Guz Klatskina to rzadki, trudny do wczesnego rozpoznania nowotwór złośliwy dróg żółciowych, zlokalizowany w miejscu połączenia przewodów wątrobowych. Ponieważ zazwyczaj nie daje objawów na wczesnym etapie, jego diagnoza i leczenie są znacznie utrudnione. W tym artykule znajdziesz najważniejsze informacje dotyczące objawów, diagnostyki oraz możliwości leczenia tej choroby. Zadbaj o swoje zdrowie – przeczytaj i dowiedz się, na co szczególnie zwrócić uwagę.
Spis treści:
- Guz Klatskina: co to za nowotwór?
- Dlaczego rozwija się guz Klatskina: przyczyny nowotworu
- Rak zewnątrzwątrobowych dróg żółciowych: objawy guza Klatskina
- Guz Klatskina: przebieg choroby
- Diagnostyka guza Klatskina
- Leczenie pacjentów z guzem Klatskina
- Guz Klatskina: często zadawane pytania (FAQ)
- Guz Klatskina: podsumowanie informacji
Guz Klatskina: co to za nowotwór?
Guz Klatskina, znany również jako rak okołownękowy dróg żółciowych (ICD-10: C24.0), rozwija się w miejscu, gdzie prawy i lewy przewód wątrobowy łączą się, tworząc przewód żółciowy wspólny. W większości przypadków (ok. 95%) jest to gruczolakorak, czyli nowotwór wywodzący się z komórek nabłonka wyściełającego drogi żółciowe.
Guz Klatskina: podtypy nowotworu
Guz Klatskina to okołownękowy podtyp raka dróg żółciowych i zarazem najczęstsza odmiana – odpowiada za około 60–70 % wszystkich przypadków raka dróg żółciowych.
Pozostałe podtypy obejmują:
- Wewnątrzwątrobowy rak dróg żółciowych (10–20 %) – rozwija się w drobnych przewodach znajdujących się wewnątrz wątroby.
- Dystalny rak dróg żółciowych (około 20 %) – powstaje w dolnym odcinku przewodu żółciowego wspólnego, bliżej dwunastnicy.
Dlaczego rozwija się guz Klatskina: przyczyny nowotworu
Choć dokładne przyczyny pozostają nie do końca poznane, naukowcy zidentyfikowali kilka czynników ryzyka:
- pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych (PSC),
- wrodzone torbiele dróg żółciowych (np. choroba Carolego),
- kamica przewodowa,
- przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu B i C,
- marskość wątroby,
- palenie tytoniu i nadmierne spożycie alkoholu,
- zakażenia pasożytnicze przywrami (np. Opisthorchis viverrini).
>> Przeczytaj również: Charakterystyka kamicy żółciowej
Rak zewnątrzwątrobowych dróg żółciowych: objawy guza Klatskina
Na wczesnym etapie choroby objawy są niespecyficzne. Najczęściej obserwuje się:
- żółtaczkę cholestatyczną (związaną z utrudnionym odpływem żółci, prowadzącym do nagromadzenia barwników żółciowych we krwi),
- uporczywy świąd skóry,
- uczucie dyskomfortu lub bólu w prawym podżebrzu,
- niezamierzoną utratę masy ciała,
- przewlekłe uczucie zmęczenia.
| Ważne: Jeśli zauważysz nieustępującą żółtaczkę, świąd skóry lub niewyjaśnioną utratę wagi – nie zwlekaj z konsultacją lekarską! |
Późne objawy raka zewnątrzwątrobowych dróg żółciowych
W bardziej zaawansowanych stadiach choroby mogą pojawić się:
- silne, napadowe bóle brzucha,
- gorączka i objawy infekcji (wynikają z zastoju żółci; zalegająca żółć stanowi pożywkę dla bakterii, co sprzyja rozwojowi zapalenia dróg żółciowych – cholangitis),
- powiększenie wątroby (wyczuwalne palpacyjnie),
- obecność wyczuwalnego guza w prawym podżebrzu.
Guz Klatskina: przebieg choroby
Choroba rozwija się powoli i przez długi czas może nie dawać objawów. Nowotwór lokalizuje się w strategicznym miejscu wnęki wątroby, co prowadzi do zwężenia i zablokowania odpływu żółci. Stopniowo narasta cholestaza, czego skutkiem są objawy takie jak żółtaczka, świąd skóry, nudności czy zaburzenia trawienia tłuszczów. Upośledzona czynność wątroby prowadzi do zaburzeń metabolicznych, niedożywienia, ogólnego osłabienia i spadku masy ciała. W miarę postępu choroby guz może naciekać sąsiednie struktury oraz dawać przerzuty do węzłów chłonnych, wątroby, płuc lub kości.
Diagnostyka guza Klatskina
Rozpoznanie opiera się na badaniach laboratoryjnych i obrazowych, które pozwalają ocenić lokalizację, wielkość i zasięg guza.
Badania laboratoryjne w rozpoznaniu guza Klatskina
Typowe nieprawidłowości:
- podwyższony poziom bilirubiny sprzężonej,
- wzrost aktywności ALP, GGT, ALT, AST (enzymy wskazujące na zaburzenia pracy wątroby i dróg żółciowych),
- zwiększone stężenia markerów nowotworowych: CA 19-9, CA 125, CEA.
| Warto pamiętać! Marker CA 19-9 może być także podwyższony w innych chorobach (np. zapaleniach lub kamicy), dlatego nie stanowi podstawy do rozpoznania bez potwierdzenia innymi badaniami. |
>> Zobacz również: Markery uszkodzenia wątroby i dróg żółciowych – enzymy wątrobowe
Badania obrazowe w diagnostyce guza Klatskina
W celu oceny zaawansowania guza wykonuje się:
- ultrasonografię (USG) – pierwsze badanie oceniające poszerzenie dróg żółciowych,
- tomografię komputerową (TK) – precyzyjna lokalizacja i ocena rozległości zmiany,
- rezonans magnetyczny MRCP – uwidacznia zwężenia i dokładnie odwzorowuje układ dróg żółciowych,
- endoskopową cholangiopankreatografię wsteczną (ECPW) – umożliwia jednocześnie diagnostykę i leczenie (biopsja, założenie stentu).
Leczenie pacjentów z guzem Klatskina
Leczenie zależy od stopnia zaawansowania nowotworu:
- chirurgiczne wycięcie guza (resekcja dróg żółciowych, segmentu wątroby lub hemihepatektomia),
- przeszczepienie wątroby – w wybranych przypadkach,
- chemioterapia (najczęściej gemcytabina z cisplatyną),
- leczenie paliatywne – radioembolizacja, stentowanie dróg żółciowych.
- nowoczesne terapie celowane i immunoterapie.
Rokowanie pacjentów z guzem Klatskina
Rokowanie zależy głównie od stadium choroby w momencie rozpoznania. Według danych Krajowego Rejestru Nowotworów pięcioletnie przeżycie w Polsce wynosi średnio około 6 %, a najdłużej żyją chorzy, u których możliwe było wykonanie doszczętnej resekcji guza we wczesnym stadium.
Guz Klatskina: powikłania
Do najczęstszych powikłań należą:
- zakażenia dróg żółciowych,
- niewydolność wątroby,
- rozsiew nowotworu do innych narządów.
Guz Klatskina: często zadawane pytania (FAQ)
Poniżej odpowiedzi na inne często zadawane dotyczące guza Klatskina.
Najczęściej stosowanym markerem w diagnostyce jest CA 19-9. Jego podwyższony poziom może sugerować obecność nowotworu dróg żółciowych. Warto jednak pamiętać, że nie jest on swoisty i może wzrastać także w przebiegu innych chorób.
Średni czas przeżycia po rozpoznaniu to około 12 miesięcy. Długość życia zależy jednak od wielu czynników, w tym od możliwości leczenia chirurgicznego.
Najczęstsze to: żółtaczka cholestatyczna, świąd skóry, spadek masy ciała, bóle w okolicy prawego podżebrza oraz przewlekłe zmęczenie.
Guz Klatskina: podsumowanie informacji
- Guz Klatskina to okołownękowy rak dróg żółciowych.
- Przez długi czas może przebiegać bezobjawowo.
- Objawy obejmują żółtaczkę, świąd i wyniszczenie organizmu.
- Diagnostyka opiera się na badaniach krwi i obrazowych.
- Leczenie jest trudne, ale możliwe – zwłaszcza we wczesnych stadiach.
- Regularna kontrola zdrowia zwiększa szanse na wykrycie nowotworu we wczesnej fazie.
Bibliografia
- P. Daniel, E. Małecka‑Wojciesko, W. M. Wysocki. Rak dróg żółciowych. W: Interna – mały podręcznik. mp.pl, dostęp: 2025‑08‑05.
- R. C. Lowe, C. D. Anderson, K. V. Kowdley. Clinical manifestations and diagnosis of cholangiocarcinoma. UpToDate, wyd. 2025, dostęp: 2025‑08‑05.
- T. Jastrzębski. Rak zewnątrzwątrobowych dróg żółciowych wnęki wątroby (guz Klatskina). Onkonet.pl, dostęp: 2025‑08‑05.
- Krajowy Rejestr Nowotworów. Nowotwory złośliwe dróg żółciowych w Polsce – analiza przeżyć 5‑letnich. Narodowy Instytut Onkologii, Warszawa 2024, dostęp: 2025‑08‑05.
- Polskie Towarzystwo Onkologii Klinicznej (PTOK). Zalecenia diagnostyczno‑terapeutyczne dla raka dróg żółciowych 2024. Warszawa 2024, dostęp: 2025‑08‑05.
