Choroba refluksowa przełyku jest jednym z częstszych problemów przewodu pokarmowego wymagających konsultacji w gabinetach lekarskich. Występuje niemal w każdej grupie wiekowej. Dotyka także bardzo często kobiet spodziewających się dziecka. Czy istnieją różnice między zgagą i refluksem u ciężarnych? W jaki sposób można zapobiec jednym z najbardziej uciążliwych dolegliwości w tak ważnym dla kobiety czasie oczekiwania na potomstwo?
Spis treści:
- Zgaga w ciąży: objawy dolegliwości
- Refluks i zgaga w ciąży: czynniki wywołujące
- Zgaga w ciąży – jak zdiagnozować przyczynę?
- Co na zgagę w ciąży? Wskazówki i domowe sposoby
- Kiedy mija zgaga w ciąży?
- Zgaga w ciąży: podsumowanie
Zgaga w ciąży: objawy dolegliwości
Efektem cofania się treści pokarmowej z żołądka do przełyku w przebiegu choroby refluksowej jest m. in. zgaga, odbijanie, nudności, dyskomfort i ból w okolicy nadbrzusza i pieczenie w okolicy zamostkowej.
Sama choroba refluksowa ma przewlekły charakter, z tendencją do nawrotów dolegliwości, z sezonowymi epizodami zaostrzeń w okresie jesiennym i wiosennym.
Ciąża może stanowić istotny czynnik wpływający na nasilenie objawów chorobowych z uwagi na szereg zmian, które zachodzą w organizmie przyszłej mamy przez okres 9 miesięcy.
>> Przeczytaj także: Refluks przełyku – farmakogenetyka i zoptymalizowane podejście do leczenia
Jak wygląda zgaga w ciąży?
Objawy ze strony przewodu pokarmowego pojawiające się w okresie ciąży niczym nie różnią się od objawów dyspeptycznych, niepowiązanych konkretnie z okresem przygotowującym kobiety do przyszłego macierzyństwa.
Refluks i zgaga w ciąży: czynniki wywołujące
Objawy ze strony przewodu pokarmowego, których często doświadczają kobiety oczekujące dziecka, zależne są od wielu czynników. Przede wszystkim jest to wpływ stężenia progesteronu w trakcie ciąży, który powoduje:
- wzrost rozluźnienia zwieracza przełyku i cofanie się treści pokarmowej po posiłkach;
- kwaśny posmak w jamie ustnej;
- dyskomfort trawienny w gardle, w okolicy zamostkowej.
Objawy związane z aktywnością hormonalną obserwowane są głównie w pierwszym trymestrze ciąży.
Kiedy pojawia się zgaga w ciąży? Od którego trymestru?
Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Każda kobieta jak i każda ciąża jest inna, stąd nasilenie objawów związanych z refluksem może pojawić się w każdym momencie u ciężarnej. U niektórych kobiet dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego zaczynają być dokuczliwe już na początku pierwszego trymestru, inne zauważają nasilenie dyskomfortu trawiennego w połowie ciąży, a inne panie już przed porodem.
W trakcie trzeciego trymestru ciąży objawy mogą ulec nasileniu z uwagi na ww. czynniki:
- powiększanie się macicy i wzrost ciśnienia w jamie brzusznej;
- zwiększającą się masę ciała;
- utrzymujące się zmniejszone ciśnienie w obrębie dolnego zwieracza przełyku (zapoczątkowane w pierwszym trymestrze ciąży).
Zgaga w ciąży – jak zdiagnozować przyczynę?
W chwili, gdy pojawiające się w ciąży dolegliwości zaczynają być coraz bardziej dokuczliwe, coraz mniej podatne na naturalne sposoby łagodzenia objawów, wskazana jest wizyta w gabinecie lekarskim. Sporo informacji o stanie zdrowia ciężarnej można uzyskać na podstawie właściwie zebranego wywiadu. Zdarza się jednak, że zaostrzenie objawów prowadzących w ciąży do uporczywych wymiotów , utraty masy ciała w przebiegu choroby refluksowej u ciężarnej, stanowi sygnał do pogłębienia dodatkowej diagnostyki.
Wskazane jest wówczas skierowanie na dodatkowe badania laboratoryjne i endoskopowe (gastroskopia) lub konsultacja gastroenterologiczna.
Wśród badań laboratoryjnych uwzględniamy m.in. :
- morfologię krwi obwodowej z rozmazem;
- białko CRP;
- poziom elektrolitów: sód, potas, magnez;
- antygen Helicobacter pylori w kale.
Co na zgagę w ciąży? Wskazówki i domowe sposoby
W leczeniu refluksu i zgagi w ciąży stosowane są zarówno metody niefarmakologiczne z uwzględnieniem zasad zdrowego żywienia jak i preparaty lecznicze o udokumentowanym bezpieczeństwie przyjmowania w tym okresie.
Podstawą leczenia zgagi i dolegliwości dyspeptycznych w ciąży jest prawidłowo zbilansowana dieta przyszłej matki.
Wskazane jest regularne spożywanie posiłków w postaci małych, ale częstych porcji o ustalonych stałych porach. Kolacja powinna być przyjmowana około 3 godziny przed planowanym snem. Zaleca się także dokładne i powolne przeżuwanie posiłków i gryzienie (w celu ograniczenia aspirowania nadmiaru powietrza i odbijania). Nie powinno się korzystać z drzemek po spożytym posiłku w ciągu dnia, a także ubierać luźne, wygodne ubrania, nie krępujące ruchów.
W jadłospisie uwzględnia się m. in. :
- chude mięso (schab, królik, jagnięcina, cielęcina, kaczka, indyk);
- przetwory mleczne o niskiej zawartości tłuszczu (maślanka, kefir, chude mleko, zsiadłe mleko);
- duża ilość warzyw (pietruszka, marchew, buraki, ziemniaki, szpinak);
- posiłki przygotowane na parze, duszone, gotowane;
- stosowanie ziół mających wpływ na prawidłowe trawienie jak: bazylia, oregano, estragon, szałwia;
- wypijanie odpowiedniej ilości płynów.
Nie zaleca się z kolei spożywania dużych ilości pomidorów i ich przetworów, warzyw cebulowych (por, czosnek, szczypior), selera, rzodkiewki, warzyw strączkowych, kapusty, papryki (także w postaci duszonej i grillowanej).
Napoje zawierające miętę, herbata, kawa, soki cytrusowe mogą nasilać objawy refluksu także u ciężarnych.
Na liście produktów niewskazanych znajdziemy m.in. : zbożowe jak kasza manna, kluski, pierogi a także czekoladę, słodycze czy ciastka i torty, pączki.
>> Dowiedz się więcej: Dieta w chorobie refluksowej przełyku (refluksie)
Jakie leki na zgagę w ciąży?
Spośród preparatów farmakologicznych dostępnych w leczeniu zgagi ciężarnych stosowane są preparaty zobojętniające treść pokarmową jak wodorowęglan sodu, węglan wapnia i magnezu, nie są zaś zalecane preparaty zawierające w swoim składzie sole glinu. W uzasadnionych sytuacjach medycznie do leczenia włącza się również antagonistów receptowa H2 jak famotydyna, a w okresie zaostrzenia objawów, także niektóre spośród inhibitorów pompy protonowej.
Kiedy mija zgaga w ciąży?
Na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Objawy refluksu mogą mieć różne nasilenie w każdym z trymestrów. W przypadku stosowania prawidłowych zasad dietetycznych dolegliwości mogą ulec osłabieniu w trakcie ciąży. W sytuacjach, gdy przyczyną dolegliwości jest powiększająca się macica, kobiety odczuwają zmniejszenie objawów dopiero w okresie połogu.
Zgaga w ciąży: podsumowanie
- Choroba refluksowa w ciąży może pojawić się w każdym momencie jej trwania.
- Głównymi przyczynami refluksu w ciąży są wahania hormonów płciowych jak i powiększające się wymiary macicy przyszłej mamy.
- Celem nadrzędnym łagodzenia objawów pod postacią zgagi i refluksu jest odpowiednio zbilansowana dieta.
- W przypadkach uzasadnionych klinicznie poza modyfikacją spożywanych posiłków dopuszcza się niektóre preparaty farmakologiczne przyjmowane pod kontrolą lekarza po przeprowadzonej wcześniej diagnostyce.
- Objawy związane ze zgagą i refluksem często mijają dopiero po narodzinach dziecka.
Bibliografia:
- dostęp online 10.05.2025 https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/choroba-refluksowa-przelyku-zalecenia-i-jadlospis/
- dostęp online 8.05.2025 https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/przelyk/50731,choroba-refluksowa-przelyku-refluks-przyczyny-objawy-i-leczenie
- M. Korzonek, A. Dziergas, M. Kuczyńska; Choroba refluksowa przełyku (GERD) — problem wciąż aktualny; Forum Medycyny Rodzinnej 2014, tom 8, nr 5, 201–210
