Ciąża to wyjątkowy czas, w którym organizm kobiety przechodzi liczne zmiany fizjologiczne. Układ odpornościowy działa inaczej niż zwykle, nie zostaje całkowicie „wyciszony”, ale funkcjonuje w trybie tolerancji immunologicznej, aby umożliwić rozwój dziecka. Ten naturalny mechanizm sprawia jednak, że ciężarne są bardziej podatne na infekcje.
U osób zdrowych przeziębienie zwykle ma łagodny przebieg i ustępuje samoistnie w ciągu kilku dni. W ciąży nie jest ono z reguły groźne, ale może budzić obawy zarówno z powodu ograniczeń w leczeniu farmakologicznym, jak i ryzyka powikłań przy nasilonych objawach.
W artykule wyjaśnimy, czy przeziębienie może stanowić zagrożenie dla dziecka w poszczególnych trymestrach, jakie metody leczenia są bezpieczne w ciąży, które domowe sposoby naprawdę pomagają oraz jak można zmniejszyć ryzyko zachorowania.
Spis treści:
- Przeziębienie w ciąży: objawy infekcji
- Czy przeziębienie jest groźne w ciąży?
- Co na przeziębienie w ciąży?
- Nawracające infekcje i przeziębienie w ciąży: jakie badania wykonać?
- Przeziębienie w ciąży. Jak uniknąć zarażenia?
- Przeziębienie w ciąży: najczęstsze pytania (FAQ)
- Przeziębienie w ciąży: podsumowanie informacji
Przeziębienie w ciąży: objawy infekcji
Przeziębienie to jedna z najczęstszych dolegliwości, z którymi spotykamy się w sezonie jesienno-zimowym. Wywołują je różne wirusy – głównie rinowirusy, ale także koronawirusy sezonowe czy wirusy paragrypy. Objawy pojawiają się stopniowo i zwykle nie są bardzo nasilone. Najczęściej należą do nich:
- katar i zatkany nos,
- drapanie lub ból gardła,
- kaszel,
- stan podgorączkowy,
- uczucie ogólnego osłabienia i bóle mięśniowe.
W odróżnieniu od grypy, przeziębienie przebiega łagodniej. Gorączka, jeśli się pojawia, rzadko przekracza 38°C.
Czy przeziębienie jest groźne w ciąży?
Dobra wiadomość jest taka, że samo przeziębienie zazwyczaj nie zagraża dziecku. Nie wykazano, aby wirusy odpowiedzialne za zwykłe infekcje górnych dróg oddechowych powodowały wady wrodzone czy poronienia. Groźniejsze są wysokie gorączki (>38,5°C), zwłaszcza w I trymestrze, oraz powikłania bakteryjne (np. zapalenie płuc czy zatok).
Przeziębienie w ciąży: 1. trymestr
W pierwszym trymestrze kształtują się wszystkie najważniejsze narządy płodu. To okres szczególnie wrażliwy na czynniki szkodliwe, w tym wysoką temperaturę. Silna gorączka, odwodnienie i niedobór tlenu mogą negatywnie wpłynąć na rozwój dziecka. Dlatego zaleca się, aby każdą przedłużającą się infekcję, szczególnie z gorączką, konsultować z lekarzem.
Na tym etapie warto unikać większości leków dostępnych bez recepty. Bezpieczny pozostaje paracetamol, natomiast NLPZ i preparaty złożone nie są zalecane.
Przeziębienie w ciąży: 2. trymestr
Drugi trymestr to czas, kiedy kobieta zwykle czuje się najlepiej, a przeziębienie nie niesie dużego ryzyka dla płodu. Objawy infekcji są głównie uciążliwe dla matki, ale nie powinny wpływać na rozwój dziecka. Warto jednak pamiętać o odpoczynku i nawadnianiu.
>> Zobacz: Odwodnienie i nawodnienie organizmu – fakty i mity
Zaleca się odpoczynek, odpowiednie nawodnienie i łagodzenie dolegliwości bezpiecznymi metodami, takimi jak inhalacje czy preparaty z soli fizjologicznej. W razie gorączki lub silnych bólów można stosować paracetamol. Konsultacji lekarskiej wymagają jednak infekcje przedłużające się, z nasilonym kaszlem, dusznością lub temperaturą powyżej 38°C.
Przeziębienie w ciąży: 3. trymestr
Pod koniec ciąży przeziębienie również nie zagraża bezpośrednio dziecku, ale osłabienie matki może utrudnić poród czy połóg. Wysoka gorączka może też prowokować skurcze macicy. Z tego powodu lekarze zalecają szybkie reagowanie na nasilone objawy.
>> Przeczytaj: Szczepienia w ciąży. Jakie szczepienia są zalecane dla kobiet ciężarnych i planujących ciążę?
Co na przeziębienie w ciąży?
Podstawą leczenia jest łagodzenie objawów i wspieranie naturalnej odporności organizmu. Rekomenduje się:
- odpoczynek,
- odpowiednie nawodnienie,
- nawilżanie powietrza i utrzymywanie optymalnej temperatury w pomieszczeniu,
- lekkostrawną dietę bogatą w warzywa i owoce,
- bezpieczne środki objawowe (po konsultacji z lekarzem).
Antybiotyki w przeziębieniu są bezzasadne, ponieważ infekcja ma podłoże wirusowe.
Domowe sposoby na przeziębienie w ciąży
W czasie ciąży wiele popularnych leków jest przeciwwskazanych, dlatego domowe metody łagodzenia objawów mają szczególne znaczenie. Są bezpieczne, łatwo dostępne i mogą realnie poprawić samopoczucie.
Sprawdzone i zalecane są:
- inhalacje z soli fizjologicznej lub pary wodnej (łagodzą katar i ułatwiają oddychanie),
- płukanie gardła naparem z rumianku,
- miód i cytryna w napojach (jeśli nie ma przeciwwskazań alergicznych ani cukrzycy ciążowej),
- nawilżanie powietrza w pomieszczeniu,
- odpoczynek w pozycji półsiedzącej przy nasilonym kaszlu lub zatkanym nosie,
- ciepłe (ale nie gorące) kąpiele stóp czy okłady, które poprawiają krążenie i przynoszą ulgę,
- częste wietrzenie mieszkania i utrzymywanie optymalnej wilgotności.
>> To ciekawe: Jak wzmocnić układ immunologiczny u dorosłych i dzieci?
Co można brać na przeziębienie w ciąży?
Leczenie farmakologiczne w ciąży jest ograniczone, ale istnieją leki uznawane za bezpieczne, jeśli stosuje się je rozsądnie i w najmniejszych skutecznych dawkach.
Najczęściej stosowane i bezpieczne opcje to:
- paracetamol,
- preparaty do nosa z solą morską lub fizjologiczną,
- syropy przeciwkaszlowe lub wykrztuśne na bazie naturalnych składników (np. prawoślazu, tymianku, porostu islandzkiego),
- pastylki do ssania na ból gardła – dopuszczalne są tylko wybrane preparaty ziołowe lub na bazie miodu.
>> Sprawdź: Sezon grypowy – jak się do niego przygotować?
Nawracające infekcje i przeziębienie w ciąży: jakie badania wykonać?
U części kobiet w ciąży pojawia się wrażenie, że „ciągle coś łapią”. Zwykle wynika to z naturalnych zmian odpornościowych i nie jest powodem do niepokoju, ale jeśli infekcje są częste, przedłużają się lub mają cięższy przebieg, warto wykonać podstawową diagnostykę.
Zalecane badania obejmują:
- morfologię krwi z rozmazem – ocena ogólnej kondycji organizmu, liczby leukocytów i limfocytów,
- oznaczenie poziomu żelaza, ferrytyny i witaminy D – niedobory tych elementów mogą sprzyjać spadkowi odporności,
- badanie ogólne moczu i posiew moczu – nawracające zakażenia układu moczowego mogą powodować stany podgorączkowe i złe samopoczucie, a w ciąży wymagają leczenia,
- ocena poziomu glukozy (w razie podejrzenia cukrzycy ciążowej lub zaburzeń gospodarki węglowodanowej) – hiperglikemia może sprzyjać infekcjom,
- w wybranych sytuacjach: konsultacja immunologiczna lub laryngologiczna – np. przy podejrzeniu przewlekłego zapalenia zatok, przerostu migdałków czy niedoborów odporności.
Decyzję o zakresie diagnostyki zawsze podejmuje lekarz prowadzący ciążę, biorąc pod uwagę obraz kliniczny i indywidualne czynniki ryzyka.
Przeziębienie w ciąży. Jak uniknąć zarażenia?
Choć przeziębienie jest bardzo częste i nie zawsze da się go uniknąć, przyszła mama może znacząco zmniejszyć ryzyko infekcji, stosując proste zasady higieny i profilaktyki. Najważniejsze z nich to:
- Częste mycie rąk i unikanie dotykania twarzy.
- Ograniczenie kontaktu z osobami chorymi.
- Regularne wietrzenie i nawilżanie pomieszczeń.
- Dbanie o odpowiednią ilość snu i odpoczynku.
- Umiarkowana aktywność fizyczna dostosowana do możliwości.
- Zbilansowana dieta bogata w warzywa, owoce, produkty pełnoziarniste i białko.
- Szczepienie przeciw grypie (zalecane w każdym trymestrze ciąży przez PTGiP i WHO).
- W sezonie infekcyjnym – unikanie dużych skupisk ludzi, jeśli to możliwe.
>> Sprawdź: Żywienie w ciąży – na co warto zwrócić uwagę?
Przeziębienie w ciąży: najczęstsze pytania (FAQ)
Wokół przeziębienia w ciąży krąży wiele wątpliwości zarówno dotyczących bezpieczeństwa dziecka, jak i sposobów łagodzenia objawów. Poniżej odpowiadamy na najczęściej zadawane pytania przyszłych mam.
Nie. Wysokie dawki witaminy C mogą powodować biegunkę i zwiększać ryzyko kamicy nerkowej. W ciąży zalecane są dawki dietetyczne (ok. 85 mg/dobę).
Dziecko nie odczuwa samego przeziębienia, ale może być narażone na jego następstwa, przede wszystkim na wysoką gorączkę, odwodnienie czy niedobór tlenu.
Podobnie jak u osób niebędących w ciąży. Zwykle 7-10 dni.
Tak, w rozsądnych ilościach kulinarnych. Czosnek ma działanie przeciwbakteryjne i nie jest przeciwwskazany. Należy jednak unikać suplementów z czosnkiem w dużych dawkach.
Przeziębienie w ciąży: podsumowanie informacji
Przeziębienie w ciąży to częsta i zwykle łagodna infekcja, która rzadko stanowi bezpośrednie zagrożenie dla dziecka. Największe ryzyko pojawia się przy wysokiej gorączce, odwodnieniu czy powikłaniach bakteryjnych, dlatego przyszła mama powinna uważnie obserwować swój stan i w razie nasilonych objawów zgłosić się do lekarza.
Na co dzień kluczowe jest wsparcie naturalnej odporności organizmu poprzez odpoczynek, odpowiednie nawodnienie, zdrową dietę i bezpieczne, sprawdzone domowe sposoby. Jeśli potrzebne są leki, należy sięgać wyłącznie po te uznawane za bezpieczne w ciąży, a decyzję najlepiej skonsultować z lekarzem prowadzącym.
Bibliografia
- Leeper C., Lutzkanin A 3rd. Infections During Pregnancy. Prim Care. 2018 Sep;45(3):567-586.
- Silasi M., Cardenas I., Kwon JY. et al. Viral infections during pregnancy. Am J Reprod Immunol. 2015 Mar;73(3):199-213.
- https://www.mp.pl/pacjent/grypa/wiadomosci/373314,grypa-jest-niebezpieczna-dla-kobiet-w-ciazy (dostęp: 14.09.2025).
- Erebara A., Bozzo P., Einarson A., Koren G. Treating the common cold during pregnancy. Can Fam Physician. 2008 May;54(5):687-9.
