Jakie mogą być przyczyny bólu jąder?       

Nagły, przeszywający ból jądra to dla większości mężczyzn powód do niepokoju – nie bez powodu. Choć nie zawsze oznacza poważną chorobę, w niektórych przypadkach może sygnalizować stan wymagający natychmiastowej interwencji. Jądra to narządy wyjątkowo unerwione i wrażliwe na urazy, infekcje, zaburzenia naczyniowe czy schorzenia urologiczne. Nie zawsze źródło bólu tkwi bezpośrednio w jądrze – czasem to efekt promieniowania z innych struktur. W tym artykule przyjrzymy się najczęstszym przyczynom bólu jąder, sytuacjom wymagającym pilnej diagnostyki oraz badaniom, które mogą pomóc ustalić jego źródło.

Spis treści:

1. Co oznacza ból jądra?
2. Najczęstsze przyczyny bólu jąder
3. Ból jądra promieniujący do podbrzusza – co może oznaczać?
4. Ból jądra – kiedy i jakie badania wykonać?
5. FAQ. Ból jądra – często zadawane pytania
6. Ból jądra – podsumowanie

Co oznacza ból jądra?

Ból jądra to subiektywne odczucie bólu lokalizujące się w obrębie jednej lub obu gonad. Może być spowodowany problemem w samym jądrze, najądrzu, powrózku nasiennym, ale również w strukturach sąsiednich – takich jak prostata, cewka moczowa czy nawet kręgosłup.

Ból ostry rozwija się nagle i jest intensywny – często sugeruje stan wymagający szybkiej interwencji, np. skręt jądra czy ostre zapalenie najądrza. Ból przewlekły, trwający ponad 3 miesiące, może wynikać z przewlekłego stanu zapalnego, nerwobólu, a czasem nawet stresu i napięcia psychicznego.

Najczęstsze przyczyny bólu jąder

Ból jąder może mieć wiele źródeł. Oto najczęściej spotykane:

• Skręt jądra – nagły, bardzo silny ból, często z towarzyszącym obrzękiem. Wymaga pilnej interwencji chirurgicznej (eksploracji moszny) najlepiej w ciągu 4 – 6 godzin, by zapobiec martwicy jądra.
• Zapalenie najądrza i jądra – często związane z infekcjami dróg moczowo-płciowych. Ból zwykle narasta stopniowo, a jądro jest tkliwe, obrzęknięte i zaczerwienione.
• Uraz mechaniczny – uderzenie w jądro może wywołać ból o różnym nasileniu, a czasem również powstanie krwiaka.
• Żylaki powrózka nasiennego – tępy ból, nasilający się po wysiłku fizycznym oraz po długotrwałym staniu, zwykle zlokalizowany po lewej stronie.
• Przepuklina pachwinowa – ból może promieniować do moszny, szczególnie przy kaszlu lub wysiłku.
• Nowotwory jądra – niezbyt częste, ale bardzo ważne – zwykle objawiają się jako bezbolesny guz, ale u części pacjentów występuje uczucie ciągnięcia lub dyskomfort.
• Przewlekły ból idiopatyczny – u części pacjentów nie udaje się ustalić przyczyny, mimo pełnej diagnostyki. Określa się go mianem zespołu przewlekłego bólu moszny.
• Przyczyny psychosomatyczne – przewlekły stres, lęk, napięcie mięśniowe dna miednicy czy zaburzenia somatyzacyjne mogą objawiać się bólem jąder bez uchwytnej przyczyny organicznej. W takich przypadkach pomocna bywa fizjoterapia urologiczna oraz terapia poznawczo-behawioralna.

Ból jądra promieniujący do podbrzusza – co może oznaczać?

Promieniowanie bólu z jądra do podbrzusza (lub odwrotnie) może świadczyć o szerszym problemie niż tylko miejscowa patologia. Często taki ból wskazuje na:

• Zapalne choroby gruczołu krokowego  – ból może obejmować okolice krocza, podbrzusza, a także jądra.
• Zmiany w obrębie segmentów piersiowo-lędźwiowych (Th10 – L2) kręgosłupa – zmiany zwyrodnieniowe lub ucisk nerwu mogą dawać rzutowany ból do moszny.
• Kolki nerkowe i moczowodowe – ból z kamicy nerkowej może promieniować do pachwiny i jądra.
• Przepuklinę pachwinową – szczególnie, gdy zawartość przepukliny przemieszcza się w kierunku moszny.

>>Badanie moczu można wykonać w ALAB laboratoria:<<

Ból jądra – kiedy i jakie badania wykonać?

W przypadku ostrego bólu jądra kluczowe jest szybkie różnicowanie pomiędzy stanami wymagającymi pilnej interwencji, a tymi mniej groźnymi. W diagnostyce stosuje się zarówno badania obrazowe, jak i laboratoryjne, zależnie od podejrzewanej przyczyny.

Pierwszym krokiem jest zawsze dokładny wywiad medyczny oraz badanie fizykalne – lekarz ocenia lokalizację bólu, wygląd moszny, obecność obrzęku, zaczerwienienia czy nadwrażliwości.

>> Warto przeczytać: Samobadanie jąder – jak badać jądra samodzielnie?

Następnie najczęściej zlecanym badaniem obrazowym jest USG moszny z kolorowym Dopplerem, które pozwala ocenić strukturę jąder oraz przepływ krwi w naczyniach. To badanie jest szczególnie ważne w przypadku podejrzenia skrętu jądra lub zmian guzowatych (nie powinno jednak opóźniać pilnej interwencji chirurgicznej, jeśli kliniczne podejrzenie skrętu jest wysokie).

W przypadku objawów infekcji wykonuje się badanie ogólne moczu, posiew oraz wymaz z cewki moczowej. Pomocne mogą być także parametry stanu zapalnego z krwi (CRP, morfologia, OB). 

>>Morfologię krwi i badanie CRP można wykonać w ALAB laboratoria:<<

Przy bólu przewlekłym lub promieniującym do innych okolic rozważa się rezonans magnetyczny, badania neurologiczne (np. ocena przewodnictwa nerwowego) oraz konsultację u fizjoterapeuty urologicznego.

W wybranych przypadkach stosuje się również blokady diagnostyczne z użyciem środka znieczulającego, które pomagają potwierdzić nerwowe podłoże bólu.

Dobrze zaplanowana diagnostyka pozwala nie tylko ustalić przyczynę, ale także zapobiec niepotrzebnemu leczeniu i złagodzić niepokój pacjenta.

W niektórych przypadkach lekarz może również zlecić:

• badanie per rectum – szczególnie u pacjentów z podejrzeniem zapalenia gruczołu krokowego, pozwala ocenić jego wielkość, bolesność i konsystencję,
• badanie ejakulatu (nasienia) – przy podejrzeniu infekcji, zaburzeń płodności lub przewlekłego bólu bez wyraźnej przyczyny,
• oznaczenie markerów nowotworowych (np. AFP, β-HCG, LDH) – jeśli w USG widoczne są zmiany sugerujące guz jądra.

>> Przeczytaj także: Rak jąder i prostaty – wczesne wykrywanie oraz profilaktyka nowotworów męskich narządów płciowych

FAQ. Ból jądra – często zadawane pytania

Temat bólu jąder budzi wiele pytań – nie wszystkie z nich padają podczas wizyty lekarskiej, choć mogą być istotne dla pacjenta. Poniżej zebraliśmy odpowiedzi na najczęstsze wątpliwości, które pojawiają się w praktyce urologicznej i na forach medycznych.

>> Przeczytaj także: Zapalenie prostaty – objawy, przyczyny, leczenie

Ból jądra – podsumowanie

Ból jądra to objaw, który może mieć bardzo zróżnicowane przyczyny – od łagodnych i samoograniczających się, po stany zagrażające zdrowiu lub płodności. Szczególnie niepokojący jest ból nagły i silny, któremu towarzyszą inne objawy ogólne, takie jak gorączka, zaczerwienienie moszny czy nudności. W takich przypadkach szybka reakcja i wizyta u lekarza mogą mieć decydujące znaczenie dla dalszego leczenia.

Najważniejsze informacje:

• Skręt jądra to stan nagły wymagający pilnej interwencji chirurgicznej.
• Zapalenie najądrza to częsta przyczyna bólu, zwłaszcza u młodych mężczyzn.
• USG jąder z oceną przepływu (Doppler) to podstawowe badanie diagnostyczne.
• Niektóre przypadki przewlekłego bólu mają podłoże neurologiczne lub psychosomatyczne.
• Każdy przypadek bólu jąder, który nie ustępuje lub się nasila, wymaga konsultacji lekarskiej.

Opieka merytoryczna: lek. Katarzyna Ciepłucha

Bibliografia

1. https://www.mp.pl/pacjent/objawy/165435,bol-jadra
2. Granitsiotis P., Kirk D. Chronic testicular pain: an overview. Eur Urol. 2004 Apr;45(4):430-6.
3. Kumar P., Mehta V., Nargund VH. Clinical management of chronic testicular pain. Urol Int. 2010;84(2):125-31.
4. Quallich SA. Arslanian-Engoren C. Chronic testicular pain in adult men: an integrative literature review. Am J Mens Health. 2013 Sep;7(5):402-13.
5. Sharp VJ. Kieran K., Arlen AM. Testicular torsion: diagnosis, evaluation, and management. Am Fam Physician. 2013 Dec 15;88(12):835-40.