przyspieszony oddech (>20/min),
- zwiększona lub zmniejszona liczba leukocytów we krwi,
- ból brzucha lub lędźwi,
- zaburzenia świadomości,
- skąpomocz lub bezmocz,
- dodatni objaw Goldflama, kolka nerkowa.
| Warto wiedzieć: Objawy mogą być niespecyficzne, zwłaszcza u osób starszych lub z demencją. Warto pamiętać, że obecność cewnika często maskuje typowe objawy zakażenia. |
Czy urosepsa jest niebezpieczna?
Tak. Urosepsa to stan bezpośrednio zagrażający życiu. Śmiertelność w przypadkach ciężkiej sepsy lub wstrząsu septycznego wynosi od 28% do 41%. Szybkie rozpoznanie i wdrożenie leczenia są kluczowe dla rokowania pacjenta.
W ciężkich przypadkach może dojść do niewydolności wielonarządowej, wstrząsu septycznego, DIC i zgonu.
Leczenie chorych z urosepsą: jak długo w szpitalu?
Czas hospitalizacji zależy od ciężkości stanu pacjenta i skuteczności leczenia. Leczenie urosepsy obejmuje:
- antybiotykoterapię dożylną (empiryczną, a następnie celowaną),
- leczenie wspomagające (nawadnianie, tlen, leki przeciwgorączkowe),
- drenaż układu moczowego w razie przeszkody (np. nefrostomia, cewnik DJ),
- leczenie powikłań (np. niewydolności nerek – hemodializa),
- monitorowanie parametrów życiowych i biomarkerów (np. prokalcytonina, CRP, mleczany).
Antybiotykoterapia powinna rozpocząć się natychmiast po pobraniu materiału do badań, nie później niż 45 minut od rozpoznania. Leczenie zwykle trwa 7-14 dni, ale może być dłuższe przy powikłaniach.
>> Sprawdź także: Częstomocz, wielomocz i oddawanie moczu w nocy – jakie są przyczyny?
Profilaktyka urosepsy u dzieci i dorosłych
Aby zmniejszyć ryzyko urosepsy:
- lecz zakażenia układu moczowego zgodnie z antybiogramem,
- unikaj długotrwałego cewnikowania,
- przestrzegaj zasad higieny intymnej,
- regularnie kontroluj stan zdrowia przy chorobach przewlekłych,
- wykonuj badania obrazowe w przypadku nawracających ZUM,
- stosuj profilaktykę antybiotykową tylko, gdy jest to uzasadnione klinicznie.
>> Przeczytaj również: Zakażenia układu moczowego u dzieci
Urosepsa – często zadawane pytania
Czy urosepsa zagraża życiu?
Tak, urosepsa może prowadzić do niewydolności narządów i zgonu, szczególnie w przypadku opóźnionego leczenia.
Czy urosepsa może spowodować uszkodzenie nerek?
Tak, zakażenie może prowadzić do uszkodzenia nerek, szczególnie w przypadku wstrząsu septycznego lub roponercza.
Jakie CRP przy urosepsie?
Wartości CRP są zazwyczaj bardzo wysokie i przekraczają 100 mg/l, często towarzyszy temu również wzrost prokalcytoniny.
Jaka jest różnica między zakażeniem dróg moczowych a urosepsą?
ZUM to lokalna infekcja, urosepsa to jej ogólnoustrojowe powikłanie z objawami sepsy.
Jakie powikłania mogą wystąpić po urosepsie?
Możliwe powikłania to niewydolność nerek, zespół DIC, uszkodzenia wielonarządowe, trwała dysfunkcja układu moczowego i długotrwała rekonwalescencja.
Urosepsa: podsumowanie
- Urosepsa to ciężka postać zakażenia układu moczowego zagrażająca życiu.
- Najczęstsze objawy to gorączka, dreszcze, ból lędźwi, zaburzenia świadomości i skąpomocz.
- Szczególnie narażone są osoby starsze, przewlekle chore i cewnikowane.
- Leczenie wymaga hospitalizacji, antybiotykoterapii i często interwencji urologicznej.
- Profilaktyka i szybkie reagowanie na objawy zakażenia to klucz do uniknięcia powikłań.
Bibliografia
- Przegląd Urologiczny, „Postępowanie w urosepsie”, K. Gronostaj, 2017/1.
- UpToDate.com, „Sepsis syndromes in adults”, R. Neviere, MD.
- Przegląd Urologiczny, „Posocznica moczowa, urosepsa”, P. Zapała, B. Dybowski, P. Radziszewski, 2013/1.
