Znaczenie witaminy D przez bardzo wiele lat postrzegane było przez pryzmat krzywicy u dzieci i osteoporozy u osob dorosłych.
Ostatnie 20 lat przyniosły wiele nieoczekiwanych informacji nt. jej znaczenia. Fakt istnienia receptora dla witaminy D w każdej niemal tkance ludzkiego ciała świadczy o tym, iż jej rzeczywiste znaczenie jest dużo szersze. „Natura nie jest rozrzutna, obecność receptora w każdej tkance i komórce ciała człowieka ma precyzyjny cel” – mówi prof. Paweł Płudowski, od kilkunastu lat zajmujący się zagadnieniami dotyczącymi znaczenia witaminy D dla zdrowia człowieka, autor i współautor rekomendacji suplementacji witaminy D w Europie Środkowej i w Polsce.
Receptory dla witaminy D, nazywane skrótem VDR zlokalizowane są w jądrze komórkowym, czyli tam, gdzie chroni się DNA. Aktywacja tego receptora reguluje około 200 reakcji. Dodadktowo receptory dla witaminy D i jej aktywnych metabolitów obecne są także na powierzchni komórek, co oznacza iż działa ona nie tylko poprzez wpływ na DNA i aktywację genów, ale również w sposób bezpośredni na różne komórki. Dlatego witamina D3 ma tak wielokierunkowe działanie, a jej znaczenie dla organizmu wykracza daleko poza układ kostny.
Witamina D warunkuje resorpcję wapnia i fosforanów w jelitach, stąd jej niedobór zmniejsza ilość wapnia w organiźmie, a co za tym idzie również w kościach. Niedobór wapnia u dzieci powoduje krzywicę, natomiast u osób dorosłych osteoporozę.
Wpływ witaminy D na odporność to odkrycie z ostatnich kilkunastu lat. Jej niedobór wpływa na osłabienie układu immunologicznego i osłabienie reakcji odpornościowych. Niskie stężenie witaminy D zwiększa ryzyko infekcji układu oddechowego oraz wydłuża okres trwania choroby. Ale wiadomo również, iż o prawidłowy poziom witaminy D powinny dbać osoby cierpiące na choroby z autoagresji – RZS, astma, łuszczyca, bielactwo, stwardnienie rozsiane, choroba Hashimoto, itp. Takim pacjentom szczególnie zalecane jest badanie poziomu witaminy D we krwi. Wskazaniem do tego badania są również częste infekcje.
Optymalny poziom witaminy D niezbędny jest do prawidłowego funkcjonowania układu rozrodczego, zarówno u kobiety jak i u mężczyzny. Ponadto niezbędny jest do donoszenia prawidłowej ciąży – obniża ryzyko stanu przedrzucawkowego, cukrzycy u ciężarnych oraz przedwczesnego porodu. Z tego powodu u par starających się o dziecko, jak również u kobiet w ciąży badanie poziomu witaminy D powinno być badaniem obowiązkowym.
Badania wskazują, iż utrzymywanie prawidłowego poziomu witaminy D może mieć wpływ na wysokość ciśnienia tętniczego, oraz na zmniejszenie ryzyka niekorzystnych zdarzeń sercowo-naczyniowych. Wreszcie niedobór witaminy D3 to odkładanie się wapna w tkankach miękkich , w tym w ścianie naczyń krwionośnych.
Badania wskazują również, iż optymalny poziom witaminy D wpływa na prawidłowe funkcjonowanie układu hormonalnego – tarczycy, przytarczyc, trzustki (cukrzyca).