Pakiet tarczycowy kompleksowy - więcej informacji
Tarczyca to niewielki gruczoł położony u podstawy szyi, pełniący niezwykle ważną rolę w organizmie. Jest odpowiedzialna za produkcję hormonów (trójjodotyroniny – T3 i tyroksyny – T4), które regulują metabolizm, wpływają na pracę niemal wszystkich organów, rozwój i wzrost. Choroby tarczycy są jednymi z najczęstszych zaburzeń hormonalnych, dotykających znaczny odsetek społeczeństwa, częściej występując u kobiet.
Zaburzenia w pracy tarczycy mogą prowadzić do dwóch głównych stanów:
- Niedoczynność tarczycy (niedobór hormonów): Objawia się zmęczeniem, sennością, problemami z koncentracją, osłabieniem, przyrostem masy ciała (często pomimo braku apetytu), suchą i szorstką skórą, uczuciem zimna.
- Nadczynność tarczycy (nadmierna produkcja hormonów): Symptomy to nerwowość, niepokój, nadmierna potliwość, zaburzenia rytmu serca i kołatania, ciepła i wilgotna skóra, zwiększony apetyt, nieuzasadniona utrata wagi, uczucie gorąca.
Podstawą diagnostyki funkcji tarczycy są oznaczenia wolnych form hormonów T3 (fT3) i T4 (fT4) oraz TSH (hormonu tyreotropowego), wydzielanego przez przysadkę mózgową, który reguluje pracę tarczycy. W przypadku podejrzenia chorób autoimmunologicznych, takich jak choroba Hashimoto (niedoczynność) czy Gravesa-Basedowa (nadczynność), niezbędne jest badanie poziomu przeciwciał skierowanych przeciwko antygenom tarczycy: anty-TPO, anty-TG i TRAB. Dopełnieniem kompleksowej diagnostyki jest ocena poziomu selenu i jodu. Selen to mikroelement niezbędny do prawidłowej konwersji T4 w aktywną formę T3, natomiast jod jest kluczowy do syntezy obu hormonów tarczycy.
Pakiet tarczycowy kompleksowy – jakie badania zawiera pakiet?
Pakiet tarczycowy kompleksowy ALAB laboratoria zawiera następujące badania, które zapewniają wszechstronną ocenę stanu tarczycy:
- TSH (hormon tyreotropowy) – Jest to hormon wydzielany przez przysadkę mózgową, który stymuluje tarczycę do produkcji hormonów. Jego poziom jest najczulszym wskaźnikiem niedoczynności lub nadczynności tarczycy. Sprawdź więcej o badaniu TSH.
- fT3 (wolna trójjodotyronina) – Aktywna forma hormonu tarczycy, która bezpośrednio wpływa na metabolizm. Oznaczenie wolnej frakcji daje precyzyjniejszy obraz niż całkowita T3, gdyż nie jest zależne od białek transportujących. Sprawdź więcej o badaniu fT3.
- fT4 (wolna tyroksyna) – Główny hormon produkowany przez tarczycę, który jest prohormonem dla fT3. Podobnie jak w przypadku fT3, oznaczenie wolnej frakcji jest bardziej diagnostyczne. Sprawdź więcej o badaniu fT4.
- Anty-TPO (przeciwciała przeciwko peroksydazie tarczycowej) – Wysokie miano tych przeciwciał wskazuje na autoimmunologiczne zapalenie tarczycy, najczęściej chorobę Hashimoto, prowadzącą do jej niedoczynności. Sprawdź więcej o badaniu anty-TPO.
- Anty-TG (przeciwciała przeciwko tyreoglobulinie) – Tyreoglobulina jest białkiem produkowanym przez komórki tarczycy. Wzrost poziomu tych przeciwciał może towarzyszyć chorobie Hashimoto oraz innym schorzeniom tarczycy, w tym nowotworom. Sprawdź więcej o badaniu anty-TG.
- TRAB (przeciwciała przeciwko receptorowi TSH) – Ich obecność jest charakterystyczna dla choroby Gravesa-Basedowa, autoimmunologicznej choroby tarczycy prowadzącej do jej nadczynności. Sprawdź więcej o badaniu TRAB.
- Selen w surowicy – Mikroelement niezbędny do prawidłowej funkcji tarczycy, zwłaszcza do konwersji T4 w T3. Jego niedobory lub nadmiar mogą wpływać na pracę gruczołu.
- Jod w moczu – Jod jest kluczowym składnikiem do syntezy hormonów tarczycy. Badanie jego poziomu w moczu jest najbardziej miarodajnym sposobem oceny zaopatrzenia organizmu w jod, gdyż około 90% spożytego jodu wydalane jest przez nerki.
Pakiet tarczycowy kompleksowy – kto i kiedy powinien wykonać pakiet badań?
Pakiet tarczycowy kompleksowy jest szczególnie rekomendowany dla:
- Osób doświadczających objawów sugerujących zaburzenia pracy tarczycy (zmęczenie, wahania wagi, problemy z nastrojem, sucha skóra, wypadanie włosów, kołatanie serca, nietolerancja ciepła/zimna).
- Pacjentów z już zdiagnozowaną chorobą tarczycy, zwłaszcza autoimmunologiczną (Hashimoto, Graves-Basedow), w celu monitorowania leczenia i oceny składników diety.
- Osób, u których mimo leczenia trudno osiągnąć eutyreozę (prawidłowy poziom hormonów tarczycy) – rozszerzony panel może wskazać przyczynę, np. niedobory pokarmowe lub niezdiagnozowane przeciwciała.
- Osób z rodzinną historią chorób tarczycy.
- Kobiet w ciąży lub planujących ciążę, ze względu na znaczący wpływ hormonów tarczycy na rozwój płodu.
- Osób, które chcą wykonać pogłębioną profilaktykę i kompleksowo ocenić stan swojej tarczycy.
Pakiet tarczycowy kompleksowy – możliwe przyczyny odchyleń od normy
Wyniki badań zawartych w pakiecie tarczycowym kompleksowym mogą wskazywać na różne stany i choroby:
- Podwyższone TSH z niskim fT3/fT4: Sugeruje niedoczynność tarczycy, często spowodowaną chorobą Hashimoto (jeśli obecne są anty-TPO/anty-TG) lub niedoborem jodu.
- Obniżone TSH z wysokim fT3/fT4: Wskazuje na nadczynność tarczycy, często związaną z chorobą Gravesa-Basedowa (jeśli obecne są TRAB) lub guzkami tarczycy.
- Obecność przeciwciał (anty-TPO, anty-TG, TRAB): Świadczy o autoimmunologicznym podłożu choroby tarczycy (Hashimoto, Graves-Basedow), nawet jeśli poziomy hormonów są jeszcze w normie (tzw. subkliniczne zaburzenia).
- Niskie stężenie selenu: Może przyczyniać się do problemów z konwersją hormonów tarczycy i nasilać stres oksydacyjny w tarczycy.
- Niskie stężenie jodu w moczu: Wskazuje na niedobór jodu w diecie, który jest główną przyczyną wola tarczycowego i niedoczynności tarczycy w niektórych regionach.
Pakiet tarczycowy kompleksowy – przygotowanie do badania
Przygotowanie do pakietu tarczycowego kompleksowego wymaga uwzględnienia zarówno pobrania krwi, jak i zbiórki moczu.
Pobranie krwi:
- Badania hormonalne tarczycy (TSH, fT3, fT4) oraz przeciwciała (anty-TPO, anty-TG, TRAB) nie wymagają bycia na czczo.
- Pobranie krwi powinno odbyć się rano, ze względu na dobowy rytm wydzielania TSH.
- Należy poinformować lekarza i personel laboratorium o wszystkich przyjmowanych lekach, suplementach (zwłaszcza biotynie, preparatach jodu, selenu) oraz przebytych chorobach, gdyż mogą one wpływać na wyniki.
Zbiórka moczu (dla badania jodu):
- Zbiórkę dobową moczu rozpocznij rano. Pierwszą poranną porcję moczu oddaj do toalety i zanotuj godzinę. Od tego momentu zbieraj każdą kolejną porcję moczu do specjalnego, 2-3 litrowego pojemnika z podziałką, przez całą dobę.
- Ostatnią porcją DZM jest poranna porcja moczu z dnia następnego, oddana o tej samej godzinie, o której rozpoczęto zbiórkę poprzedniego dnia.
- W trakcie zbiórki mocz należy przechowywać w chłodnym miejscu (np. w lodówce).
- Po zakończeniu zbiórki, dokładnie wymieszaj cały zebrany mocz, zmierz jego objętość (odczytując z podziałki na pojemniku) i zanotuj ją.
- Następnie, przelej około 50-100 ml tak wymieszanego moczu do jednorazowego, czystego pojemnika na mocz.
- Pojemniki do zbiórki i próbki moczu można odebrać w Punkcie Pobrań ALAB laboratoria, po wcześniejszym kontakcie telefonicznym.
- Zabierz ze sobą pojemnik z próbką moczu do Punktu Pobrań.
Pakiet tarczycowy kompleksowy – co może wpłynąć na wynik?
Na wyniki badań zawartych w pakiecie tarczycowym kompleksowym mogą mieć wpływ różne czynniki:
- Leki: Przyjmowanie niektórych leków (np. hormonalnych, kardiologicznych, sterydów, preparatów zawierających jod, biotyny – ta ostatnia może fałszować wyniki niektórych testów tarczycowych) może zaburzać wyniki. Zawsze poinformuj lekarza i personel o wszystkich przyjmowanych medykamentach.
- Suplementacja: Szczególnie suplementacja selenem bez wcześniejszej diagnozy jego niedoboru może prowadzić do jego nadmiaru, który jest toksyczny i może wpływać na wyniki badań.
- Ciąża: Wahania hormonalne w ciąży znacząco wpływają na poziom TSH i hormonów tarczycy.
- Stres i wysiłek fizyczny: Intensywny stres czy znaczny wysiłek fizyczny przed badaniem mogą przejściowo wpływać na poziom hormonów.
- Pora dnia: TSH wykazuje rytm dobowy, dlatego zaleca się pobranie krwi w godzinach porannych.
- Inne choroby: Niewydolność nerek, wątroby czy inne stany zapalne organizmu mogą wpływać na wyniki badań tarczycy.
Dodatkowe przygotowanie
Przed pobraniem należy zaopatrzyć się w specjalny 2-3 litrowy pojemnik z podziałką umożliwiającą odczytanie objętości. Dodatkowo będzie potrzebny pojemnik jednorazowy, do którego zostanie przelana próbka moczu ze zbiórki (pojemniki można odebrać z Punktu Pobrań - należy wcześniej skontaktować się z Punktem Pobrań). Dobową zbiorkę moczu rozpocznij rano. Pierwszą poranną porcję moczu odrzucić (do toalety). Zacznij od drugiej i zbieraj do naczynia. Ostatnią porcją DZM jest mocz poranny dnia następnego. Zbierany mocz przechowywać w chłodnym miejscu. Po zakończeniu zbiórki, mocz dokładnie wymieszaj, zmierz objętość, a następnie przelej około 50-100 ml do pojemnika i dostarcz do Punktu Pobrań.